Για όλους και για όλα μιλά ο υπουργός Επικρατείας και ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, καθηγητής Γιώργος Γεραπετρίτης στη συνέντευξη που παραχωρεί στην «Ημερησία».
Οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την Τουρκία ήταν χαμηλότερες των προσδοκιών της κοινής γνώμης, σύμφωνα και με την έρευνα που δημοσίευσε η «Ημερησία». Η κυβέρνηση είναι ικανοποιημένη; Ως εκεί μπορεί η σημερινή Ευρώπη; Τι πρέπει να αλλάξει στο εσωτερικό της, ώστε οι απειλές της να λειτουργούν αποτρεπτικά;
Η Ευρώπη την τελευταία εικοσαετία εμφανίζει ιδιαίτερα φυγόκεντρες τάσεις. Δεν είναι μόνο προφανείς περιπτώσεις, όπως αυτή του Hνωμένου Βασιλείου, αλλά και το γεγονός ότι πλέον η Ευρώπη λειτουργεί σε πολλά επίπεδα. Η ευρωζώνη είναι ένα υποσύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ζώνη Σένγκεν είναι επίσης ένα διαφορετικό υποσύνολο, ενώ πολλές χώρες λαμβάνουν εξαιρέσεις από συγκεκριμένες πολιτικές. Η πιο σημαντική, όμως, φυγόκεντρος είναι οι διαφορές μεταξύ των κρατών-μελών σε επίπεδο πραγματικής ισχύος και οικονομικής ευρωστίας που καλλιεργεί μία Ευρώπη πολλών ταχυτήτων.
Η Ευρώπη την τελευταία εικοσαετία εμφανίζει ιδιαίτερα φυγόκεντρες τάσεις. Δεν είναι μόνο προφανείς περιπτώσεις, όπως αυτή του Hνωμένου Βασιλείου, αλλά και το γεγονός ότι πλέον η Ευρώπη λειτουργεί σε πολλά επίπεδα.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η υπέρβαση που γίνεται με την ενεργοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης για την άρση των δομικών διαφόρων μεταξύ των κρατών, μέσω της έκδοσης κοινού χρέους, αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα από ορισμένες χώρες λόγω ακριβώς της έλλειψης κοινής στοχοθεσίας και κατανόησης. Στο ετερογενές αυτό μείγμα είναι αυτονόητος ο βαθμός δυστοκίας να ληφθεί μία απόφαση η οποία εν πολλοίς μπορεί να έρχεται σε αντίθεση με εθνικά οικονομικά συμφέροντα, όπως είναι για παράδειγμα η απόφαση για την επιβολή περιορισμών στην πώληση οπλικών συστημάτων στην Τουρκία.
Ειδικά στο τελευταίο Συμβούλιο, δεν είναι καθόλου ασήμαντη η διεύρυνση του καταλόγου των κυρώσεων, που μπορεί να καταστούν γνήσια αποτροπή για την Τουρκία
Η Ελλάδα τον τελευταίο χρόνο έχει καταφέρει κάτι εξαιρετικά σημαντικό παρά ταύτα: έχει εδραιωθεί πλέον η πεποίθηση ότι η στάση της γείτονος συνιστά ευρωτουρκικό πρόβλημα, ώστε να περιλαμβάνεται επανειλημμένα στην ημερήσια διάταξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ειδικά στο τελευταίο Συμβούλιο, δεν είναι καθόλου ασήμαντη η διεύρυνση του καταλόγου των κυρώσεων, που μπορεί να καταστούν γνήσια αποτροπή για την Τουρκία, καθώς επίσης και η εξουσιοδότηση στον Υπατο Εκπρόσωπο για την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική με την οποία πρακτικά συνδέεται η ευρωτουρκική σχέση με τη συνολική της στάση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Οι κυρώσεις δεν αποτελούν αυτοσκοπό στην περίπτωση μας. Σκοπός της απειλής των κυρώσεων είναι να προσέλθουν οι γείτονες, εκόντες άκοντες, στο τραπέζι της συζήτησης
Η αίσθηση μου είναι ότι χτίζεται σταδιακά και αρχίζει να παγιώνεται η ευρωπαϊκή θέση ότι όσο η Τουρκία εξακολουθεί την επιθετική της πολιτική θα βρίσκει απέναντι της σύσσωμη την Ευρώπη. Διότι, προφανώς, οι κυρώσεις δεν αποτελούν αυτοσκοπό στην περίπτωση μας. Σκοπός της απειλής των κυρώσεων είναι να προσέλθουν οι γείτονες, εκόντες άκοντες, στο τραπέζι της συζήτησης, παραιτούμενοι από τις επιθετικές τους ενέργειες και την εχθροπαθή ρητορική, ώστε με μόνη βάση το διεθνές δίκαιο να αναζητηθεί επίλυση της διαφοράς μας που αφορά την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.
