Σε υψηλούς τόνους διεξήχθη στη Βουλή η συζήτηση σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών, με αντικείμενο την εξωτερική μας πολιτική. Η πρωτοβουλία για τη συζήτηση ανήκε στον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος αποφάσισε να επεκτείνει το αίτημα ενημέρωσης του Νίκου Ανδρουλάκη για το Παλαιστινιακό, σε μια ευρύτερη εφ’ όλης της ύλης συζήτηση για τις διεθνείς σχέσεις της χώρας. Στην Ολομέλεια καταγράφηκε έντονη πολιτική αντιπαράθεση για τις πρωτοβουλίες της Ελλάδας, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τα εξοπλιστικά προγράμματα και τον ρόλο της χώρας σε διεθνείς κρίσεις.
Η τοποθέτηση του πρωθυπουργού
Ο πρωθυπουργός, στην εισαγωγική του τοποθέτηση, υπογράμμισε ότι η Ελλάδα τα τελευταία έξι χρόνια «υπερασπίζεται σθεναρά τα εθνικά της συμφέροντα και προωθεί την ειρήνη και τη σταθερότητα». Όπως είπε, η συζήτηση γίνεται σε μια περίοδο κατά την οποία η Ευρώπη δοκιμάζεται από γεωπολιτικές πιέσεις και η παγκόσμια σκηνή χαρακτηρίζεται από νέες ισορροπίες, ένοπλες συγκρούσεις, μετακινήσεις πληθυσμών, ενεργειακές προκλήσεις και τεχνολογικές εξελίξεις.
Τόνισε ότι η χώρα έχει εξελιχθεί σε πυλώνα σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, σε αξιόπιστο εταίρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, καθώς και σε ενεργειακό κόμβο για την ευρύτερη περιοχή. Αναφερόμενος στην αποτρεπτική ισχύ της Ελλάδας, στάθηκε στο 12ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα ύψους 28 δισ. ευρώ, στην ενίσχυση της Πολεμικής Αεροπορίας με νέα αεροσκάφη και του Πολεμικού Ναυτικού με φρεγάτες, επισημαίνοντας ότι «η αποτρεπτική δυνατότητα της χώρας είναι χθες πιο ισχυρή από ποτέ».
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις
Για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ο πρωθυπουργός επανέλαβε ότι πρόκειται για ένα πεδίο όπου «η ιστορία και η γεωγραφία επιβάλλουν ρεαλισμό και υπευθυνότητα». Υπενθύμισε ότι από το 2023 η Αθήνα έχει επιλέξει τη στρατηγική των «ήρεμων νερών», μέσα από διάλογο τριών πυλώνων (πολιτικός διάλογος, θετική ατζέντα, μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης), επισημαίνοντας ότι οι παραβιάσεις έχουν μειωθεί δραστικά και ότι υπάρχει συνεργασία στο μεταναστευτικό.
Ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι η μοναδική διαφορά με την Τουρκία είναι η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ και επανέλαβε ότι «η Ελλάδα ζητά την άρση της απειλής πολέμου από την Άγκυρα». Παράλληλα, αναφέρθηκε στις πρόσφατες κινήσεις για την ενίσχυση της ελληνικής θέσης, όπως η συνεργασία με την εταιρεία Chevron για θαλάσσιες έρευνες, ο χωροταξικός σχεδιασμός στις θαλάσσιες ζώνες και τα νέα θαλάσσια πάρκα.
Η Μέση Ανατολή και το Παλαιστινιακό
Σημαντικό τμήμα της πρωθυπουργικής ομιλίας αφιερώθηκε στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στη συμμετοχή της Ελλάδας στη Διάσκεψη του Σαρμ ελ Σέιχ, όπου υπεγράφη η πρώτη φάση συμφωνίας ειρήνης για τη Γάζα. Τόνισε ότι η Αθήνα υποστήριξε από την πρώτη στιγμή την κατάπαυση του πυρός και την απελευθέρωση των ομήρων, ενώ παραμένει υπέρ της λύσης των δύο κρατών. Παράλληλα, επεσήμανε ότι η Ελλάδα διατηρεί στρατηγικές σχέσεις με το Ισραήλ, ενισχύει τις σχέσεις της με αραβικές χώρες και συνεχίζει ανθρωπιστικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση των πληγέντων. Αναφέρθηκε επίσης στη συνεργασία με την Αίγυπτο και στις πρωτοβουλίες της Αθήνας για το Παλαιστινιακό.
Οι απαντήσεις του Μητσοτάκη και οι αιχμές προς την αντιπολίτευση
Στην τριτολογία του, ο πρωθυπουργός επανήλθε με αναφορές στην ενεργή διεθνή παρουσία της Ελλάδας και με απαντήσεις προς τους πολιτικούς του αντιπάλους. Με σκωπτική διάθεση σχολίασε την πρόσφατη παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα από τη Βουλή, αφήνοντας αιχμές προς τον ΣΥΡΙΖΑ.
Παράλληλα, επανέλαβε ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να αποστείλει στρατεύματα στην Ουκρανία και ότι η πρώτη αποστολή της φρεγάτας Belharra δεν θα αφορά το θέατρο επιχειρήσεων του Ειρηνικού. Στάθηκε επίσης στη σημασία του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας–Κύπρου και επανέλαβε τη θέση της κυβέρνησης κατά των εποικισμών στη Δυτική Όχθη.
