Μέσα σε ένα περιβάλλον πολιτικής ασφυξίας, με σκάνδαλα και δικαστικές παραπομπές να κυριαρχούν στην επικαιρότητα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη επέλεξε να εστιάσει χθες σε ένα θέμα που αποτελεί πολύ σημαντικό πρόβλημα, αλλά και δεν πολώνει: τη λειψυδρία.
Η πολιτικοποίηση ενός τεχνικού ζητήματος
Η διαχείριση του νερού, παραδοσιακά ζήτημα τεχνικού χαρακτήρα, γίνεται σήμερα σημείο πολιτικής αναφοράς και προβάλλεται ως μια από τις τελευταίες νησίδες ευρύτερης κοινωνικής αποδοχής. Δεν είναι τυχαίο το ότι εκεί που η πολιτική αντιπαράθεση φορτίζεται και το πολιτικό σύστημα φθείρεται από θεσμικές κρίσεις, η φροντίδα για το νερό φαντάζει ως μια ορατή, μετρήσιμη πολιτική πράξη, χωρίς ιδεολογικά βαρίδια.
Η στρατηγική της κυβέρνησης είναι ξεκάθαρη: στο πρόβλημα της λειψυδρίας δεν απαντά με ευχολόγια, αλλά με τεχνοκρατικά μέτρα και διαρθρωτικές λύσεις που έχουν ορίζοντα και χειροπιαστά αποτελέσματα. Η ενίσχυση των υδροδοτικών πόρων με νέες γεωτρήσεις, η διασύνδεση του Εύηνου με τη λίμνη Κρεμαστών, η εισαγωγή μονάδων αφαλάτωσης και η εφαρμογή συστήματος επαναχρησιμοποίησης υδάτινων αποβλήτων, συνθέτουν ένα σχέδιο που κινείται σε πολλαπλά επίπεδα, από την άμεση αντιμετώπιση των ελλείψεων, μέχρι τη μεσοπρόθεσμη διασφάλιση αποθεμάτων για μελλοντικές κρίσεις.
Κλιμακωτή χρέωση και ρύθμιση της κατανάλωσης
Η κυβέρνηση, επιπλέον, υιοθετεί ένα νέο μοντέλο τιμολόγησης που ενσωματώνει την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Η κλιμακωτή χρέωση του νερού βάσει κατανάλωσης, σε συνδυασμό με την ίδρυση της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), φιλοδοξεί να λειτουργήσει πραγματική εποπτεία στο πεδίο της υδροδότησης. Ο στόχος είναι διττός: αφενός, η προστασία των πιο ευάλωτων στρωμάτων μέσω φθηνότερης πρώτης κλίμακας κατανάλωσης· αφετέρου, η τιμωρία της σπατάλης και της κακοδιαχείρισης.
Στο πολιτικό επίπεδο, αυτή η προσέγγιση ενισχύει τη ρητορική περί «αποτελεσματικής διακυβέρνησης». Σε αντίθεση με άλλες πολιτικές αντιπαραθέσεις, όπως το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ ή η υπόθεση των Τεμπών, όπου κυριαρχούν οι καταγγελίες και η δυσπιστία, το ζήτημα της λειψυδρίας προσφέρει στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να παρουσιαστεί ως δύναμη πράξεων και λύσεων και όχι αντιπαράθεσης.
Πολιτικό όφελος χωρίς ιδεολογικό κόστος
Είναι μια σπάνια ευκαιρία για τον Κυριάκο Μητσοτάκη να ανακτήσει μέρος της φθαρμένης του αξιοπιστίας, όχι μέσα από ιδεολογικά διλήμματα, αλλά μέσω μιας πολιτικής κοινής λογικής, με σαφή στόχο: την προστασία ενός ζωτικού φυσικού πόρου.
Επιπλέον, η διαχείριση της λειψυδρίας απευθύνεται σε κοινά που δεν ανήκουν οργανικά σε κανένα κόμμα. Αγγίζει αγρότες, νησιώτες, επιχειρηματίες του τουρισμού, οικολογικά ανήσυχους πολίτες, ακόμη και αστούς ψηφοφόρους που θεωρούν το νερό αυτονόητο δικαίωμα και δημόσιο αγαθό, όπως επανέλαβε χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η στρατηγική της κυβέρνησης δεν στοχεύει στους πιστούς, αλλά στους αμφιταλαντευόμενους, σε εκείνους που κρίνουν με βάση την πράξη, όχι την ιδεολογία. Γι’ αυτό και η λειψυδρία –παρότι περιβαλλοντική υπόθεση– αποκτά σημαντικό ειδικό πολιτικό βάρος.
Περιορισμένη αντιπολιτευτική εμβέλεια
Στην αντιπολίτευση, τα περιθώρια αντίδρασης είναι στενά. Επικρίνεται, μεν, η «τιμολογιακή» προσέγγιση της κυβέρνησης, τονίζοντας ότι τα μέτρα θα πλήξουν δυσανάλογα τα λαϊκά στρώματα, κατηγορείται η κυβέρνηση για χρόνια αδράνεια και καθυστέρηση στην εφαρμογή βασικών έργων υποδομής, ωστόσο η αντιπολίτευση αδυνατεί να προτείνει μια αξιόπιστη εναλλακτική πολιτική διαχείρισης ή να αρθρώσει πειστικό πολιτικό λόγο που να υπερβαίνει τις τεχνικές λεπτομέρειες.
Η κοινωνία, σε μεγάλο της μέρος, παρακολουθεί με καχυποψία αλλά και με αίσθηση επείγοντος. Τα φαινόμενα ξηρασίας και οι διακοπές υδροδότησης δεν είναι θεωρητικά σενάρια. Είναι πραγματικότητα, ιδιαίτερα για τα νησιά και τις αγροτικές περιοχές. Η κυβερνητική απάντηση μοιάζει για πολλούς ρεαλιστική, αν όχι αναγκαία. Και στην παρούσα φάση, αυτή η αίσθηση ανάγκης μπορεί να μετατραπεί σε πολιτική στήριξη.
Το αποτέλεσμα είναι πως η Νέα Δημοκρατία επιχειρεί να κερδίσει πόντους όχι λόγω ιδεολογικής υπεροχής ή ηγετικού χαρίσματος, αλλά λόγω της απλής ικανότητας να ανταποκριθεί σε ένα πρακτικό πρόβλημα που αφορά όλους. Στο τέλος της ημέρας, αυτό που μπορεί να επαναφέρει την πολιτική στα μάτια των πολιτών δεν είναι ούτε τα οράματα ούτε τα συνθήματα – αλλά η διαχείριση των αναγκών της καθημερινότητας.
Ένα τεχνικό ζήτημα με προεκλογικό εκτόπισμα
Η λειψυδρία, λοιπόν, ίσως αποδειχθεί κρυφός άσσος της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Ένα θέμα τεχνικό που γίνεται πολιτικό πλεονέκτημα. Και σε μια περίοδο θεσμικής αποσταθεροποίησης και απαξίωσης της πολιτικής, αυτό μπορεί να συντελέσει στην ενδυνάμωση των πολιτικών επιδιώξεων της κυβέρνησης, με ορίζοντα τις επόμενες εκλογές.