Τις τελευταίες ημέρες έχει γίνει σαφές και στον τελευταίο παρατηρητή των πολιτικών μας εξελίξεων, ότι το σκάνδαλο που έχει ξεσπάσει γύρω από τον ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι απλώς ένα ακόμα διοικητικό ή διαχειριστικό ατόπημα.
Πρόκειται για υπόθεση με βαθύ ευρωπαϊκό και πολιτικό αποτύπωμα, καθώς εμπλέκει χρηματοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ζητήματα διαφάνειας και κομματικού πελατειακού μηχανισμού, εσωκομματικές κι εσωκυβερνητικές τρικυμίες, ενώ έρχεται σε μια περίοδο αυξημένης δυσπιστίας προς το πολιτικό σύστημα.
Αν και η κυβέρνηση έσπευσε να πάρει αποστάσεις από τα πρόσωπα που κατ’ αρχήν εμπλέκονται, οι πολλαπλές συνέπειες μόλις τώρα αρχίζουν να διαφαίνονται.
1. Διεθνής εικόνα και ευρωπαϊκή αξιοπιστία
Η εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) και η διαρροή από τις Βρυξέλλες ότι η Ελλάδα θα υποστεί μεγάλο χρηματοδοτικό ψαλίδισμα στις κοινοτικές ενισχύσεις, πλήττει καίρια την αξιοπιστία της χώρας ως μέλους της Ε.Ε. και φυσικά την εικόνα της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού.
Η Ελλάδα είχε ήδη ένα αρκετά βεβαρημένο παρελθόν παρατυπιών στις αγροτικές επιδοτήσεις. Τώρα, η αναθέρμανση τέτοιων σκανδάλων ξυπνά αντανακλαστικά στην έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δημιουργεί προβλήματα εμπιστοσύνης σε μελλοντικά χρηματοδοτικά προγράμματα, ειδικά στον αγροτικό τομέα.
Πιθανές αρνητικές συνέπειες μπορεί να είναι η αύξηση της γραφειοκρατίας, οι καθυστερήσεις στις πληρωμές αγροτών, ενδεχόμενες δυσμενείς αξιολογήσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ακόμα και πιθανή αναστολή μέρους των κονδυλίων από την ΚΑΠ.
2. Πίεση από τα αγροτικά στρώματα
Ηδη υπάρχει αναβρασμός στον αγροτικό κόσμο, που βλέπει τη διαρκή καθυστέρηση στις ενισχύσεις και την ενδεχόμενη μείωση των επιδοτήσεων ως άμεση απειλή.
Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ ρίχνει νερό στον μύλο της αμφισβήτησης για τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση χειρίζεται τον πρωτογενή τομέα. Οι αγροτικές κινητοποιήσεις του χειμώνα φαίνεται πως ήταν απλώς η αρχή ενός νέου κύκλου δυσαρέσκειας, που μπορεί να πολιτικοποιηθεί έντονα.
Γνώστες του χώρου αυτού έλεγαν στην «Η» ότι πρέπει η κυβέρνηση να περιμένει νέα αγροτικά μπλόκα το φθινόπωρο, αλλά και μετατόπιση παραδοσιακών δεξιών ψήφων σε μικρά κόμματα διαμαρτυρίας ή ακόμα και σε ακροδεξιούς σχηματισμούς. Είναι πολύ πιθανή, αν με κάποιον τρόπο δεν αλλάξει η τωρινή εικόνα, η πολιτική απομόνωση της Νέας Δημοκρατίας στην ύπαιθρο.
Διαβάστε επίσης: Κ. Μητσοτάκης: Αποτύχαμε με τον ΟΠΕΚΕΠΕ - Αγανάκτηση και οργή προκαλούν οι διάλογοι
3. Εσωτερικές κυβερνητικές ισορροπίες
Η παραίτηση του Μάκη Βορίδη, ενός εκ των εμβληματικών στελεχών της «λαϊκής δεξιάς», αποσταθεροποιεί ισορροπίες στο εσωτερικό του κυβερνητικού στρατοπέδου. Ο πρώην υπουργός ήταν ο βασικός συνδετικός κρίκος με συγκεκριμένα τμήματα της Εκκλησίας, των εθνικοπατριωτικών ψηφοφόρων και του παραδοσιακού αγροτικού κόσμου.
Η «θυσία» του μπορεί να οδηγήσει είτε σε εσωστρέφεια είτε σε συντεταγμένη εσωτερική αντίδραση, ειδικά αν υπάρξουν φωνές που νιώσουν ότι εγκαταλείφθηκαν, παρά την υπουργοποίηση του πολιτικά ομογάλακτου Θάνου Πλεύρη στο υπουργείο Μετανάστευσης. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα πρέπει να χειριστεί με εξαιρετική μαεστρία τις ισορροπίες που έχει επιτύχει μέχρι τώρα, με παραδοσιακές και πολυπληθείς πολιτικές δεξαμενές που έχουν σαφή δεξιό χαρακτήρα.
4. Πολιτικό κεφάλαιο και στρατηγική Μητσοτάκη
Μετά τη διαβίβαση της δικογραφίας από την ευρωπαϊκή εισαγγελία στην ελληνική Βουλή, ο πρωθυπουργός επιχείρησε να κινηθεί αστραπιαία, ζητώντας παραιτήσεις και αποκόπτοντας άμεσα τους κατ’ αρχήν εμπλεκόμενους.
