Με τα τρακτέρ παραταγμένα σε περισσότερα από 55–60 σημεία του εθνικού και επαρχιακού οδικού δικτύου και το ημερολόγιο να μετρά αντίστροφα για τα Χριστούγεννα, το αγροτικό μέτωπο βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή. Το ερώτημα που κυριαρχεί δεν είναι μόνο αν τα μπλόκα θα παραμείνουν ή αν θα αποσυρθούν προσωρινά για τις γιορτές, αλλά κυρίως αν έχει διαμορφωθεί, και με ποιους όρους, το έδαφος για έναν ουσιαστικό διάλογο ανάμεσα στους εκπροσώπους των αγροτών και την κυβέρνηση.
Κυβερνητικές εξαγγελίες και μήνυμα αποκλιμάκωσης
Οι τελευταίες κυβερνητικές εξαγγελίες, όπως παρουσιάστηκαν από το βήμα της Βουλής στο πλαίσιο της συζήτησης για τον προϋπολογισμό του 2026, επιχειρούν να λειτουργήσουν ως μήνυμα αποκλιμάκωσης. Το πακέτο των 160 εκατ. ευρώ, με 80 εκατομμύρια για κτηνοτρόφους και άλλα 80 εκατομμύρια για βαμβακοπαραγωγούς και σιτοπαραγωγούς, προβάλλεται από την κυβέρνηση ως ένδειξη άμεσης ανταπόκρισης στα αιτήματα του πρωτογενούς τομέα. Παράλληλα, επαναλαμβάνονται δεσμεύσεις για παρεμβάσεις στο αγροτικό ρεύμα, στην επιστροφή του ΕΦΚ στο πετρέλαιο και για αλλαγές στον κανονισμό του ΕΛΓΑ, ώστε να καλύπτεται έως και το 100% των ασφαλισμένων ζημιών.
Σύνθετες αντιδράσεις στα μπλόκα
Ωστόσο, στο εσωτερικό των μπλόκων οι αντιδράσεις είναι σύνθετες και όχι ενιαίες. Σε αρκετές περιοχές, όπως στη Θεσσαλία, τη Νίκαια, την Καρδίτσα και τα Τρίκαλα, πραγματοποιούνται γενικές συνελεύσεις με στόχο να «διαβαστούν πίσω από τις λέξεις» οι κυβερνητικές τοποθετήσεις.
Μέρος των αγροτών εμφανίζεται επιφυλακτικό, εκτιμώντας ότι τα ανακοινωθέντα ποσά υπολείπονται σημαντικά των πραγματικών απωλειών εισοδήματος, ιδίως σε καλλιέργειες που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές ή αυξημένο κόστος παραγωγής. Άλλοι, όμως, αναγνωρίζουν ότι μετά από σχεδόν τρεις εβδομάδες κινητοποιήσεων, η είσοδος σε έναν δομημένο διάλογο θα μπορούσε να αποτρέψει ένα παρατεταμένο αδιέξοδο.
Η συνεδρίαση-κλειδί και τα σενάρια
Κομβικό σημείο αποτελεί η σημερινή συνεδρίαση της πανελλαδικής επιτροπής των μπλόκων, η οποία αναμένεται να καθορίσει τη συλλογική στάση για τα επόμενα βήματα. Το σενάριο της μερικής απόσυρσης των τρακτέρ τις ημέρες των γιορτών συζητείται, όχι όμως ως οριστική λήξη των κινητοποιήσεων, αλλά ως μια τακτική κίνηση καλής θέλησης, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξουν σαφή χρονοδιαγράμματα και δεσμεύσεις από την κυβέρνηση. Σε αντίθετη περίπτωση, δεν αποκλείεται τα μπλόκα να παραμείνουν, έστω και με ελεγχόμενες παρεμβάσεις, ώστε να μην διαταραχθεί πλήρως η εορταστική κίνηση και η τροφοδοσία της αγοράς.
Το πολιτικό διακύβευμα
Από την πλευρά της κυβέρνησης, το στοίχημα είναι διπλό. Αφενός, να επιτύχει την αποκλιμάκωση των κινητοποιήσεων πριν από την κορύφωση της εορταστικής περιόδου, αφετέρου να πείσει ότι ο διάλογος που προτείνει δεν θα είναι προσχηματικός. Η πρόταση για συγκρότηση διακομματικής επιτροπής με αντικείμενο τη συνολική αναδιάρθρωση της αγροτικής πολιτικής επιχειρεί να μεταφέρει τη συζήτηση σε πιο μακροπρόθεσμο επίπεδο. Ταυτόχρονα, όμως, γεννά ερωτήματα στους αγρότες για το αν μπορεί να απαντήσει στις άμεσες ανάγκες επιβίωσης που θέτουν στο τραπέζι σήμερα.
Σε πολιτικό επίπεδο, η εξέλιξη του «θρίλερ των μπλόκων» ξεπερνά τα στενά όρια του αγροτικού ζητήματος. Αγγίζει τη σχέση της κυβέρνησης με κοινωνικές ομάδες που αισθάνονται ότι πιέζονται από το κόστος ζωής και τη μετάβαση σε νέα κανονιστικά πλαίσια, αλλά και τη δυνατότητα του πολιτικού συστήματος να διαχειρίζεται κρίσεις χωρίς παρατεταμένη όξυνση.
Η τελική στάση των αγροτών, είτε προς μια προσωρινή αποκλιμάκωση είτε προς τη συνέχιση των κινητοποιήσεων, θα αποτελέσει ένδειξη για το αν οι τελευταίες κυβερνητικές κινήσεις έγιναν αντιληπτές ως ουσιαστικό άνοιγμα ή ως περιορισμένη υποχώρηση.
Το βέβαιο είναι ότι οι επόμενες ημέρες, και ιδιαίτερα οι αποφάσεις που θα ληφθούν σε συλλογικό επίπεδο από τα μπλόκα, θα κρίνουν αν τα τρακτέρ θα αποσυρθούν για τις γιορτές ή αν ο χειμώνας θα βρει τους δρόμους ανοιχτούς μεν, αλλά το αγροτικό ζήτημα ανοιχτό σε όλα τα επίπεδα.