Με Υπουργική Απόφαση που υπέγραψε η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκη Κεραμέως, καθορίζονται οι λεπτομέρειες του πενταετούς σχεδίου δράσης για την ενίσχυση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Το τελικό κείμενο διαμορφώθηκε με τη συμβολή των Εθνικών Κοινωνικών Εταίρων, έπειτα από νέο γύρο διαβούλευσης με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου.
Η διαδικασία αυτή επιβεβαίωσε τη σύμπλευση όλων των εμπλεκομένων μερών ως προς την ανάγκη ενίσχυσης του θεσμικού πλαισίου των συλλογικών διαπραγματεύσεων, με στόχο τη βελτίωση των όρων εργασίας και τη διεύρυνση της προστασίας των εργαζομένων.
Υπενθυμίζεται ότι, εντός του 2025, είχε προηγηθεί ένας επτάμηνος κύκλος τακτικών διαβουλεύσεων, ο οποίος ολοκληρώθηκε στα τέλη Νοεμβρίου με την υπογραφή της ιστορικής Κοινωνικής Συμφωνίας.
Για πρώτη φορά, τη συγκεκριμένη Κοινωνική Συμφωνία συνυπέγραψαν όλοι οι εκπρόσωποι των Εθνικών Κοινωνικών Εταίρων, από κοινού με το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, σηματοδοτώντας μια νέα φάση στις εργασιακές σχέσεις.
Βασικός στόχος του σχεδίου
«Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που εδράζεται στην ιστορική Κοινωνική Συμφωνία η οποία υπεγράφη πριν από μερικές εβδομάδες μεταξύ Υπουργείου Εργασίας και Εθνικών Κοινωνικών Εταίρων και συμπεριλαμβάνει και πρόσθετα μέτρα όπως την συλλογή και διαθεσιμότητα στοιχείων, την πραγματοποίηση μελετών, ερευνών, ενημερωτικών και εκπαιδευτικών δράσεων για θέματα συλλογικών διαπραγματεύσεων, τα οποία και αυτά έχουν συζητηθεί εκτενώς με τους Εθνικούς Κοινωνικούς Εταίρους.
Ο Οδικός Χάρτης έχει σαφές χρονοδιάγραμμα εφαρμογής – από το 2026 έως το 2030 –, σέβεται πλήρως την αυτονομία των κοινωνικών εταίρων και έχει σαφή στόχο την αύξηση της κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Ενισχύουμε τη διαφάνεια και την προβλεψιμότητα στην αγορά εργασίας, θωρακίζουμε τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις, ισχυροποιούμε την οικονομία της χώρας», δήλωσε η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκη Κεραμέως.
Το σχέδιο δράσης στηρίζεται σε πέντε άξονες προτεραιότητας.
Πρώτος άξονας: Νομοθέτηση της Κοινωνικής Συμφωνίας
Ο πρώτος άξονας θα ολοκληρωθεί εντός του πρώτου τριμήνου του 2026 και αφορά στην ενίσχυση του ρυθμιστικού πλαισίου για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις μέσω νομοθέτησης της Κοινωνικής Συμφωνίας.
Η Κοινωνική Συμφωνία περιλαμβάνει ρυθμίσεις που διαμορφώνουν ένα συνεκτικό πλαίσιο ενίσχυσης των συλλογικών διαπραγματεύσεων, με τελικό στόχο την υψηλή και ποιοτική απασχόληση.
Παράλληλα, αποσκοπεί:
α) στη διευκόλυνση επέκτασης των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, ώστε περισσότεροι εργαζόμενοι να προστατεύονται από αυτές,
β) στην πλήρη προστασία των εργαζομένων μετά τη λήξη των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, καθώς οι όροι τους συνεχίζουν να ισχύουν και μετά την παρέλευση της τρίμηνης παράτασης, επαναφέροντας το καθεστώς της πλήρους μετενέργειας, και
γ) στην επιτάχυνση των διαδικασιών επίλυσης διαφορών μέσω του Ο.ΜΕ.Δ., με πιο αποτελεσματικές και ταχύτερες διαδικασίες.
Δεύτερος και τρίτος άξονας: Θεσμική παρακολούθηση και ψηφιοποίηση
Ο δεύτερος άξονας αφορά την περίοδο από το δεύτερο τρίμηνο του 2026 έως το δεύτερο τρίμηνο του 2027. Στο διάστημα αυτό προβλέπεται:
– η συγκρότηση αρμόδιας Ομάδας Εργασίας στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για την ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων.
Η Ομάδα Εργασίας συγκροτείται για πέντε έτη με τριμερή σύνθεση, αποτελούμενη από εκπροσώπους του Υπουργείου και των Εθνικών Κοινωνικών Εταίρων, και θα συνεδριάζει τακτικά για την παρακολούθηση της εφαρμογής του Σχεδίου Δράσης.
Ο τρίτος άξονας, που καλύπτει την ίδια χρονική περίοδο, προβλέπει την ψηφιοποίηση, συλλογή και διαθεσιμότητα δεδομένων, ώστε να καταστεί δυνατή η συστηματική ανάλυση της κάλυψης των εργαζομένων από Συλλογικές Συμβάσεις.
Στο πλαίσιο αυτό προωθείται η ηλεκτρονική κατάθεση Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, η δημιουργία Ψηφιακού Μητρώου Συλλογικών Ρυθμίσεων Εργασίας και Συλλογικών Συμφωνιών, καθώς και η συλλογή στοιχείων για την εξέλιξη του ποσοστού κάλυψης.
Τέταρτος και πέμπτος άξονας: Έρευνα, εκπαίδευση και έλεγχοι
Ο τέταρτος άξονας αφορά την περίοδο από το δεύτερο τρίμηνο του 2026 έως το τέταρτο τρίμηνο του 2030 και προβλέπει την πραγματοποίηση μελετών, ερευνών, ενημερωτικών και εκπαιδευτικών δράσεων για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Στόχος είναι η εκπόνηση επιστημονικών μελετών, η διοργάνωση συνεδρίων με τη συνεργασία διεθνών οργανισμών, καθώς και η υλοποίηση εκπαιδευτικών και ενημερωτικών πρωτοβουλιών.
Ο πέμπτος άξονας, για την περίοδο 2028–2030, περιλαμβάνει την παρακολούθηση της εφαρμογής του Σχεδίου Δράσης και τη διενέργεια στοχευμένων ελέγχων για την τήρηση των όρων των συλλογικών συμβάσεων.
Το Σχέδιο Δράσης θα παρακολουθείται μέσω ετήσιας έκθεσης αξιολόγησης, ενώ η Επιθεώρηση Εργασίας θα υλοποιεί ελέγχους βάσει επιχειρησιακού σχεδίου σε συνεργασία με το Υπουργείο, αξιοποιώντας προτάσεις της τριμερούς Ομάδας Εργασίας, ενισχύοντας τον στοχευμένο σχεδιασμό πολιτικών για την αγορά εργασίας.