Ενάμιση χρόνο μετά την εκλογική σας νίκη, και με πολλά εμπόδια που ήταν απρόβλεπτα τον Ιούλιο του 2019, τι θα απαντούσατε στον πολίτη που θα σας ζητούσε να του πείτε τρεις τομείς στους οποίους κάνατε σημαντικό έργο προς όφελός του, κι άλλους τρεις που δεν τα πήγατε τόσο καλά, όσο θα θέλατε;
Κατά την άποψή μου, στα περισσότερα πεδία η κυβερνητική πολιτική λαμβάνει ικανοποιητικό βαθμό. Αφού, όμως, μου περιορίζετε τις επιλογές, θα σας έλεγα τη λειτουργία του κράτους, τη διαχείριση του μεταναστευτικού/προσφυγικού προβλήματος και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. Στο πεδίο της λειτουργίας του κράτους αισθάνομαι ότι αποκαταστάθηκε το κύρος των θεσμών που είχε τρωθεί. Επιπλέον, έχει υπάρξει σαφής διαχωρισμός μεταξύ της πολιτικής και της διοικητικής λειτουργίας του κράτους, με αποτέλεσμα τη σημαντική καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και της πολιτικής διαφθοράς, ενώ, εν μέσω πανδημίας, υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική αναβάθμιση των ψηφιακών υπηρεσιών του δημοσίου και κατέστη επιτέλους δυνατό να εξυπηρετούνται οι πολίτες και εξ αποστάσεως.
Για να πάρουμε πίσω τις ζωές μας πρέπει πρώτα να πάρουμε τις ζωές μας στα χέρια μας. Και αυτό θα γίνει μόνο με την εδραία συλλογική πεποίθηση της ανάγκης εμβολιασμού όλου του πληθυσμού.
Παράλληλα υπήρξε μεγάλη επιτάχυνση στην έκδοση των αποφάσεων επί των αιτήσεων ασύλου που χρόνιζαν επί μακρόν με αποτέλεσμα την ουσιαστική μείωση ποσοστών σήμερα διαβιούν στις δομές, ιδιαίτερα στα νησιά υποδοχής. Είναι εξάλλου πραγματικά αξιοσημείωτο ότι επιτέλους υπήρξε φροντίδα για τα ασυνόδευτα ανήλικα, οι συνθήκες ζωής των οποίων ήταν πραγματικό όνειδος για τη χώρα.
Στο πεδίο της εργασίας, η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις διατήρησης των θέσεων κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης, χάρη στα ιδιαίτερα καινοτόμα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν και συνιστούσαν ουσιαστική και ισότιμη για όλους ενίσχυση, ενώ ήδη από τις πρώτες ημέρες της νέας διακυβέρνησης υπήρξε συστηματική μείωση φορολογικών βαρών για την ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας.
