Οι μόνιμοι αντιπρόσωποι των κρατών-μελών της ΕΕ (σε επίπεδο πρέσβεων) κατέληξαν σε κατ’ αρχήν συμφωνία για τη δημιουργία του χρηματοδοτικού εργαλείου «SAFE», το οποίο θα παρέχει δάνεια συνολικού ύψους 150 δισ. ευρώ για την ενίσχυση των κοινών αμυντικών επενδύσεων εντός της ΕΕ.
Η Πολωνική Προεδρία του Συμβουλίου χαρακτήρισε τη συμφωνία «μεγάλη επιτυχία» για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, η οποία αποτελεί, όπως υπογράμμισε, «κύρια προτεραιότητα». Τόνισε, επίσης, ότι ο συμβιβασμός επετεύχθη έπειτα από δύσκολες διαπραγματεύσεις δύο μηνών. Το τελικό κείμενο του κανονισμού αναμένεται να εγκριθεί από το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων στις 27 Μαΐου στις Βρυξέλλες, και μέχρι τότε δεν θα δημοσιοποιηθεί.
Ευρωπαϊκά κονδύλια για άμυνα υψηλής προτεραιότητας
Το χρηματοδοτικό εργαλείο SAFE θα παρέχει χαμηλότοκα πολυετή δάνεια, ύψους έως και 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία θα εγγυάται ο προϋπολογισμός της ΕΕ. Τα δάνεια αυτά θα προορίζονται για την κοινή χρηματοδότηση αγορών και εξοπλιστικών έργων σε τομείς όπου η ευρωπαϊκή παραγωγή κρίνεται ανεπαρκής, όπως η παραγωγή πυραύλων, πυρομαχικών, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και αντιαεροπορικών αμυντικών συστημάτων.
Συμμετοχή και τρίτων χωρών
Στα δάνεια αυτά θα μπορούν να συμμετάσχουν χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Νορβηγία και η Ουκρανία, που έχουν υπογράψει εταιρική σχέση άμυνας και ασφάλειας, καθώς και η Μεγάλη Βρετανία, η οποία υπέγραψε αντίστοιχη συμφωνία με την ΕΕ στις 19 Μαΐου στο Λονδίνο, αλλά και υποψήφιες προς ένταξη χώρες.
Όροι συμμετοχής και ευρωπαϊκό ποσοστό παραγωγής
Στην πρόταση υπό έγκριση κανονισμού, προβλέπεται το κόστος των εξαρτημάτων που παράγεται από την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία (εγκατεστημένη στην ΕΕ, σε χώρα του ΕΟΧ/ΕΖΕΣ ή στην Ουκρανία) να μην είναι μικρότερο από το 65% του συνολικού κόστους του τελικού στρατιωτικού εξοπλισμού. Το υπόλοιπο ποσοστό, έως και 35%, μπορεί να προέρχεται από χώρες εκτός ΕΕ, χώρες του ΕΟΧ/ΕΖΕΣ ή την Ουκρανία.
Σημειώνεται ότι για τη συμμετοχή της Τουρκίας, όπως και για όλες τις άλλες υποψήφιες για ένταξη χώρες, θα πρέπει να συνομολογηθεί μια διαφορετικού τύπου συμφωνία, η οποία θα συμφωνηθεί από το Συμβούλιο.
Το SAFE αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου επανεξοπλισμού της Ευρώπης, του «ReArm Europe», που παρουσίασε στα τέλη Μαρτίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το πρόγραμμα αυτό αποσκοπεί στην κινητοποίηση έως και 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ενίσχυση της αμυντικής ετοιμότητας της ευρωπαϊκής ηπείρου.