Με αμερικανικό «κλειδί» επιχειρείται να «ξεκλειδώσει» η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου, μετά από περίπου 16 μήνες στασιμότητας στον απόηχο των γεγονότων ανοιχτά της Κάσου, τον Ιούλιο του 2024.
Αυτό προκύπτει από τις πυκνές εξελίξεις της Τετάρτης γύρω από τον GSI, με τις δύο συναντήσεις κορυφής σε Αθήνα και Βρυξέλλες: στην ελληνική πρωτεύουσα μεταξύ του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Κύπριου προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη, και στην έδρα της Κομισιόν μεταξύ των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου, Σταύρου Παπασταύρου και Γιώργου Παπαναστασίου, υπό τον Ευρωπαίο Επίτροπο Ενέργειας και Στέγασης Νταν Γιόργκενσεν.
Η αλλαγή κλίματος και οι νέες συμφωνίες
Η διαφοροποίηση από την πεπατημένη των τελευταίων μηνών, όπου οι αλλεπάλληλες συσκέψεις, παρά τις επαναλαμβανόμενες θετικές δηλώσεις προθέσεων, κατέληγαν σε ένα ανακυκλούμενο αδιέξοδο, κατέστη σαφής ήδη από το μεσημέρι της Τετάρτης και τις κοινές δηλώσεις Μητσοτάκη και Χριστοδουλίδη. Με τον Έλληνα πρωθυπουργό να ανακοινώνει ότι Αθήνα και Λευκωσία κατέληξαν σε συμφωνία για άμεση επικαιροποίηση των οικονομοτεχνικών μελετών για το καλώδιο, ώστε το έργο «να ενισχυθεί και με την είσοδο νέων ισχυρών επενδυτών, προς όφελος όλων μας» – όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο κ. Μητσοτάκης.
Στη συμφωνία για «επικαιροποίηση» των οικονομοτεχνικών παραμέτρων του έργου που παραμένει κολλημένο αναφέρθηκε και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, κάνοντας λόγο για «ανάγκη επικαιροποίησης των οικονομοτεχνικών παραμέτρων για έργα ιδιαίτερης γεωστρατηγικής σημασίας, όπως αυτά που άπτονται της διασυνδεσιμότητας».
Στις Βρυξέλλες
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και οι δηλώσεις των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου, μετά την τριμερή σύσκεψη στις Βρυξέλλες. Με τον Σταύρο Παπασταύρου να τονίζει ότι οι εμπλεκόμενοι υπογράμμισαν την ανάγκη να επικαιροποιηθούν «τα οικονομικά και τεχνικά στοιχεία της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου και Ελλάδας, ενόψει και του δυνητικού επενδυτικού ενδιαφέροντος», και τον Γιώργο Παπαναστασίου να εξηγεί ότι οι εμπλεκόμενες πλευρές θα κινηθούν τάχιστα προς εξεύρεση του μελετητικού οίκου που θα αναλάβει να δώσει μια οριστική απάντηση ως προς τη βιωσιμότητα του έργου, πάντα με στόχο την προσέλκυση ισχυρών επενδυτών οι οποίοι «θα έχουν τη δυνατότητα να κάνουν το έργο».
«Με αυτή τη λογική κινούμαστε τάχιστα προς την κατεύθυνση της εξεύρεσης αυτού του οίκου που θα κάνει τη συγκεκριμένη μελέτη, ώστε να μπορέσουμε να βάλουμε αυτό το τεχνοοικονομικό στο νέο περιβάλλον το οποίο είναι η εξεύρεση ισχυρών παικτών και ταμείων τα οποία θα μπορούν να ενισχύσουν οικονομικά το έργο», τόνισε ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας.
Οι πιθανοί «παίκτες» και η αμερικανική εμπλοκή
Ποιοι είναι αυτοί οι «παίκτες»; Ευλόγως, Αθήνα και Λευκωσία δεν κατονομάζουν κάποιον φορέα ή επενδυτικό ταμείο, είναι ωστόσο σαφές ότι σε πρώτο πλάνο προβάλλει η πέραν του Ατλαντικού υπερδύναμη, της οποίας η εμπλοκή στην Ανατολική Μεσόγειο κλιμακώνεται με φόντο τη ριζική αναδιάταξη του ευρωπαϊκού ενεργειακού χάρτη.
Ο λόγος βεβαίως για τις ΗΠΑ, που μόλις την προηγούμενη εβδομάδα επιβεβαίωσαν με τον πλέον επίσημο τρόπο την πρόθεσή τους να μετατρέψουν την Ελλάδα σε κόμβο εισαγωγής του αμερικανικού LNG προς την ανατολική και βορειοανατολική Ευρώπη, μέσω ενός πλέγματος συμφωνιών που συνήφθησαν στη σύνοδο της P-Tec, στην Αθήνα.