Η κριτική του Νίκου Ανδρουλάκη
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, επιχείρησε να παρουσιάσει μια δική του αντίληψη για την εξωτερική πολιτική της χώρας, διαφορετική από του πρωθυπουργού αλλά όχι ασύμβατη με τις εθνικές γραμμές. Άσκησε έντονη κριτική στην κυβέρνηση για τον τρόπο που τοποθετήθηκε στη Διάσκεψη του Σαρμ ελ Σέιχ για τη Γάζα, χαρακτηρίζοντας τη σκηνή της υπογραφής της πρώτης φάσης της συμφωνίας «πίνακα νεκρής φύσης». Όπως είπε, η εικόνα αυτή «δεν τιμά τις ανθρωπιστικές παραδόσεις της Ελλάδας» και δείχνει μια χώρα «να στοιχίζεται άκριτα πίσω από μεγάλες δυνάμεις».
Κατηγόρησε τον πρωθυπουργό ότι στάθηκε «πιο δεξιά από τον Τραμπ» όσον αφορά τη στάση στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο και υποστήριξε ότι η κυβέρνηση επέλεξε «την εύκολη γραμμή συμμόρφωσης» αντί μιας πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής με ευρωπαϊκή και ανθρωπιστική πυξίδα.
Στα ελληνοτουρκικά, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ανέπτυξε μια πρόταση που παρουσίασε ως «νέο Ελσίνκι», με στόχο την αναθεώρηση της τελωνειακής σύνδεσης Τουρκίας – Ε.Ε., υπό αυστηρούς όρους: κατάργηση του casus belli, σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου, προσφυγή στη Χάγη για τις θαλάσσιες ζώνες. Υποστήριξε ότι η Ελλάδα μπορεί να αναλάβει πρωτοβουλία για μια πιο συγκροτημένη ευρωπαϊκή στρατηγική έναντι της Άγκυρας και κάλεσε την κυβέρνηση να μην αποδεχθεί σε καμία περίπτωση συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα SAFE, «όσο διατηρεί επιθετική ρητορική και στάση απέναντι στη χώρα μας». Παράλληλα, αναφέρθηκε στην ανάγκη αναβάθμισης των ελληνοαραβικών σχέσεων και άσκησε κριτική στις καθυστερήσεις που, όπως είπε, υπάρχουν σε ενεργειακά έργα στρατηγικής σημασίας.
Η τοποθέτηση του Σωκράτη Φάμελλου
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος, ανέπτυξε μια τοποθέτηση με κεντρικό άξονα την κριτική στη συνολική στρατηγική της κυβέρνησης στην εξωτερική πολιτική, τονίζοντας ότι «η Ελλάδα δεν μπορεί να πορεύεται με τη λογική της διπλωματικής αυταρέσκειας». Κατηγόρησε τον πρωθυπουργό ότι «χρησιμοποιεί τη γεωπολιτική ρητορική περισσότερο για εσωτερική κατανάλωση παρά ως πραγματική στρατηγική» και ότι «κρύβεται πίσω από θολές έννοιες στα ελληνοτουρκικά χωρίς να ξεκαθαρίζει ποια είναι η στρατηγική της Αθήνας». Υπενθύμισε ότι η κυβέρνηση είχε επενδύσει στη «διπλωματία των ήρεμων νερών», όμως, όπως είπε, «η Άγκυρα παραμένει σταθερή στη δική της ατζέντα».
Για την κρίση στη Γάζα υποστήριξε ότι η κυβέρνηση «δεν σήκωσε το βάρος που της αναλογεί για μια πιο καθαρή ανθρωπιστική στάση». Αναφέρθηκε επίσης σε επιμέρους ζητήματα, όπως η συνεργασία με την Αίγυπτο, τα ενεργειακά δίκτυα και οι σχέσεις με το Ισραήλ, ζητώντας «πολυεπίπεδη στρατηγική και όχι άγονη ευθυγράμμιση».
Παράλληλα, σημείωσε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «παραμένει υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας», υπό τον όρο του πλήρους σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και της αποδοχής των ευρωπαϊκών αξιών. Ζήτησε δε σαφή τοποθέτηση της κυβέρνησης στο ζήτημα των εξοπλιστικών δαπανών, «όχι μόνο με όρους αριθμών αλλά και διαφάνειας και εθνικής στρατηγικής».
Κοινό σημείο
Η συζήτηση στη Βουλή κατέδειξε τη διαφορετική προσέγγιση των κομμάτων για τη στρατηγική της Ελλάδας στην εξωτερική πολιτική. Η κυβέρνηση προέβαλε την εικόνα μιας χώρας με ισχυρή διπλωματική και αμυντική παρουσία, ενώ η αντιπολίτευση άσκησε κριτική για την κατεύθυνση και τις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής.
Παρά τις συγκρούσεις, κοινό σημείο όλων των τοποθετήσεων ήταν η αναγνώριση ότι η εξωτερική πολιτική και η ασφάλεια της χώρας αποτελούν ζητήματα εθνικής σημασίας και απαιτούν σταθερή στρατηγική και διαρκή εγρήγορση.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης σημειώθηκαν και στιγμές έντασης, με χαρακτηριστικό το φραστικό επεισόδιο ανάμεσα στον Κυριάκο Βελόπουλο και τον Δημήτρη Καιρίδη, έπειτα από σχόλιο του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου της ΝΔ. Το περιστατικό προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και εκατέρωθεν αντεγκλήσεις, ενώ ακούστηκαν και ανεπίτρεπτες χυδαιότητες από τον επικεφαλής της Ελληνικής Λύσης.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
