Η Ελλάδα μπορεί να μην έρχεται αμέσως στο μυαλό άλλων συμμάχων ως μία από τις χώρες με τις μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες. Ωστόσο, το 2024 δαπάνησε περίπου 3,1% του ΑΕΠ της για την άμυνα, ποσοστό που την κατατάσσει στην 5η θέση μεταξύ των 32 συμμάχων, ξεπερνώντας πολλές μεγαλύτερες οικονομίες. Κίνητρο για τις υψηλές αυτές δαπάνες παραμένει ο διαχρονικός ανταγωνισμός με την Τουρκία, αλλά και η γενικότερη γεωπολιτική αστάθεια στη Μεσόγειο. Παρά όμως τα κονδύλια, η ελληνική στρατιωτική ισχύς αντιμετωπίζει προκλήσεις, κυρίως λόγω εξάρτησης από εισαγωγές και αδυναμιών στην εγχώρια αμυντική βιομηχανία.
Εκτός από τις ΗΠΑ, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΝΑΤΟ, τη λίστα συμπληρώνουν η Πολωνία, η Λετονία και η Εσθονία, χώρες που έχουν αυξήσει κατακόρυφα τις αμυντικές τους δαπάνες ως απάντηση στη ρωσική επιθετικότητα.
Οι εντάσεις με την Τουρκία
Στην καρδιά αυτής της στρατηγικής βρίσκεται η τεταμένη και πολυεπίπεδη σχέση της Ελλάδας με την Τουρκία, επίσης μέλος του ΝΑΤΟ.
Ο Τζέικομπ Κίρκεγκααρντ, ανώτερος ερευνητής στο think tank Bruegel, δήλωσε στο CNBC ότι οι δύο χώρες «κουβαλούν ιστορικό φορτίο αιώνων», το οποίο περιλαμβάνει πολέμους, ανταλλαγές πληθυσμών, το Κυπριακό και έντονη γεωγραφική εγγύτητα, ιδίως μέσω των ελληνικών νησιών που βρίσκονται πολύ κοντά στις τουρκικές ακτές.
«Η Ελλάδα διατηρεί εδώ και δεκαετίες στρατιωτική παρουσία σε σχεδόν όλα αυτά τα νησιά, κάτι που είναι εξαιρετικά κοστοβόρο», εξηγεί.
Ο Γιώργος Τζογόπουλος, ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, συμφωνεί ότι οι ανησυχίες για την "τουρκική απειλή" παραμένουν απολύτως επίκαιρες και δηλώνει πως «η Ελλάδα δαπανά σημαντικά ποσά για την υπεράσπιση της κυριαρχίας και των κυριαρχικών της δικαιωμάτων».
Η αστάθεια στη Μέση Ανατολή και η επιθετική τουρκική στάση στη Μεσόγειο ενισχύουν την ανάγκη για σταθερά υψηλή αμυντική προετοιμασία, προσθέτει.
Στρατιωτική υπερδύναμη; Όχι ακριβώς
Παρά τις υψηλές δαπάνες, η ελληνική στρατιωτική ισχύς παρουσιάζει σημαντικές αδυναμίες, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Ο Γουόλφανγκο Πίκολι, συμπρόεδρος της Teneo, επισημαίνει ότι μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ελλάδα έχει στρέψει τις επενδύσεις της σε εξελιγμένα οπλικά συστήματα, αλλά το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων κατευθύνεται στο εξωτερικό.
Όπως σημειώνει, η χώρα στερείται ισχυρής εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, γεγονός που καθιστά προτεραιότητα τη δημιουργία βιώσιμης παραγωγικής βάσης, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από ξένους προμηθευτές.
Ο Κίρκεγκααρντ προσθέτει ότι το ελληνικό οπλοστάσιο πάσχει από πρακτικά προβλήματα: πολλά άρματα μάχης είναι παλαιάς τεχνολογίας, το προσωπικό δεν έχει εκπαίδευση σε μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ τα μέσα είναι διασκορπισμένα σε πολλά νησιά, γεγονός που επιβαρύνει την επιχειρησιακή ετοιμότητα.
«Δεν πρέπει να ταυτίζουμε τις δαπάνες με την άμεση στρατιωτική αποτελεσματικότητα», προειδοποιεί.
Γεωπολιτική επιρροή μέσω δαπανών
Καθώς οι ηγέτες του ΝΑΤΟ συγκεντρώνονται αυτή την εβδομάδα, η υψηλή αμυντική δαπάνη της Ελλάδας ενισχύει τη φωνή της στους κόλπους της Συμμαχίας.
Οι δαπάνες έχουν ήδη ενισχύσει τη συνεργασία της Ελλάδας με μεγάλες δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία, κυρίως επειδή αυτές οι χώρες είναι βασικοί προμηθευτές αμυντικού εξοπλισμού για την Αθήνα.
«Η αμυντική δαπάνη της Ελλάδας λειτουργεί και ως εργαλείο γεωπολιτικής επιρροής, ενισχύοντας τις εγγυήσεις ασφάλειας της χώρας σε ένα σύνθετο περιφερειακό περιβάλλον», επισημαίνει ο Πίκολι.
Στο επίκεντρο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ βρίσκεται η πρόταση για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, εκ των οποίων 3,5% θα αφορά στρατιωτικές ανάγκες και 1,5% σε υποδομές και κυβερνοασφάλεια, σύμφωνα με το Reuters.
Για την Ελλάδα, η μετάβαση σε αυτόν τον στόχο θα είναι πολύ μικρότερη σε σύγκριση με άλλες χώρες. Ωστόσο, ούτε η Αθήνα είναι σίγουρο ότι θα τον πετύχει, όπως εκτιμά ο Κίρκεγκααρντ.
«Δεν θεωρώ ότι η Ελλάδα θα είναι από τις χώρες που θα ανταποκριθούν άμεσα σε αυτούς τους νέους στόχους», δηλώνει. «Η γενικότερη αύξηση των δαπανών του ΝΑΤΟ καθοδηγείται από τη ρωσική επιθετικότητα, η οποία δεν αποτελεί την κύρια στρατιωτική πρόκληση για την Ελλάδα», καταλήγει.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