Ωστόσο, η πολιτική φθορά είναι υπαρκτή, όχι τόσο γιατί αποκαλύφθηκε ένα σκάνδαλο, όσο επειδή αυτό έγινε κάτω από τη μύτη του Μαξίμου. Αν αποδειχθεί ότι υπήρξαν προειδοποιήσεις που αγνοήθηκαν ή μηχανισμοί συγκάλυψης, τότε το πρόβλημα δεν θα είναι ηθικό, αλλά συστημικό.
Η ομολογία Μητσοτάκη στη χθεσινή του ανάρτηση, ότι «αποτύχαμε» στο θέμα των αγροτικών επιδοτήσεων, αποτυπώνει τους μεγάλους κινδύνους που αντιμετωπίζει ο πρωθυπουργός από αυτό το σκάνδαλο.
Η ενδεχόμενη απομείωση του πολιτικού του κύρους, ιδιαίτερα αν οι αποκαλύψεις για κυβερνητικά και κομματικά στελέχη της Νέας Δημοκρατίας κλιμακωθούν, η εμπέδωση στη συνείδηση της κοινής γνώμης μιας εικόνας σήψης και διαφθοράς, και οι με βεβαιότητα εντεινόμενες πιέσεις της αντιπολίτευσης για προσφυγή στις κάλπες, εμποδίζουν ουσιαστικά και αποφασιστικά την προσπάθεια Μητσοτάκη για τρίτη αυτοδύναμη κυβερνητική θητεία.
5. Αντιπολίτευση: Από τη σιωπή στη αντεπίθεση
Η αντιπολίτευση, κυρίως το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ, βλέπουν στο σκάνδαλο μια χρυσή ευκαιρία να πλήξουν την κυβέρνηση με όρους ηθικής νομιμοποίησης.
Το ΠΑΣΟΚ ήδη κινείται με πρόταση προκαταρκτικής επιτροπής, με στόχο να αποδείξει ότι η ΝΔ δεν διαφέρει από τους προηγούμενους «φαύλους κύκλους». Ο ΣΥΡΙΖΑ, με τη σειρά του, υψώνει τους τόνους για «σύστημα Μητσοτάκη – Βορίδη – ΟΠΕΚΕΠΕ», επιχειρώντας να ενώσει αντιφατικά ρεύματα δυσαρέσκειας, από τον αγροτικό τομέα μέχρι τους φιλοευρωπαϊκούς κεντροαριστερούς ψηφοφόρους και, βέβαια, ζητεί παραίτηση της κυβέρνησης και προσφυγή στις κάλπες.
Αυτή η ατμόσφαιρα μπορεί να εγκλωβίσει πολιτικά την κυβερνώσα παράταξη σε θέση αμυνόμενου- απολογούμενου, να τονώσει και να διευρύνει στους κόλπους της κοινωνίας το αίτημα για κάθαρση και θεσμική ανασυγκρότηση, και να δούμε και πάλι συνεργασίες κομμάτων της αντιπολίτευσης στη Βουλή, σε μια (ακόμα) προσπάθεια δημιουργίας αντικυβερνητικού μετώπου.
Αυτά, βέβαια, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα εμπλακούν και πρόσωπα από τα αντιπολιτευόμενα κόμματα στο σκάνδαλο. Γιατί αν συμβεί κάτι τέτοιο, ίσως αποδειχθεί σανίδα σωτηρίας στης κυβέρνησης.
Διαβάστε επίσης: ΠΑΣΟΚ: Ρεσιτάλ υποκρισίας από τον Πρωθυπουργό για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ
6. Μέτωπο Δικαιοσύνης και δημόσιας διοίκησης
Ακόμα και σήμερα, το βάθος κι η έκταση του σκανδάλου είναι απροσδιόριστα, όπως επίσης ασαφής είναι και ο αριθμός των πολιτικών στελεχών που θα εμπλακούν σε αυτό.
Αν το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ προχωρήσει ποινικά και υπάρξουν διώξεις, δεν αποκλείεται να παρασυρθούν κι άλλα κυβερνητικά στελέχη ή υπηρεσιακοί παράγοντες. Αυτό με τη σειρά του θα δημιουργήσει έναν εκρηκτικό συνδυασμό πολιτικής και δικαστικής αβεβαιότητας, που μπορεί να «παγώσει» τη δημόσια διοίκηση και να υπονομεύσει το επιτελικό κράτος, με ανυπολόγιστο κόστος για την κυβέρνηση.
Συμπερασματικά, το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι η πρώτη πραγματικά δομική κρίση της παρούσας κυβερνητικής θητείας, με ισχυρά ευρωπαϊκά, εσωκομματικά, κοινωνικά και πολιτικά χαρακτηριστικά.
Εφόσον υπάρξουν νέες αποκαλύψεις, μπορεί να λειτουργήσει ως θρυαλλίδα για ανατροπή πολιτικών συσχετισμών. Η κυβέρνηση έχει μπροστά της δύο δρόμους: να κινηθεί αποφασιστικά με θεσμικές και πολιτικές τομές, ή να εγκλωβιστεί σε έναν φαύλο κύκλο άμυνας, δικαιολογιών και σταδιακής φθοράς. Τίποτα δεν θα είναι εύκολο από εδώ κι εμπρός…
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
