Η επίσημη παρουσίαση της «Ιθάκης» του Αλέξη Τσίπρα, την προσεχή Τετάρτη στο «Παλλάς», δεν αποτελεί απλώς μια ευκαιρία επαφής του συγγραφέα με τους πολίτες, καθώς η είσοδος θα είναι ελεύθερη. Για τα πολιτικά κόμματα συνιστά ένα ορόσημο που επιβεβαιώνει, σύμφωνα με όλες τις αναγνώσεις, πως ο πρώην πρωθυπουργός έχει οριστικοποιήσει το χρονοδιάγραμμα για την πλήρη επάνοδό του στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Σε αυτό το περιβάλλον, η «Ιθάκη» λειτουργεί ως επιταχυντής εξελίξεων για όλο το πολιτικό φάσμα, από τη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, έως τον ΣΥΡΙΖΑ, τη Νέα Αριστερά και τα πρόσωπα που είτε «φωτογραφίζονται» στις σελίδες του βιβλίου, είτε μένουν εκτός τού υπό διαμόρφωση νέου φορέα.
Το γεγονός ότι η παρουσίαση οργανώνεται στις 3 Δεκεμβρίου, ημερομηνία που παραπέμπει σε συμβολισμούς της 3ης Σεπτεμβρίου, ενισχύει στην πολιτική αγορά την αίσθηση πως ο Τσίπρας επιχειρεί τη δημιουργία ενός νέου «ιδρυτικού μύθου».
Διπλή ανάγνωση από τη Ν.Δ.
Στο κυβερνητικό στρατόπεδο, η «Ιθάκη» διαβάζεται διπλά: ως μια ευκαιρία ενεργοποίησης των παραδοσιακών αντιΣΥΡΙΖΑ αντανακλαστικών, αλλά και ως μια πιθανή απειλή εάν προκύψει ένας νέος, πιο «κεντρώος» και ανανεωμένος πολιτικός πόλος.
Το Μαξίμου αποφεύγει την υπερβολική ένταση, επιλέγοντας την «τόσο- όσο» στρατηγική επιθέσεων. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε το βιβλίο «ενδιαφέρον μυθιστόρημα» που «δεν σκοπεύει να διαβάσει», αφήνοντας άλλους να αναλάβουν την αποδόμηση.
Σύμφωνα με κυβερνητικές εκτιμήσεις, η επαναφορά της συζήτησης στο 2015 λειτουργεί, ως έναν βαθμό, συσπειρωτικά για το κεντροδεξιό κοινό, χωρίς όμως το Μαξίμου να θέλει ο Τσίπρας να αναδειχθεί σε κεντρικό αντίπαλο προτού καν ανακοινώσει νέο κόμμα. Υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος επισημαίνει τον κίνδυνο «διπλής παγίδας»: αφενός της υποτίμησης του Τσίπρα, αφετέρου του εφησυχασμού από τις αναταράξεις στην κεντροαριστερά.
Η κυβέρνηση, συνεπώς, αντιμετωπίζει τον Αλέξη Τσίπρα ως δυνητικό διεκδικητή ενός νέου ρόλου στην επόμενη μετεκλογική περίοδο, αξιολογώντας ότι ο πρώην πρωθυπουργός θα επιχειρήσει «κοινωνικά ανοίγματα» όταν (και αν…) ξεμπερδέψει με τα εσωτερικά της Αριστεράς.
To ΠΑΣΟΚ αντιλαμβάνεται την απειλή
Το ΠΑΣΟΚ φαίνεται ότι είναι το κόμμα που αντιλαμβάνεται πιο άμεσα την απειλή που συνιστά η επιστροφή Τσίπρα. Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη προετοιμάζει μια «μετωπική σύγκρουση», με αιχμή τον δείκτη αναξιοπιστίας του πρώην πρωθυπουργού.
Η αναφορά Τσίπρα σε άρνηση της Φώφης Γεννηματά για κυβερνητική συνεργασία το 2015, κάτι που το περιβάλλον της αείμνηστης προέδρου του ΚΙΝΑΛ διαψεύδει, θεωρείται από τη Χαριλάου Τρικούπη ως προσπάθεια αποποίησης ευθυνών και μετακύλισης της επιλογής Καμμένου στο ΠΑΣΟΚ.
Η ηγεσία Ανδρουλάκη αντιλαμβάνεται ότι όταν ο Τσίπρας προχωρήσει στη δημιουργία νέας πολιτικής κίνησης, η μάχη για τη δεύτερη θέση και την ηγεμονία στον προοδευτικό χώρο θα είναι ανελέητη. Σε αυτό το πλαίσιο, το ΠΑΣΟΚ επιχειρεί να «φορτσάρει» επικοινωνιακά πριν το επόμενο βήμα του Αλέξη Τσίπρα, γνωρίζοντας ότι ίσως είναι η τελευταία περίοδος που βρίσκεται «μόνο του» στο προοδευτικό πεδίο.
