Θα διατηρήσουν ισχυρές κεφαλαιακές θέσεις και την ικανότητά τους να συνεχίσουν να στηρίζουν την οικονομία οι ευρωπαϊκές τράπεζες, ακόμα και αν υποστούν ζημιές 547 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της πανευρωπαϊκής άσκησης ακραίων καταστάσεων (stress test) του 2025 (στοιχεία ισολογισμού 31/12/2024), που ανακοίνωσε πριν από λίγο η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΒΑ). Στην άσκηση συμμετείχαν 64 τράπεζες (μεταξύ των οποίων και Πειραιώς, Εθνική, Alpha Bank) από 17 χώρες της ΕΕ και του ΕΟΧ, και η οποία κάλυπτε το 75% των περιουσιακών στοιχείων του τραπεζικού τομέα της ΕΕ. Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες παραμένουν ανθεκτικές, ακόμη και σε μια σοβαρή υποθετική οικονομική ύφεση. Το προσομοιωμένο σενάριο περιλαμβάνει απότομη επιδείνωση του παγκόσμιου μακροοικονομικού περιβάλλοντος, λόγω της αναζωπύρωσης των γεωπολιτικών εντάσεων, του εδραιωμένου κατακερματισμού του εμπορίου, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των δασμών, και των επίμονων κρίσεων στην προσφορά.
Επάρκεια κεφαλαίων στις ελληνικές τράπεζες
Σε ό,τι αφορά τις ελληνικές τράπεζες, ακόμα και στο ακραίο σενάριο της άσκησης διατηρούν επαρκή κεφάλαια, και συνολικά οι τράπεζες της ΕΕ ολοκλήρωσαν την άσκηση με CET1 άνω του 12%.
Ο βασικός δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας CET1 για την Alpha Bank από 16,3% στο τέλος του 2024 υποχωρεί στο 13,9% το 2025, στο 14% το 2026 και στο 14,1% το 2027 βάσει του ακραίου σεναρίου, ενώ στο βασικό σενάριο στο 18,6% στα τέλη του 2027.
Στην Εθνική Τράπεζα, από 18,3% στα τέλη του 2024 διαμορφώνεται στο 21,9% το 2027 στο βασικό σενάριο, και στο δυσμενές υποχωρεί στο 16,6% το 2025, στο 16,9% το 2026 και στο 17,5% το 2027.
Η Τράπεζα Πειραιώς, από 14,5% το 2024 αναμένεται να αυξηθεί στο 15,8% στο βασικό σενάριο, και στο ακραίο υποχωρεί στο 12,5% το 2025 και στο 11,8% το 2026 και το 2027.
Υπενθυμίζεται ότι η Eurobank, λόγω της εξαγοράς της Ελληνικής Τράπεζας Κύπρου, δεν συμμετείχε στην άσκηση.
Επισκόπηση αποτελεσμάτων από την ΕΒΑ
Συνολικά για τις ευρωπαϊκές τράπεζες που συμμετείχαν στην άσκηση αναφέρει η ΕΒΑ:
· Το 2024, οι τράπεζες της ΕΕ διατήρησαν σχεδόν ιστορικά υψηλά επίπεδα κερδοφορίας, με απόδοση ιδίων κεφαλαίων 10,5%. Τα υψηλά καθαρά έσοδα παρέχουν ένα σημαντικό προστατευτικό κάλυμμα για την απορρόφηση ζημιών στο δυσμενές σενάριο.
· Τα επίπεδα κεφαλαίου παρέμειναν ισχυρά το 2024, με τον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας CET1 να αυξάνεται στο 16%.
· Η ποιότητα του ενεργητικού παρέμεινε καλή και σταθερή. Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων διαμορφώθηκε στο 1,9% με κάποια αύξηση στα δάνεια σταδίου 2.
Δυσμενές μακροοικονομικό σενάριο
· Το δυσμενές σενάριο συνδυάζει μια απότομη απώλεια του πραγματικού ΑΕΠ για την ΕΕ, φτάνοντας το -6,3% από το σημείο εκκίνησης το 2024 έως το τέλος του ορίζοντα πίεσης το 2027, ενώ το ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ αυξάνεται κατά 5,8 ποσοστιαίες μονάδες την ίδια περίοδο.
· Για την ΕΕ, το σενάριο είναι πιο σοβαρό από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση (και επίσης σημαντικά πιο σοβαρό από τις πρόσφατες μακροοικονομικές εξελίξεις).
· Σύμφωνα με το δυσμενές σενάριο, τα καθαρά κέρδη αυξάνουν τον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας κατά 509 μονάδες βάσης στο τέλος του 2027, σημαντικά περισσότερο από ό,τι στην τελευταία άσκηση (+365 μονάδες βάσης). Αυτό προέρχεται από την καλύτερη ικανότητα δημιουργίας εισοδήματος, τόσο μέσω μεγαλύτερων συνεισφορών στα Καθαρά Έσοδα από Τόκους (ΝΙΙ) όσο και στα Καθαρά Έσοδα από Αμοιβές και Προμήθειες (NFCI). Τα διοικητικά έξοδα αντισταθμίζουν ένα σημαντικό κλάσμα των NII και των NFCI.
· Ο αρνητικός αντίκτυπος στον δείκτη CET1 από τις πιστωτικές ζημίες (437 μονάδες βάσης) είναι μεγαλύτερος από ό,τι στην προηγούμενη άσκηση. Ο αντίκτυπος των ζημιών από τον κίνδυνο αγοράς στον δείκτη CET1 ανέρχεται σε 108 μονάδες βάσης, και οι ζημίες από λειτουργικό κίνδυνο σε 61 μονάδες βάσης.
