Σε έναν πόλεμο χωρίς ορατό τέλος εξελίσσεται η σύρραξη Ισραήλ - Ιράν, που ξεκίνησε με τους αιφνιδιαστικούς και πολύνεκρους βομβαρδισμούς του Τελ Αβίβ κατά της Τεχεράνης νωρίς τα ξημερώματα της Παρασκευής.
Παραμένοντας εγκλωβισμένο εδώ και 20 περίπου μήνες στη Λωρίδα της Γάζας όπου, παρότι έχει προκαλέσει τον θάνατο δεκάδων χιλιάδων αμάχων - κυρίως - Παλαιστινίων σε μια άνευ προηγουμένου ανθρωπιστική καταστροφή, το Τελ Αβίβ δεν έχει καταφέρει να υλοποιήσει τους στρατηγικούς του στόχους (καταστροφή της Χαμάς και απελευθέρωση των ομήρων), η κυβέρνηση Νετανιάχου ρισκάρει αυτή τη φορά να βαλτώσει σε έναν μακρόσυρτο πόλεμο φθοράς με έναν αντίπαλο κατά πολύ ισχυρότερο τόσο από τη Χαμάς όσο και από τη Χεζμπολά.
Έναν πόλεμο από τον οποίον, όπως όλα δείχνουν, δεν θα υπάρξει νικηφόρος για το Τελ Αβίβ διέξοδος παρά μόνο αν εμπλακούν οι ΗΠΑ, ένα εφιαλτικό σενάριο που θα απειλούσε να μετατρέψει τη διμερή σύρραξη σε περιφερειακό πόλεμο με απρόβλεπτες συνέπειες για την παγκόσμια ειρήνη - ιδίως όσο λίγο βορειότερα εξακολουθεί να μαίνεται ο πόλεμος Ρωσίας - Ουκρανίας.
Ο στόχος
Όπως τονίζει σε ανάλυσή του ο Μάθιου Τσανς, επικεφαλής ανταποκριτής διεθνών θεμάτων του CNN, από την αρχή των επιθέσεων την προηγούμενη Παρασκευή το Ισραήλ διατύπωσε ξεκάθαρα τον βασικό του στόχο - την οριστική δηλαδή εξάλειψη των «υπαρξιακών» πυρηνικών και βαλλιστικών απειλών της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
«Όμως», τονίζει ο Τσανς, «αυτός ο στόχος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη στρατιωτική συνδρομή των Ηνωμένων Πολιτειών – και πλέον προσκρούει στην απροθυμία της Ουάσινγκτον να εμπλακεί σε έναν ακόμα πόλεμο στη Μέση Ανατολή».
Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το CNN, το Ισραήλ έχει ήδη απευθυνθεί στην Ουάσινγκτον για ενίσχυση της αμερικανικής εμπλοκής. Όμως ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ τις προηγούμενες ημέρες παρέμενε επιφυλακτικός ως προς το να εμπλέξει τις ΗΠΑ σε έναν νέο πόλεμο. Η στάση του αυτή ωστόσο θα μπορούσε να αλλάξει μέσα σε λίγες ώρες, όπως έχουν δείξει οι εντυπωσιακές του μεταστροφές σε άλλα κρίσιμα ζητήματα, όπως η δασμολογική πολιτική.
Ήδη, το απόγευμα της Τρίτης, ο Τραμπ κάλεσε το Ιράν να «παραδοθεί άνευ όρων» προειδοποιώντας ότι η «υπομονή μας εξαντλείται», ενώ πληροφορίες κάνουν λόγο για μαζική μεταφορά αεροπορικών δυνάμεων των ΗΠΑ προς τη Μέση Ανατολή.