Στο πλαίσιο της Συνόδου εξάλλου συνεδρίασε εκ νέου, μετά από χρόνια, η πρωτοβουλία «3+1» μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, με το κοινό ανακοινωθέν να αναφέρεται εμμέσως και στον GSI, ενώ ακολούθησε η δημόσια εκδήλωση ενδιαφέροντος από πλευράς Τελ Αβίβ για υλοποίηση κατά προτεραιότητα του τμήματος Κύπρος – Ισραήλ του καλωδίου.
Άλλωστε, το κρατικό επενδυτικό ταμείο των ΗΠΑ DFC (Development Finance Corporation, Εταιρεία Χρηματοδότησης της Ανάπτυξης) είχε ήδη από τον Μάιο του 2024 εκδηλώσει ενδιαφέρον συμμετοχής στο πρότζεκτ του GSI, κατόπιν ενεργειών της διοίκησης του ΑΔΜΗΕ, απευθύνοντας μάλιστα προς τούτο επιστολή προθέσεως (Letter of Intent) προς τον Διαχειριστή, βάσει του οποίου εμφανιζόταν πρόθυμο είτε να συμμετάσχει στο μετοχικό κεφάλαιο, είτε να στηρίξει χρηματοδοτικά το έργο, είτε και τα δύο.
Και άλλοι «παίκτες»
Για να λάβει την τελική επενδυτική απόφαση όμως το DFC ζητούσε να ολοκληρωθεί έγκαιρα το ρυθμιστικό πλαίσιο από τις ρυθμιστικές αρχές Ελλάδας και Κύπρου, κάτι που δεν συνέβη. Τα γεγονότα της Κάσου και η επανειλημμένη δημόσια αμφισβήτηση της βιωσιμότητας του έργου από την κυπριακή πλευρά «βύθισαν» το φιλόδοξο πρότζεκτ πολύ πριν την πόντιση του καλωδίου.
Για παρεμφερείς λόγους παρέμεινε «παγωμένο» και το ενδιαφέρον εισαγωγής στο πρότζεκτ άλλων ισχυρών παικτών, όπως ο γαλλικός επενδυτικός όμιλος Meridiam και η κρατική εταιρεία ενέργειας του Αμπου Ντάμπι TAQA. Σημειωτέον ότι η Γαλλία εμπλέκεται ήδη στο έργο μέσω της Nexans, που έχει αναλάβει την κατασκευή του καλωδίου.
→ Διαβάστε επίσης: GSI: Ερχεται νέα οικονομοτεχνική μελέτη για τη διασύνδεση - Με το βλέμμα σε ισχυρό επενδυτή
Το μέλλον του έργου και τα ανοιχτά ερωτήματα
Σήμερα, το DFC θεωρείται ως ένας από τους βασικούς χρηματοδοτικούς κόμβους των παρεμβάσεων που θα απαιτηθούν σε έργα υποδομής και άλλες εγκαταστάσεις, καθώς το ενεργειακό δίκτυο της (νοτιοανατολικής) Ευρώπης καλείται να προσαρμοστεί γρήγορα στις ροές υγροποιημένου φυσικού αερίου από την Αμερική.
Το εάν ωστόσο, υπό τις σημερινές συνθήκες – δηλαδή μετά την πολιτική αλλαγή στις ΗΠΑ και τη στρατηγική (επι)στροφή από τις ΑΠΕ προς τους υδρογονάνθρακες – το ταμείο θα ενδιαφερθεί να χρηματοδοτήσει ένα κατ’ εξοχήν «πράσινο» έργο, παραμένει ερώτημα.
Όπως ερώτημα παραμένει και το εάν η Τουρκία, που επί τόσους μήνες αποτελεί τον «ελέφαντα στο δωμάτιο» του γεωπολιτικού πόκερ, θα επιτρέψει ενέργειες – ακόμα και με αμερικανική εμπλοκή – σε έναν στρατηγικής σημασίας για τα συμφέροντά της θαλάσσιο χώρο χωρίς να ερωτηθεί.
Σε κάθε περίπτωση, από τις συναντήσεις κορυφής της Τετάρτης, Ελλάδα και Κύπρος φαίνεται να καταλήγουν σε μια κοινή γραμμή για την ηλεκτρική διασύνδεση. Κάτι καθόλου αυτονόητο πριν από έναν μήνα, όταν από τη Λευκωσία εκτοξεύονταν «κεραυνοί» κατά της ελληνικής πλευράς και ο GSI έμοιαζε να βουλιάζει στα βαθιά νερά της Ανατολικής Μεσογείου.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