· Οι τράπεζες ολοκληρώνουν την άσκηση με προβλεπόμενο δείκτη CET1 άνω του 12% στα τέλη του 2027 στο δυσμενές σενάριο, παρουσιάζοντας συνολική πτώση 370 μονάδων βάσης.
· Οι τράπεζες ξεκινούν την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων με καλή ποιότητα ενεργητικού, αν και τα τελευταία δύο χρόνια τα ανοίγματα στο στάδιο 2 αυξήθηκαν και οι δείκτες κάλυψης στο στάδιο 3 μειώθηκαν.
Πηγές ζημιών και ευπάθειες
· Οι ζημίες πιστωτικού κινδύνου σε συνολικό επίπεδο ανέρχονται σε 394 δισ. ευρώ, από 347 δισ. ευρώ στο stress test του 2023.
· Οι ζημίες για τα ανοίγματα σε μη χρηματοπιστωτικές εταιρείες αντιπροσωπεύουν περίπου το ήμισυ των συνολικών πιστωτικών ζημιών. Οι ζημίες ποικίλλουν ανά χαρτοφυλάκιο, με τα καταναλωτικά δάνεια, τις ΜΜΕ και τα εμπορικά ακίνητα να ηγούνται των προβλεπόμενων ποσοστών ζημιών.
· Οι δραστηριότητες στον τομέα των ακινήτων αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μερίδιο των εταιρικών ανοιγμάτων (19,5%), με το 15,5% των συνολικών ζημιών των μη χρηματοπιστωτικών εταιρειών.
· Οι ευπάθειες εμφανίζονται στο σενάριο – η χαμηλότερη ποιότητα ενεργητικού στην αρχή σχετίζεται με υψηλότερο αντίκτυπο.
· Τα ανοίγματα σε τομείς έντασης εμπορίου και η μεγαλύτερη εξάρτηση από τις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας επηρεάζονται περισσότερο. Οι τράπεζες που χρησιμοποιούν συχνότερα τομεακά μοντέλα έχουν πιο ευαίσθητες στον κίνδυνο προβλέψεις, αλλά απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες ανάπτυξης μοντέλων.
Έσοδα και λειτουργικοί κίνδυνοι
· Τα καθαρά έσοδα από τόκους (NII) μειώνονται στο 19% λόγω της ταχύτερης ανατιμολόγησης των υποχρεώσεων σε σύγκριση με τα περιουσιακά στοιχεία. Τα NII ανακάμπτουν καθώς οι τράπεζες ανατιμολογούν τα περιουσιακά τους στοιχεία, αλλά η ανεστραμμένη καμπύλη αποδόσεων περιορίζει την πλήρη ανάκαμψη μέσω υψηλότερων κερδών από τόκους.
· Οι τράπεζες που επικεντρώνονται στη λιανική πώληση παρουσιάζουν υψηλότερη ανθεκτικότητα στα NII, λόγω των μεγάλων καταθετικών βάσεων που περιορίζουν τον αντίκτυπο του δυσμενούς σεναρίου στα έξοδα τόκων. Η ευαίσθητη στα επιτόκια συμπεριφορά των καταθετών και η περιορισμένη ικανότητα μετακύλισης των αυξήσεων των επιτοκίων στα επιτόκια δανεισμού θα μπορούσαν να δημιουργήσουν καθοδικούς κινδύνους.
Αγορές και λειτουργικές ζημίες
· Οι άμεσες απώλειες από τον κίνδυνο αγοράς κατά το 1ο έτος του δυσμενούς σεναρίου ανέρχονται σε 183 δισ. ευρώ (-203 μονάδες βάσης), 16% υψηλότερες από ό,τι στην άσκηση του 2023 (157 δισ. ευρώ). Ωστόσο, η δημιουργία εσόδων των τραπεζών από δραστηριότητες δημιουργίας αγορών τους επιτρέπει να αντισταθμίσουν έως και 50% των συνολικών ζημιών, μειώνοντας τις τριετείς απώλειες σε 98 δισ. ευρώ (-108 μονάδες βάσης). Τα πιστωτικά περιθώρια αποτελούν τον κύριο παράγοντα ζημιών (45%), ειδικά για τις τράπεζες με υψηλή έκθεση σε κίνδυνο αγοράς (CA-adv, σχεδόν 60%). Οι ζημίες κατανέμονται ομοιόμορφα για τα επιτόκια, τις τιμές των μετοχών και τα κεφάλαια.
· Οι ζημίες από κρατικά ομόλογα στο χαρτοφυλάκιο κινδύνου αγοράς ανέρχονται σε 55 δισ. ευρώ (61 μονάδες βάσης), εκ των οποίων το 64% επηρεάζει τις τράπεζες μέσω κεφαλαίου (FVOCI).
· Οι συνολικές σωρευτικές λειτουργικές ζημίες στο πλαίσιο του δυσμενούς σεναρίου είναι 54,8 δισ. ευρώ, με αρνητικό αντίκτυπο κεφαλαίου 61 μονάδων βάσης. Οι τράπεζες αναμένουν ότι οι ζημίες που προέρχονται από ουσιώδη ζητήματα λειτουργίας/μάνατζμεντ θα μειωθούν στο εγγύς μέλλον.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
