Παράταση λίγων μηνών παίρνει το νομοσχέδιο του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για τον εξορθολογισμό και την αύξηση των επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ (κυρίως παιδιού και Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος).
Στη σύσκεψη στου Μαξίμου τις προηγούμενες ημέρες αποφασίστηκε αλλαγή ρότας του αρχικού σχεδιασμού, που προέβλεπε θέσπιση περιουσιακών κριτηρίων για τη χορήγηση των επιδομάτων, με στόχο τη διαφάνεια, τη δικαιότερη κατανομή και την εξοικονόμηση πόρων, οι οποίοι θα επιστρέψουν πίσω σε περισσότερους πολίτες που έχουν πραγματικά ανάγκη.
Η μεταρρύθμιση εκ βάθρων των επιδομάτων, προκειμένου «να μπει ένα τέλος στις στρεβλώσεις της προνοιακής πολιτικής με επιδόματα ατάκτως ερριμμένα τα οποία δε “συνομιλούν” μεταξύ τους», παραμένει βέβαια στους στόχους της κυβέρνησης, αλλά ο φάκελος αποφασίστηκε ότι χρήζει προσεκτικότερης επεξεργασίας.
«Χαλαρότερη» μεταρρύθμιση
Με δεδομένο λοιπόν ότι η κυβέρνηση απομακρύνεται από το ενδεχόμενο να θεσπίσει «κόφτες» – ή αν τεθούν θα είναι χαλαρότεροι – κυριάρχησε το σκεπτικό η μεταρρύθμιση να... πάρει τον χρόνο της, συμπαρασύροντας και την αύξηση των επιδομάτων, η οποία επίσης τελεί εν αναμονή.
Υπενθυμίζουμε ότι η εξαγγελία των αυξήσεων των επιδομάτων είχε γίνει από τον Πρωθυπουργό σχεδόν έναν χρόνο πριν, στη ΔΕΘ του 2024.
Αλλά και η αύξηση των επιδομάτων, σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία, θα είναι λελογισμένη, στο μέτρο των δημοσιονομικών αντοχών.
Περιουσιακά κριτήρια υπό επανεξέταση
Τα περιουσιακά στοιχεία που είχε αποφασιστεί να ελέγχονται ήταν η ακίνητη περιουσία, οχήματα, καταθέσεις και τοποθετήσεις σε μετοχές και ομόλογα. Έτσι, για παράδειγμα, για τη χορήγηση του επιδόματος παιδιού, το κριτήριο που είχε καθοριστεί για μια οικογένεια με δύο παιδιά ήταν η αξία της ακίνητης περιουσίας να μην υπερβαίνει τα 220.000 ευρώ, ενώ για τα αυτοκίνητα το όριο που εξεταζόταν ήταν από 1.600 κυβικά έως 2.000 κυβικά, συνυπολογιζόμενης της παλαιότητας αλλά και του αριθμού των τέκνων.
Με τη θέσπιση αυστηρότερων περιουσιακών κριτηρίων, έμπαιναν στο στόχαστρο δικαιούχοι επιδομάτων και voucher, οι οποίοι ωστόσο απέκρυπταν τα εισοδήματά τους ή είχαν περιουσιακά στοιχεία, π.χ. πολυτελή σπίτια, ακριβά τζιπ και 300.000 ευρώ καταθέσεις στην τράπεζα.
Με τους «κόφτες», δύο στους δέκα δικαιούχους έχαναν τα επιδόματά τους, με στόχο τα κονδύλια που θα εξοικονομηθούν να κατευθυνθούν εκ νέου στους ευάλωτους, σε άτομα με αναπηρία, οικογένειες με παιδιά και ανασφάλιστους υπερήλικες.
Αλλαγές στο επίδομα στέγασης
Ανατροπή αναμένεται στο επίδομα στέγασης λόγω του μέτρου της επιστροφής ενοικίου, που θα ισχύσει από τον Νοέμβριο. Αν και τα εισοδηματικά κριτήρια είναι διαφορετικά, εξετάζεται το ενδεχόμενο η κατηγορία των δικαιούχων που εμπίπτει και στις δύο παροχές να χάσει το επίδομα στέγασης. Πάντως, για όσους τελικά το δικαιούνται, το επίδομα στέγασης δεν θα μειωθεί, αλλά ούτε και θα αυξηθεί.
