Εκτός από την εμφάνιση του πρωθυπουργού το Σάββατο και του Αρχηγού της Αντιπολίτευσης την επόμενη εβδομάδα, η φετινή ΔΕΘ θα έχει και την πρωτοτυπία της εμφάνισης στη συμπρωτεύουσα του «τρίτου προσώπου», το οποίο επίσης συγκεντρώνει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης.
Η ελληνική πολιτική σκηνή μπαίνει σε μια νέα φάση ρευστότητας με την επανεμφάνιση του Αλέξη Τσίπρα στο προσκήνιο. Ο πρώην πρωθυπουργός θα μιλήσει την Παρασκευή, μόλις μια ημέρα πριν την ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη, σε εκδήλωση του Economist και, όπως είναι φυσικό, είναι πολλοί αυτοί που περιμένουν να τον ακούσουν, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, καθώς ο Αλέξης Τσίπρας δείχνει αποφασισμένος να ξαναβρεθεί στην καρδιά των εξελίξεων.
Το ερώτημα που γεννιέται είναι διπλό: ποιον χώρο φιλοδοξεί να εκφράσει και ποια επίδραση θα έχει η παρουσία του στους σημερινούς πολιτικούς συσχετισμούς;
Η στρατηγική του Μαξίμου
Στο Μέγαρο Μαξίμου, η φερόμενη ως βέβαιη δημιουργία κόμματος από τον κ. Τσίπρα αντιμετωπίζεται όχι μόνο ως απειλή, αλλά και ως ευκαιρία. Η στρατηγική της κυβέρνησης είναι να αναδείξει ξανά στη μνήμη των πολιτών τις πιο αμφιλεγόμενες στιγμές της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ: από το καλοκαίρι του 2015 και το δημοψήφισμα, έως τις παλινωδίες στη Δικαιοσύνη και τον περιβόητο «νόμο Παρασκευόπουλου».
Με αυτόν τον τρόπο, η ηγεσία της κυβέρνησης επιχειρεί να εμφανίσει τον Αλέξη Τσίπρα ως «φθαρμένο» και να συσπειρώσει εκ νέου κεντρώους και συντηρητικούς ψηφοφόρους γύρω από τη Νέα Δημοκρατία.
Ωστόσο, η επίθεση αυτή ενέχει και κινδύνους. Μια υπερβολικά σκληρή ή τοξική ρητορική μπορεί να αναβαθμίσει άθελά της τον Αλέξη Τσίπρα σε «κεντρικό αντίπαλο» του Κυριάκου Μητσοτάκη, προσφέροντάς του μεγαλύτερη προβολή απ’ όση μπορεί από μόνος του να κερδίσει στην παρούσα φάση. Δεν είναι τυχαίο ότι ορισμένα κυβερνητικά στελέχη προειδοποιούν πως πρέπει να αποφευχθεί η αλαζονεία και η υπερέκθεση, καθώς αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αντίθετα αποτελέσματα.
Το δύσκολο σταυρόλεξο του ΠΑΣΟΚ
Για το ΠΑΣΟΚ, η επανεμφάνιση Τσίπρα είναι ίσως το πιο δύσκολο σταυρόλεξο. Η Χαριλάου Τρικούπη επιχειρεί εδώ και καιρό να προβάλει ένα προφίλ σταθερής και θεσμικής σοβαρότητας, απέναντι τόσο στην κυβέρνηση όσο και στον ΣΥΡΙΖΑ. Όμως, η πιθανή δημιουργία ενός νέου κόμματος υπό τον πρώην πρωθυπουργό μπορεί να περιορίσει δραματικά τα περιθώρια διείσδυσης του Νίκου Ανδρουλάκη στον χώρο της ευρύτερης Κεντροαριστεράς.
Η αμηχανία είναι εμφανής: από τη μία, το ΠΑΣΟΚ δεν θέλει να ταυτιστεί με τον Αλέξη Τσίπρα, από την άλλη φοβάται ότι μια ανοικτή σύγκρουση θα τον ενισχύσει. Έτσι, η γραμμή που επιλέγει είναι χαμηλών τόνων και μάλλον ασαφής. Όμως, η στρατηγική της αναμονής ισοδυναμεί με πολιτική παγίδα για τη Χαριλάου Τρικούπη. Αν δεν εκμεταλλευθεί τώρα τη ρευστότητα για να προβάλλει εναλλακτική πρόταση εξουσίας, είναι πιθανό να μείνει σε ρόλο κομπάρσου.