Από την άλλη πλευρά, είναι προφανές ότι δεν θα μπορούσαμε να μείνουμε αλώβητοι από την πανδημία σε διάφορες κρίσιμες παραγωγικές δραστηριότητες, όπως είναι για παράδειγμα ο τουρισμός, που πάντως λόγω του μετρημένου ανοίγματος έφερε στα δημόσια ταμεία ένα σημαντικό και αναγκαίο ποσό. Σας διαβεβαιώνω ότι στα 140 νομοσχέδια που έχουν ήδη ψηφιστεί θα προστεθούν και άλλα με εξαιρετικά υψηλό μεταρρυθμιστικό πρόσημο που, εφόσον όλα πάνε καλά, θα αλλάξουν επίπεδο τη χώρα μας.
Η δοκιμασία του κορονοϊού έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα στους Έλληνες πολίτες, έχει κουράσει την κοινωνία, την έχει φέρει στα όριά της. Γεννάται το διπλό ερώτημα: Υπάρχει ένας χρονικός ορίζοντας επανόδου στην κανονικότητα; Δεν ρωτώ πότε θα αρθεί το lockdown, αλλά πότε υπολογίζεται να «πάρουμε πίσω τις ζωές μας», όπως λέγεται. Και δεύτερον, πιστεύετε ότι υπάρχει περίπτωση η κυβέρνηση να πληρώσει το πολιτικό κόστος όλης αυτής της μεγάλης δοκιμασίας;
Για να πάρουμε πίσω τις ζωές μας πρέπει πρώτα να πάρουμε τις ζωές μας στα χέρια μας. Και αυτό θα γίνει μόνο με την εδραία συλλογική πεποίθηση της ανάγκης εμβολιασμού όλου του πληθυσμού. Μόνο στην περίπτωση που το μήνυμα του εμβολιασμού ακουστεί παντού και υιοθετηθεί θα μπορούμε να μιλάμε με βεβαιότητα ότι το επόμενο καλοκαίρι θα είναι ένα αληθινό ελληνικό καλοκαίρι.
Με τα όποια προβλήματα αντιμετωπίσαμε στην δεύτερη φάση της επιδημίας, όπως συνέβη σε όλη την Ευρώπη και την υφήλιο, χάρη στην ενίσχυση του υγειονομικού μας συστήματος σε υποδομές και προσωπικό έχουμε για την ώρα καταφέρει να μπορούν να νοσηλευτούν τόσο σε απλές κλίνες όσο και σε μονάδες εντατικής θεραπείας όλοι οι συμπολίτες μας που το είχαν ανάγκη. Βλέποντας χώρες με μεγάλη παράδοση, όπως είναι η Σουηδία και οι Κάτω Χώρες, να εξάγουν ασθενείς σε γειτονικά τους κράτη, καταλαβαίνει κάποιος το μέγεθος και την οικουμενικότητα του προβλήματος. Ασφαλώς, κανείς δεν μπορεί να αισθάνεται ευτυχής όταν τόσοι συνάνθρωποί μας χάνονται κάθε μέρα. Όμως, θέλω να σας πω ότι έχω ήσυχη τη συνείδησή μου ότι η κυβέρνηση εξάντλησε όποια δυνατότητα είχε στο οπλοστάσιό της και ότι αξιοποίησε στο έπακρο το σπουδαίο επιστημονικό δυναμικό της χώρας για να έχουμε κατά το δυνατόν λιγότερες απώλειες.
Οι ελπίδες των Ελλήνων για οικονομική ανάπτυξη αποκτούν ρεαλιστικό περιεχόμενο λόγω των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης που αποφάσισε η ΕΕ. Ωστόσο, στην Ελλάδα δεν υπάρχει πολιτική συναίνεση για τις αλλαγές στο οικονομικό και παραγωγικό μας υπόδειγμα. Πώς αντιμετωπίζετε το ενδεχόμενο μια πολιτική εναλλαγή στην εξουσία πριν την ολοκλήρωση της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων, να τις πάει πίσω ή και να τις ακυρώσει;
Είναι κανόνας της δημοκρατίας η εναλλαγή στην άσκηση της εξουσίας. Συνεπώς, δεν πρέπει να μας φοβίζει. Εντούτοις, νομίζω ότι υπάρχει μία κοινή κατανόηση τόσο στην κοινωνία όσο και στο πολιτικό σύστημα ότι έχει έρθει πια ο καιρός να υπάρξουν μεγάλες και τολμηρές μεταρρυθμίσεις. Διότι θεωρώ αδιανόητο να υπάρχει αντίρρηση στο ότι θα πρέπει να επενδύσουμε στην υγεία και την παιδεία, στο ψηφιακό κράτος, στην πράσινη ανάπτυξη, στο βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο που δημιουργεί σταθερές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, στην καινοτομία και στην έρευνα.