Τι αλλάζει σε επίδομα παιδιού και Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα
Ειδικότερα για το επίδομα παιδιού, ενοποιούνται η δεύτερη και τρίτη εισοδηματική κλίμακα. Έτσι, οι αυξήσεις που εξετάζονται είναι οι εξής:
- Αυξάνεται το ποσό της τρίτης κλίμακας από 28€ σε 45€ ανά παιδί.
- Για το τρίτο παιδί και άνω, η ενίσχυση διπλασιάζεται από 90€ σε 180€.
Για παράδειγμα:
- 1 παιδί: από 28€ σε 45€
- 2 παιδιά: από 56€ σε 90€
- 3 παιδιά: από 112€ σε 180€
- 4 παιδιά: από 168€ σε 270€
Τη μεγαλύτερη αύξηση θα λάβει το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, που θα ανέλθει από 216 ευρώ και 54 ευρώ, σε 250 ευρώ και 75 ευρώ για κάθε παιδί.
Η «παγίδα φτώχειας»
Επίσης, δίνεται κίνητρο για την αναζήτηση εργασίας, ώστε να μην πέφτουν οι δικαιούχοι σε «παγίδα φτώχειας» επαναπαυόμενοι στα επιδόματα.
Στο εξής, θα εξαιρείται ένα μέρος του εισοδήματος από μισθωτή απασχόληση από τα κριτήρια ένταξης. Δηλαδή, δεν θα προσμετράται στα εισοδηματικά όρια ώστε να υπάρχει κίνητρο προς εργασία ένα ποσοστό του εισοδήματος από μισθωτή εργασία (20% σε Επίδομα Παιδιού και Στέγασης, και 30% στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα).
Είναι ενδεικτικό ότι οι δικαιούχοι του Ελαχίστου Εγγυημένου Εισοδήματος μειώθηκαν φέτος από 210.000 στις 190.000, που σημαίνει ότι βρήκαν δουλειές και είχαν αύξηση εισοδήματος.
Υφιστάμενα κριτήρια και νέες παράμετροι
Για τη λήψη του ΕΕΕ, υπάρχουν και σήμερα περιουσιακά κριτήρια. Έτσι, το δηλούμενο εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 5.832 ευρώ, ανεξαρτήτως του αριθμού των μελών του νοικοκυριού.
Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της το ποσό των 90.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως 150.000 ευρώ.
Στο επίδομα στέγασης, που δίνεται σήμερα σε περίπου 260.000 νοικοκυριά που πληρώνουν ενοίκιο για την κύρια κατοικία τους, εξετάζεται να εισαχθεί το κριτήριο της κινητής περιουσίας, που δεν υπήρχε μέχρι σήμερα. Έτσι, το αυτοκίνητο ή τα αυτοκίνητα που έχει στην κατοχή της μία οικογένεια, καθώς και οι καταθέσεις που διατηρεί στην τράπεζα, ίσως οδηγήσουν 2 στους 10 σημερινούς δικαιούχους στο να τα χάσουν.
→ Διαβάστε επίσης: ΕΦΚΑ: Ψηφιοποιούνται όλες οι καρτέλες ενσήμων για ταχύτερες συντάξεις
Έρχεται το Εθνικό Μητρώο Παροχών μέχρι το τέλος του 2025
Την ίδια ώρα, η κατάργηση των επικαλύψεων και γενικότερα το ξεκαθάρισμα του αλαλούμ που επικρατεί με τα επιδόματα – από κοινωνικά επιδόματα και επιδοτήσεις έως φοροαπαλλαγές και κρατικές ενισχύσεις – αναμένεται να γίνει μέχρι το τέλος του 2025, οπότε και θα έχει συσταθεί το ηλεκτρονικό Εθνικό Μητρώο Παροχών.
Στο Μητρώο θα καταγράφονται όλα τα επιδόματα και ευρύτερα οι παροχές σε είδος και σε χρήμα που χορηγούνται από το κράτος σε φυσικά πρόσωπα. Οι σχετικές διατάξεις θα περιληφθούν σε νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών, με στόχο τον εξορθολογισμό και τη δικαιότερη απονομή τους στις ευάλωτες οικονομικά ομάδες του πληθυσμού.