Με το βλέμμα στραμμένο στην κοινωνικά δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, ολοκληρώθηκε στις 18 Ιουλίου η δημόσια διαβούλευση για το Εθνικό Κοινωνικό Κλιματικό Σχέδιο (ΚΚΣ), το οποίο συντάχθηκε με βάση τον ευρωπαϊκό Κανονισμό 2023/955 και πρόκειται να υποβληθεί το επόμενο διάστημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς έγκριση.
Το Σχέδιο συνιστά την ελληνική απάντηση στην πρόκληση της πράσινης μετάβασης, εστιάζοντας στις επιπτώσεις που θα φέρει η επέκταση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ2) από το 2027 στους τομείς των κτιρίων και των οδικών μεταφορών. Με εξασφαλισμένους πόρους ύψους 4,783 δισ. ευρώ – εκ των οποίων 3,587 δισ. από το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο και 1,196 δισ. εθνική συμμετοχή – το ΚΚΣ αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη στρατηγική για την προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών και πολύ μικρών επιχειρήσεων από την αναμενόμενη αύξηση του κόστους χρήσης ορυκτών καυσίμων.
Το Σχέδιο εκπονήθηκε από διυπουργική ομάδα εργασίας με τη συμμετοχή 10 υπουργείων και υπό τον συντονισμό της Αντιπροεδρίας της Κυβέρνησης. Η διαβούλευση υπήρξε πολυσυμμετοχική: πήραν μέρος εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης, καταναλωτών, επαγγελματικών επιμελητηρίων, ερευνητικών φορέων, ενώσεων πολιτών και ΜΚΟ.
Με την ολοκλήρωση της διαβούλευσης που συγκέντρωσε 57 σχόλια φορέων και πολιτών και την ενσωμάτωση των τελικών παρατηρήσεων, το ΚΚΣ αναμένεται να υποβληθεί στην Κομισιόν, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό βήμα για μια πράσινη μετάβαση με κοινωνική δικαιοσύνη στο επίκεντρο.
Το Σχέδιο καλύπτει την περίοδο 2026–2032 και βασίζεται σε τρεις πυλώνες παρέμβασης:
- Κτιριακός τομέας – με στόχο την ενεργειακή αναβάθμιση και την ενίσχυση της κοινωνικής κατοικίας.
- Τομέας μεταφορών – με δράσεις για βιώσιμη κινητικότητα και ανανέωση στόλου οχημάτων.
- Άμεση εισοδηματική ενίσχυση – με επιδόματα ενοικίου και θέρμανσης για τη στήριξη των ευάλωτων.
Εστίαση στους πιο ευάλωτους
Το ΚΚΣ καθορίζει με σαφήνεια την κατηγορία των δικαιούχων: πρόκειται για περίπου 1,5 εκατομμύριο νοικοκυριά και έως 80.000 πολύ μικρές επιχειρήσεις που χαρακτηρίζονται ως ενεργειακά ή μεταφορικά ευάλωτες. Το εισοδηματικό όριο ορίζεται στις 25.000 ευρώ ετησίως για ένα νοικοκυριό, με δυνατότητα προσαύξησης (έως 30.000 ευρώ) ανάλογα με κοινωνικά και γεωγραφικά κριτήρια – όπως αριθμός τέκνων, αναπηρία, μονογονεϊκές οικογένειες ή διαμονή σε νησιωτικές και ορεινές περιοχές.
Η στήριξη θα παρέχεται είτε μέσω επιδότησης για ενεργειακή αναβάθμιση, είτε με ενίσχυση για αντικατάσταση εξοπλισμού (όπως λέβητες ή θερμοσίφωνες που καταναλώνουν ορυκτά καύσιμα), είτε με εισοδηματικά επιδόματα. Ειδική κατηγορία αποτελούν οι φοιτητές από ευάλωτες οικογένειες που θα ωφεληθούν από την ενεργειακή ανακαίνιση 12 φοιτητικών εστιών, οι οποίες θα παρέχουν συνολικά έως και 4.500 βελτιωμένες κλίνες σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα και άλλες πόλεις.
Επενδύσεις στον κτιριακό τομέα – 60% του προϋπολογισμού
Η μερίδα του λέοντος (περίπου 2 δισ. ευρώ) του συνολικού προϋπολογισμού κατευθύνεται στην ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών. Στόχος είναι η υποστήριξη πάνω από 300.000 ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών για την πραγματοποίηση παρεμβάσεων στο κτιριακό κέλυφος, την εγκατάσταση αντλιών θερμότητας, ηλιακών θερμοσιφώνων και φωτοβολταϊκών για ιδιοκατανάλωση. Επίσης, προβλέπεται η δυνατότητα παροχής δωρεάν Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης για νοικοκυριά που αδυνατούν να καλύψουν αυτό το κόστος.
Παράλληλα, το Σχέδιο ενσωματώνει πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας για την κατασκευή 1.000 νέων ενεργειακά αποδοτικών κατοικιών και την αξιοποίηση ακινήτων του Δημοσίου για στέγαση ευάλωτων πολιτών με μειωμένο ενοίκιο. Επιπλέον, επιδοτείται η ανακαίνιση ιδιωτικών κλειστών κατοικιών υπό την προϋπόθεση μακροχρόνιας μίσθωσης σε νοικοκυριά ή φοιτητές που πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια.
Μεταφορές: από την ιδιωτική καύση στη δημόσια κινητικότητα
Ο δεύτερος πυλώνας του Σχεδίου προβλέπει βελτίωση και ενίσχυση των δημόσιων συγκοινωνιών, με ιδιαίτερη έμφαση σε περιοχές χαμηλής εξυπηρέτησης και κοινωνικές ομάδες χωρίς εύκολη πρόσβαση – όπως άτομα με αναπηρία ή απομονωμένα νοικοκυριά. Παράλληλα, χρηματοδοτείται η ανανέωση του στόλου ιδιωτικών και επαγγελματικών οχημάτων για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης, με έμφαση σε μεταφορικά ευάλωτες πολύ μικρές επιχειρήσεις και οικογένειες χωρίς οικονομική δυνατότητα μετάβασης σε καθαρές τεχνολογίες.
Το Σχέδιο δίνει επίσης ώθηση στην ανάπτυξη υποδομών μικροκινητικότητας (όπως ποδηλατόδρομοι ή κοινόχρηστα ηλεκτρικά οχήματα), ενώ δρομολογείται η θέσπιση εθνικού πλαισίου για τη στήριξη της βιώσιμης μετακίνησης σε αστικές και ημιαστικές περιοχές.
Επιδόματα ενοικίου και θέρμανσης – άμεσο μέτρο προστασίας
Για την αντιμετώπιση των βραχυπρόθεσμων επιπτώσεων του ΣΕΔΕ2 – ιδίως έως ότου αποδώσουν οι επενδύσεις – το ΚΚΣ προβλέπει άμεση εισοδηματική ενίσχυση για νοικοκυριά που πλήττονται από την αύξηση του κόστους θέρμανσης και στέγασης. Πρόκειται για συμπληρωματικά μέτρα, όπως επιδόματα ενοικίου ή καυσίμων, που στοχεύουν στη σταθεροποίηση των βασικών δαπανών για νοικοκυριά με περιορισμένη ρευστότητα.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
