Η τουρκική εξωτερική πολιτική των τελευταίων ετών στο Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο και γενικότερα στις σχέσεις της με τη Δύση είναι μια ιστορία αυτοκαταστροφής. Πριν από δέκα χρόνια, η Τουρκία είχε φιλικές και συμμαχικές σχέσεις με όλους τους γείτονές της, συνομιλούσε εποικοδομητικά με την ΕΕ για την ενταξιακή της πορεία κι αποτελούσε πολύτιμο σύμμαχο των ΗΠΑ. Σήμερα είναι αποξενωμένη και έχει απορριφθεί από όλα ανεξαιρέτως τα γειτονικά της κράτη, οι ενταξιακές συνομιλίες με την ΕΕ έχουν διακοπεί και οι σχέσεις της με τις ΗΠΑ βρίσκονται ίσως στο χειρότερο επίπεδο της ιστορίας των δύο χωρών.

Όλα αυτά συνέβησαν ακριβώς λόγω της εξωτερικής της πολιτικής, την οποία -όπως αποδεικνύει το τελευταίο διήμερο στη Γενεύη, κατά την άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη για το Κυπριακό- ακολουθεί με τυφλή (και μοιραία για εκείνη) αφοσίωση.

Επιδείνωση σε όλα τα μέτωπα

Έχοντας επιδεινώσει όλα τα μέτωπά της με τη Δύση (S-400, δίκη Halkbank, αποσταθεροποιητική πολιτική σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, εισβολή στη Συρία, αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη, ψυχρές σχέσεις με Ισραήλ, Αίγυπτο, Σερβία, Ελλάδα, Συρία, Ιράκ κ.λπ.), η Τουρκία είχε στην Πενταμερή για το Κυπριακό, που ξεκίνησε το απόγευμα της Τρίτης στην έδρα του ΟΗΕ στη Γενεύη, μια ευκαιρία. Η ευκαιρία της ήταν να αποδείξει ότι μπορεί να συνομιλεί, να σέβεται τις προσπάθειες υπερεθνικών Οργανισμών όπως ο ΟΗΕ για επίλυση προβλημάτων που η ίδια δημιούργησε (Κυπριακό) και ότι έχει διπλωματική και πολιτική ευελιξία, ώστε να γίνεται μέρος της λύσης προβλημάτων, και όχι μέρος των ίδιων των προβλημάτων. Αυτή την ευκαιρία η Τουρκία την απεμπόλησε στη Γενεύη, αφού «κατόρθωσε» να βάλει πέντε «αυτογκόλ» μέσα σε μόλις 36 ώρες.

Συγκεκριμένα:

1. Έβαλε απέναντί της τον ΟΗΕ μέσω του γενικού του γραμματέα: Η φράση του Αντόνιο Γκουτέρες στον Ερσίν Τατάρ προχθές και στον Μεβλούτ Τσαβούσογλου χθες δεν σήκωνε παρερμηνείες: «Η λύση που προτείνετε (σ.σ.: διχοτόμηση του νησιού με δημιουργία δύο κρατών) κινείται εκτός των ορίων της εντολής που έχω για διαπραγμάτευση επί του Κυπριακού», είπε. Πράγματι, ο ΓΓ του ΟΗΕ έχει εντολή από τον Οργανισμό να αναζητήσει λύση μέσω διαβουλεύσεων στην άτυπη Πενταμερή, μέσα στο πλαίσιο που ορίζει η Χάρτα του ΟΗΕ, τα ψηφίσματα και οι αποφάσεις του για το Κυπριακό, δηλαδή μέσα στο πλαίσιο μιας διζωνικής, δικοινοτικής Ομοσπονδίας, θέση την οποία ασπαζόταν και η τουρκική πλευρά (με μικρές διαφορές που μιλούσαν για συνομοσπονδία, πάντως στο πλαίσιο ενός κράτους) έως και τη Διάσκεψη του Ιουλίου 2017 στο Κραν Μοντανά. Διπλωματικοί παρατηρητές δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο ο Αντόνιο Γκουτέρες να καταθέσει την εντολή για διαπραγματεύσεις, ρίχνοντας φυσικά το βάρος στην Τουρκία και την τουρκοκυπριακή ηχώ της.
2. Δεν έχει απάντηση στη σύνδεση της λύσης σε ομοσπονδιακό πλαίσιο, με το ευρωπαϊκό κεκτημένο: Ήταν ο «κρυφός άσος» της ελληνικής πλευράς και του Νίκου Δένδια στις χθεσινές κυρίως, αλλά και τις προχθεσινές συναντήσεις, όταν είχε μιλήσει δημόσια για «συντονισμό» μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας. Συντονισμό και κατανομή ρόλων, θα προσθέταμε… Ο κ. Δένδιας εμφανίστηκε περισσότερο ως… εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρά ως «εγγυήτρια δύναμη», κάτι άλλωστε που θεωρείται παρωχημένο και η ελληνική και κυπριακή πλευρά σταθερά ζητούν να καταργηθεί. Ο Νίκος Δένδιας, μάλιστα, όρισε το πεδίο που η Τουρκία πρέπει να δείξει εάν αποδέχεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο ή όχι: Είναι η δυνατότητα της Κύπρου, ενός κράτους-μέλους της ΕΕ, να αποφασίζει για όλη της την επικράτεια (άρα και για τα σημερινά κατεχόμενα) χωρίς πιέσεις και χωρίς να πλήττεται η αυτονομία της στη λήψη αποφάσεων. Η Τουρκία δεν το κατάλαβε (ή έκανε ότι δεν το κατάλαβε) ωστόσο στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου, η ΕΕ πρόκειται να επανεξετάσει συνολικά τη στάση της Τουρκίας και φυσικά δύο κράτη-μέλη της, η Ελλάδα και η Κύπρος, μαζί με τους εντός της ΕΕ συμμάχους τους, θα εξηγήσουν στα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου πόσο έβλαψε τις συνομιλίες για το Κυπριακό η αναθεωρητική στάση της Τουρκίας.
3. Αύξησε ακόμα περισσότερο την απόστασή της από τις ΗΠΑ: Η κυβέρνηση Μπάιντεν, λίγο πριν ξεκινήσει η άτυπη Πενταμερής την Τρίτη, με ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ έκανε σαφώς λόγο για λύση «στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ» και το έκανε απολύτως συγκεκριμένο όταν μίλησε για «Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία». Η Τουρκία απέδειξε ότι δεν διαθέτει ούτε καν την ευελιξία να στείλει στον υπερατλαντικό άλλοτε σύμμαχό της ένα μήνυμα διαλλακτικότητας, καλής θέλησης και σεβασμού των αποφάσεων του ΟΗΕ.
4. Δημιούργησε ρήγμα και με τη Βρετανία: Σε αυτό το σημείο φαίνεται καθαρά το κοντόφθαλμο της τουρκικής πολιτικής και το επιζήμιο για την ίδια την Τουρκία, δυστυχώς όμως και για την ευρύτερη περιοχή: Επειδή η Άγκυρα θεώρησε, όπως είπαν διάφοροι Τούρκοι αξιωματούχοι, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση «καθοδηγείται από την Ελλάδα και την Κύπρο», πίεσε τον ΟΗΕ να μην την καλέσει τις Βρυξέλλες και στο αίτημά της αυτό βρήκε απρόσμενο σύμμαχο τη Μεγάλη Βρετανία, που για τους δικούς της λόγους συμφώνησε στον αποκλεισμό των Ευρωπαίων. Και ενώ κατάφερε να δημιουργήσει έναν μίνι άξονα Άγκυρας-Λονδίνου, στη Γενεύη από προχθές κάνει ό,τι μπορεί για να τον γκρεμίσει! Η Βρετανία έχει ταχθεί, όπως προέκυψε καθαρά και από τη συνάντηση Δένδια - Ράαμπ, υπέρ μιας λύσης στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ, δηλαδή βρίσκεται σε πλήρη ταύτιση με τις θέσεις της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας.
5. Εμφανίζεται ότι μόνο αυτή εμποδίζει τις διαπραγματεύσεις: Αθήνα και Λευκωσία δεν άφησαν φυσικά την ευκαιρία να πάει χαμένη: Βλέποντας το διπλωματικό και πολιτικό αδιέξοδο της τουρκικής πλευράς, έσπευσαν να δηλώσουν πρόθυμες για επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό, στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ, εννοείται. Έτσι, η ελληνική και η κυπριακή πλευρά εμφανίζονται να πιέζουν για διάλογο και διαπραγματεύσεις, ενώ η τουρκική με την εκτός των πλαισίων του ΟΗΕ πρότασή της να είναι η μόνη που τις εμποδίζει.

Ολα αυτά φέρνουν έστω λίγο κοντύτερα τη λύση του Κυπριακού; Μάλλον όχι. Ωστόσο, δείχνουν χωρίς αμφισημίες τον υπαίτιο του επικείμενου ναυαγίου των άτυπων συνομιλιών. Εάν στις σημερινές συνομιλίες δεν αλλάξει κάτι δραματικά, το μόνο που αναμένεται με ενδιαφέρον είναι αν ο ΓΓ του ΟΗΕ καταθέσει την εντολή για διερεύνηση των πιθανοτήτων επανέναρξης των συνομιλιών για το Κυπριακό, ή υπομονετικά ξεκινήσει μια ακόμα προσπάθεια… 

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!