Οι αντιδράσεις στην Αριστερά
Η παρουσία Τσίπρα δεν αφήνει αδιάφορα ούτε τα υπόλοιπα κόμματα της Αριστεράς. Στον ΣΥΡΙΖΑ, ηγετικά στελέχη όπως ο Σωκράτης Φάμελλος επιχειρούν να κρατήσουν μια θετική στάση απέναντί του, αλλά μεγάλο τμήμα του στελεχιακού δυναμικού βλέπει με καχυποψία ή και εχθρότητα την κίνησή του. Η δημιουργία νέου φορέα μπορεί να λειτουργήσει διαλυτικά, στερώντας πολύτιμες δυνάμεις από ένα κόμμα που αναζητεί επίμονα την ταυτότητά του.
Στη Νέα Αριστερά, οι διαθέσεις είναι ανάμικτες. Η ηγεσία (Χαρίτσης, Αχτσιόγλου) δείχνει μάλλον προσμονή, αλλά άλλες ισχυρές προσωπικότητες, όπως ο Νίκος Φίλης και ο Πάνος Σκουρλέτης, εμφανίζονται αρνητικές. Στην Πλεύση Ελευθερίας, η Ζωή Κωνσταντοπούλου έχει αναγορεύσει τον Τσίπρα σε κεντρικό αντίπαλο, χρησιμοποιώντας σκληρή ρητορική, προφανώς θεωρώντας ότι έτσι θα «θερίσει» μεγάλο μέρος των αριστερών δυσαρεστημένων από τον πρώην πρωθυπουργό.
Η πολυδιάσπαση αυτή δείχνει ότι η Αριστερά συνολικά δεν έχει ακόμα αποφασίσει αν θα κινηθεί σε λογική συνεννόησης ή αντιπαράθεσης με τον Τσίπρα. Το μόνο σίγουρο είναι πως η επανεμφάνισή του αναταράσσει το ήδη κατακερματισμένο τοπίο.
Πρόκληση και ρίσκο για τον Τσίπρα
Για τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα, η επιστροφή είναι ταυτόχρονα πρόκληση και ρίσκο. Από τη μία, έχει το πλεονέκτημα της αναγνωρισιμότητας και της προσωπικής επιρροής σε ένα τμήμα της κοινωνίας. Από την άλλη, κουβαλάει το βάρος της διακυβέρνησής του και της πολιτικής φθοράς που τον οδήγησε στην παραίτηση. Το νέο εγχείρημα μπορεί να εκληφθεί είτε ως ελπιδοφόρα αρχή είτε ως πράξη ματαιοδοξίας ενός πολιτικού που δεν αντέχει την αφάνεια.
Το κρίσιμο σημείο θα είναι η στιγμή που θα αποφασίσει να παραδώσει την έδρα του στη Βουλή. Τότε, όπως εκτιμάται, θα επισημοποιηθεί η δημιουργία του νέου φορέα, πιθανότατα μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026. Η εξέλιξη αυτή θα σηματοδοτήσει το πραγματικό ξεκίνημα μιας νέας περιόδου ανακατατάξεων στην Κεντροαριστερά.
Νέες ισορροπίες στο πολιτικό παιχνίδι
Η επανεμφάνιση Τσίπρα λειτουργεί σαν καταλύτης για ολόκληρο το πολιτικό σκηνικό. Η κυβέρνηση επιχειρεί να τον εργαλειοποιήσει, το ΠΑΣΟΚ δείχνει αμήχανο, ενώ η Αριστερά διασπάται σε φίλους και αντιπάλους. Το βέβαιο είναι ότι το πολιτικό παιχνίδι αλλάζει: νέες ισορροπίες, νέες συμμαχίες, αλλά και νέες συγκρούσεις βρίσκονται προ των πυλών.
Το δίλημμα για τα κόμματα είναι σαφές: θα αφήσουν τον Τσίπρα να μονοπωλήσει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης ή θα διαμορφώσουν δικές τους αυτόνομες στρατηγικές αναχαίτησής του; Από την απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό και η μορφή που θα πάρει η ελληνική πολιτική ζωή κατά το επόμενο διάστημα.