Tα χρήματα που θα εισρεύσουν στην χώρα αποτελούν μια μεγάλη ευκαιρία για την συνολική ανασυγκρότηση της. Tο μεγαλύτερο μέρος από το κεφάλαιο αυτό δικαιωματικά ανήκει στις επόμενες γενιές.
Στους σταθερούς αυτούς πυλώνες θεωρώ ότι εμείς -και οποιαδήποτε μελλοντική κυβέρνηση- θα πρέπει να δουλέψουμε. Αντιλαμβανόμαστε πλήρως ότι τα χρήματα που θα εισρεύσουν στην χώρα αποτελούν μια μεγάλη ευκαιρία για την συνολική ανασυγκρότηση της. Για τον λόγο αυτό, οι πόροι που θα έλθουν δεν πρέπει να αναλωθούν ευκαιριακά αλλά να επενδυθούν με το βλέμμα στο μέλλον. Στο τέλος της ημέρας, το μεγαλύτερο μέρος από το κεφάλαιο αυτό δικαιωματικά ανήκει στις επόμενες γενιές.
Μια από τις ενδιαφέρουσες καινοτομίες της πρώτης κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν η ώσμωση και συνεργασία σε πολλούς τομείς κυβερνητικής ευθύνης, πολιτικών και τεχνοκρατών. Πόσο απέδωσε, με πολιτικούς όρους, κατά την εκτίμησή σας αυτή η συνύπαρξη; Πιστεύετε ότι η ως τώρα εμπειρία μπορεί να μετατρέψει, θα λέγαμε, «σε αορίστου χρόνου» την καινοτομία Μητσοτάκη, ή αντίθετα το μοντέλο έχει ημερομηνία λήξεως; Συναφώς, πόσοι από τους μπλε φακέλους που μοίρασε τον Ιούλιο 2019 το γραφείο του πρωθυπουργού έγιναν «κόκκινοι» λόγω ελλιπούς εφαρμογής των κατευθύνσεων;
Το νέο μοντέλο διακυβέρνησης στηρίζεται στην λογική του επιτελικού κράτους που συντονίζει και παρακολουθεί την εφαρμογή των δημοσίων πολιτικών. Θα πρέπει νομίζω να αποβάλουμε το διπλό φόβο ότι οι μεν πολιτικοί φέρουν διαρκώς τον καταναγκασμό του πελατειακού συστήματος, οι δε τεχνοκράτες δεν έχουν πολιτική αίσθηση και δεν καταβάλλουν δημοκρατικό αντίτιμο μέσω της λογοδοσίας. Για μία ακόμη φορά, η υγειονομική κρίση απέδειξε ότι είναι απολύτως αναγκαία η συνύπαρξη επιστήμης και πολιτικής, ώστε η διαδικασία λήψης των αποφάσεων να είναι ορθολογική και να λειτουργεί αποτελεσματικά η ανάγκη για δημοκρατική πειθώ.
Στο πλαίσιο αυτό, θεωρώ ότι το μείγμα πολιτικής και τεχνοκρατίας που υιοθετήθηκε απέδωσε ιδιαίτερα ικανοποιητικά και η νέα πολιτική αντίληψη έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών, καθώς το μεγαλύτερο μέρος από τις δράσεις και τα έργα τα οποία είχαν τεθεί ως στόχοι στην έναρξη της νέας διακυβέρνησης έχουν προχωρήσει και υλοποιούνται ή έχουν ήδη υλοποιηθεί.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