Η ένταση στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ καταγράφεται και σε ρεπορτάζ που αναφέρουν ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης πλέον θεωρεί πως ο Αλέξης Τσίπρας απολαμβάνει στήριξη «ισχυρών των media» και επιχειρηματιών, με αποτέλεσμα να προετοιμάζεται ακόμη και για καταγγελίες περί «διαπλοκής».
Επιταχυντής εξελίξεων στην αριστερή πολυκατοικία
Στο εσωτερικό της αριστερής πολυκατοικίας, η κυκλοφορία του βιβλίου λειτούργησε επίσης ως επιταχυντής υπόγειων συγκρούσεων. Στον ΣΥΡΙΖΑ, ο Σωκράτης Φάμελλος εμφανίζεται να μην έχει ακόμη αποφασίσει αν θα κινηθεί με τον Τσίπρα, αν και πολλοί θεωρούν ότι θα μπορούσε να βρει χώρο στο νέο εγχείρημα.
Αντίθετα, ο Παύλος Πολάκης, ο οποίος δέχεται κριτική στο βιβλίο, φέρεται έτοιμος να διεκδικήσει την ηγεσία του «υπολειπόμενου» ΣΥΡΙΖΑ, επιδιώκοντας να εκφράσει το πιο «λαϊκό» κομμάτι της Αριστεράς.
Ο Νίκος Παππάς περιγράφεται στο βιβλίο ως «υπερενθουσιώδης με στοιχεία επιπολαιότητας», κάτι που δυσκολεύει τη μελλοντική συμπόρευση. Η Ρένα Δούρου δεν αναφέρεται καθόλου, γεγονός που πολλοί εκλαμβάνουν ως ένδειξη οριστικής απομάκρυνσης.
Αντίθετα, πρόσωπα όπως οι Ζαχαριάδης, Ραγκούσης, Θεοχαρόπουλος και Σπίρτζης εμφανίζονται πιο κοντά σε μια πιθανή συνεννόηση με τον πρώην πρωθυπουργό, όπως και περίπου είκοσι βουλευτές της νέας γενιάς.
Στη Νέα Αριστερά, πρόσωπα όπως οι Αχτσιόγλου και Χαρίτσης, στους οποίους ο Τσίπρας είχε σκεφτεί να παραδώσει το κόμμα το 2023, φαίνεται ότι διατηρούν ανοιχτούς διαύλους, παρότι η περιγραφή τους στο βιβλίο χαρακτηρίστηκε από ορισμένους ως «σκληρή».
Σε κάθε περίπτωση, τόσο ο Σ. Φάμελλος όσο και ο Αλ. Χαρίτσης εμφανίζονται να ευνοούν ένα κοινό ψηφοδέλτιο, κάτι που αυξάνει την πίεση στον Τσίπρα να μην αγνοήσει τη στρατηγική αυτή στη συγκρότηση του νέου φορέα.
Τα δύο μέρη της εκδήλωσης
Η εκδήλωση στο «Παλλάς» θα χωρίζεται σε δύο μέρη: ένα πάνελ καθηγητών και την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα. Δεν αναμένονται, σύμφωνα με το επιτελείο του, ανακοινώσεις για νέο κόμμα, όμως όλοι συμφωνούν ότι το περιεχόμενο της ομιλίας θα δείξει το εύρος της πολιτικής του φιλοδοξίας και την κατεύθυνση της επόμενης ημέρας.
Καθώς οι δημοσκοπήσεις ήδη μετρούν «κόμμα Τσίπρα» πριν ακόμη αυτό ιδρυθεί, η παρουσίαση του βιβλίου αποκτά χαρακτήρα πολιτικού γεγονότος πρώτης γραμμής. Όπως σημειώνουν έμπειροι αναλυτές, είναι η πρώτη φορά στη μεταπολίτευση που πρώην αρχηγός κόμματος επιχειρεί να «τερματίσει» το ίδιο του το κόμμα για να ιδρύσει κάτι καινούργιο, κάτι που έχει συντελεστεί μόνο μία φορά στο μεταπολιτευτικό παρελθόν, με την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ το 1974.
Η «Ιθάκη», συνεπώς, γίνεται η αφετηρία μιας πολιτικής αναδιάταξης που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη. Τα κόμματα προετοιμάζονται για τη νέα εποχή: η ΝΔ με προσεκτική ισορροπία αδιαφορίας και κριτικής, το ΠΑΣΟΚ με ανησυχία κι επιθετική στρατηγική, ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Αριστερά με προβληματισμό για το μέλλον, την ώρα που ο ίδιος ο Τσίπρας εμφανίζεται να αποτινάσσει το παρελθόν, για να διεκδικήσει ξανά πρωταγωνιστικό ρόλο στο μέλλον.
Η παρουσίαση της 3ης Δεκεμβρίου θα είναι ένα κρίσιμο τεστ δυνάμεων για το πολιτικό σύστημα.