Αγορά δύο ταχυτήτων φαίνεται να διαμορφώνεται σταδιακά στον ελληνικό τουρισμό, όπως αποτυπώνεται στα στοιχεία των αεροπορικών αφίξεων για το πρώτο τρίμηνο του 2025. Παρότι η συνολική επιβατική κίνηση αυξάνεται, η ανομοιογένεια ανάμεσα στα μεγάλα μητροπολιτικά αεροδρόμια –κυρίως της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης– και στα περιφερειακά αεροδρόμια, ιδιαίτερα των νησιών, γίνεται ολοένα και πιο εμφανής. Ενώ τα αστικά κέντρα διατηρούν υψηλή ζήτηση και ενισχυμένη συνδεσιμότητα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, τα μικρότερα αεροδρόμια εμφανίζουν πτωτικές τάσεις εκτός της θερινής περιόδου, με περιορισμένη δραστηριότητα και χαμηλή τουριστική ροή. Το φαινόμενο αυτό αναδεικνύει τις διαρθρωτικές προκλήσεις της ελληνικής τουριστικής ανάπτυξης και επαναφέρει στο προσκήνιο τη συζήτηση για την ανάγκη επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου και στήριξης της περιφέρειας.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, οι διεθνείς αφίξεις στο Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών έφτασαν τις 1,2 εκατομμύρια το διάστημα Ιανουαρίου–Μαρτίου 2025, σημειώνοντας αύξηση 5,9% ή +68 χιλ. επιβάτες σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2024. Στη Θεσσαλονίκη καταγράφηκαν 404 χιλ. διεθνείς αφίξεις, με ακόμα μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης, +8,9%.
Αντιθέτως, στα νησιωτικά περιφερειακά αεροδρόμια, με ελάχιστες εξαιρέσεις, η κίνηση ήταν περιορισμένη. Η Κρήτη υποδέχθηκε 23 χιλ. επισκέπτες από το εξωτερικό, παρουσιάζοντας σημαντική πτώση (-33%), ενώ τα Δωδεκάνησα και τα Ιόνια Νησιά είχαν μειώσεις 35,5% και 58,3% αντίστοιχα. Παρόμοια εικόνα και στις Κυκλάδες, όπου η κίνηση ήταν ελάχιστη, με τη Σαντορίνη και τη Μύκονο να καταγράφουν μονοψήφιες χιλιάδες αφίξεις. Σημαντική ήταν και η μείωση στις διεθνείς αφίξεις στα αεροδρόμια της Ρόδου, της Κω και της Κέρκυρας, που συγκέντρωσαν περιορισμένο αριθμό ταξιδιωτών, ενδεικτικό της χαμηλής ζήτησης εκτός υψηλής τουριστικής περιόδου.
Θετική εικόνα στις αφίξεις εσωτερικού – Η Κρήτη ξεχωρίζει
Η εσωτερική αεροπορική κίνηση παρουσίασε συνολική αύξηση της τάξης του 3% στο πρώτο τρίμηνο του 2025, φτάνοντας τα 1,7 εκατ. επιβάτες. Η μεγαλύτερη κίνηση καταγράφηκε στην Αθήνα (813 χιλ. αφίξεις, +3,2%) και τη Θεσσαλονίκη (270 χιλ., +6,3%). Εντυπωσιακή αύξηση (+16,6%) σημείωσε το αεροδρόμιο του Ηρακλείου, ενώ και η Κως κινήθηκε θετικά (+6,9%). Στη Μυτιλήνη και στη Σάμο καταγράφηκαν επίσης μικρές αλλά θετικές μεταβολές. Αντίθετα, πτώση κατέγραψαν νησιωτικοί προορισμοί όπως η Σαντορίνη (-27,6%), η Μύκονος (-24,2%), η Πάρος (-30,7%) και η Κάρπαθος (-31,4%), επιβεβαιώνοντας την εποχικότητα που χαρακτηρίζει την τουριστική τους δυναμική.
Σε γεωγραφικό επίπεδο, η Κρήτη πρωτοστάτησε και στην εσωτερική αγορά με 292 χιλ. αφίξεις (+11,4%), ακολουθούμενη από τα Δωδεκάνησα (+1,3%). Οι Κυκλάδες εμφάνισαν τη μεγαλύτερη πτώση (-27,4%), ενώ οριακή ήταν η μείωση στα Ιόνια Νησιά (-0,6%).
Άνοδος από τρίτες χώρες – Πτώση από ΕΕ
Η συνολική εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση (με βάση τα στοιχεία Ιανουαρίου–Φεβρουαρίου) αυξήθηκε κατά 5,4% και διαμορφώθηκε σε 1,54 εκατ. ταξιδιώτες. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στους επισκέπτες από χώρες εκτός ΕΕ, που αυξήθηκαν κατά 13,2%. Στον αντίποδα, η κίνηση από τις χώρες της ΕΕ-27 μειώθηκε κατά 1,8%, με ιδιαίτερα έντονη πτώση στις χώρες εκτός ευρωζώνης (-34,5%).
Η Γερμανία παραμένει βασική αγορά για τον ελληνικό τουρισμό με αύξηση 21,4% (161 χιλ. επισκέπτες), ενώ ισχυρή άνοδος σημειώθηκε και από την Ιταλία (+28,8%). Από τις τρίτες χώρες, ξεχωρίζει το Ηνωμένο Βασίλειο (+62,2%) και οι ΗΠΑ (+13,6%).
Στις ταξιδιωτικές εισπράξεις, η εικόνα είναι αντίστοιχη. Τα συνολικά έσοδα ανήλθαν στα 599 εκατ. ευρώ (+3,9%). Η αύξηση προήλθε κυρίως από επισκέπτες εκτός ΕΕ, οι οποίοι δαπάνησαν 311 εκατ. ευρώ (+16,7%), ενώ οι εισπράξεις από την ΕΕ-27 υποχώρησαν κατά 7,3%. Σημαντικές ήταν οι μειώσεις από τη Γαλλία (-44,9%) και τη Γερμανία (-4%), ενώ αυξημένες ήταν οι δαπάνες από Ιταλία (+37,8%), Ηνωμένο Βασίλειο (+34,3%) και ΗΠΑ (+51,2%).
Μοντέλο «δύο ταχυτήτων» παγιώνεται στον τουρισμό
Τα παραπάνω στοιχεία αναδεικνύουν μια ευρύτερη τάση που φαίνεται να παγιώνεται στον ελληνικό τουρισμό: αυτή της γεωγραφικής και εποχικής ανισορροπίας. Ενώ τα μητροπολιτικά κέντρα, όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, αλλά και λίγοι ώριμοι προορισμοί (όπως η Κρήτη) καταγράφουν σταθερή ή αυξανόμενη ζήτηση, πολλά περιφερειακά και νησιωτικά αεροδρόμια παραμένουν σχεδόν ανενεργά εκτός θερινής σεζόν.
Αυτό το φαινόμενο καταδεικνύει την ανάγκη για στοχευμένες πολιτικές που θα ενισχύσουν τη διασπορά της ζήτησης σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές και θα επιμηκύνουν την τουριστική περίοδο. Χωρίς αυτήν τη στροφή, η Ελλάδα κινδυνεύει να διατηρεί έναν μονοδιάστατο, εξαρτημένο από λίγους «πρωταθλητές», τουρισμό, αφήνοντας ανεκμετάλλευτο μεγάλο μέρος του δυναμικού της.