Η αδυναμία του Ισραήλ
Το Ισραήλ από τη πλευρά του παρότι πέτυχε να σκοτώσει σημαντικούς πυρηνικούς επιστήμονες και να πλήξει εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου, δεν διαθέτει τη στρατιωτική δυνατότητα να προκαλέσει μη αναστρέψιμες ζημιές στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Όπως αναφέρει το CNN, κάποιες από τις πιο κρίσιμες πυρηνικές εγκαταστάσεις, όπως η Fordow, είναι χτισμένες βαθιά μέσα στο έδαφος, μέσα σε βουνά. Χωρίς αμερικανική στήριξη σε logistics και ειδικούς πυραύλους «bunker buster», οι εγκαταστάσεις αυτές μπορούν να επιβιώσουν ακόμη και παρατεταμένων ισραηλινών επιθέσεων.
Εξάλλου, ακόμα και αν αυτές οι πολύτιμες - για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν - καταστραφούν, μπορούν να κατασκευαστούν ξανά από ένα καθεστώς που, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Τσανς, «διαθέτει θεσμική τεχνογνωσία στο πυρηνικό πεδίο».
Τέλος, αν η ιρανική ηγεσία επιβιώσει από την τρέχουσα επιχείρηση του Ισραήλ είναι πιθανό να καταλήξει στο συμπέρασμα πως η πυρηνική αποτροπή – κι όχι μια νέα συμφωνία – είναι η καλύτερη της άμυνα απέναντι σε μελλοντικές επιθέσεις.
Στο Ιράν
Την ώρα που το Τελ Αβίβ παρασύρεται στη δίνη μιας κρίσης από την οποίαν δεν διαθέτει σαφή στρατηγική εξόδου, το Ιράν μετρά τις δυνάμεις του - και υπολογίζει πόσο μπορεί να αντέξει στο ισραηλινό σφυροκόπημα και να ανταποδώσει τα χτυπήματα.
Αν και οι στρατιωτικές του δυνατότητες δεν είναι απεριόριστες, το Ιράν διαθέτει ένα εξαιρετικά μεγάλο οπλοστάσιο αποτελούμενο από βαλλιστικούς πυραύλους διαφόρων εμβελειών και ταχυτήτων - το μεγαλύτερη στη Μέση Ανατολή. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Al Jazeera, με τον τρέχοντα ρυθμό το Ιράν πιθανότατα μπορεί να συνεχίσει τις επιθέσεις για εβδομάδες – ένα διάστημα αρκετό ώστε το Ισραήλ να υποστεί σημαντικές απώλειες, κάτι στο οποίο δεν είναι συνηθισμένος ο πληθυσμός του.
Έχοντας δοκιμάσει επιτυχώς τις δυνατότητες απάντησης προς το Τελ Αβίβ, που της δίνουν πίστωση χρόνου, βασική ανησυχία για την Τεχεράνη παραμένει το ενδεχόμενο ανάμειξης των ΗΠΑ στον πόλεμο. Γι' αυτό και προσπαθεί πάση θυσία να αποφύγει οποιοδήποτε «ατύχημα» με πλήγμα κατά αμερικανικών στόχων ή προσωπικού, που θα έδινε στον Τραμπ την ιδανική αφορμή να χτυπήσει το Ιράν.
Μια κοινή ισραηλινο-αμερικανική επίθεση, τονίζει το Al Jazeera, θα μπορούσε να καταστρέψει ακόμα και τις καλύτερα προστατευμένες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν και να ενισχύσει σημαντικά τη διαπραγματευτική θέση του Ισραήλ. Καλούμενο να απαντήσει, το Ιράν θα έπρεπε να επιτεθεί σε αμερικανικές βάσεις που βρίσκονται σε χώρες όπως το Κουβέιτ, το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία, οι οποίες δεν είναι εχθρικές προς το Ιράν και τις οποίες η Τεχεράνη δεν θέλει να εμπλέξει. Αντιθέτως, τις θεωρεί πιθανές μεσολαβητικές δυνάμεις.
Το χαρτί των Στενών του Ορμούζ
Υπό το πρίσμα των παραπάνω το ισχυρό χαρτί του Ιράν, η απειλή για κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, αποκτά ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα - με τους αναλυτές να εκτιμούν ότι μια τέτοια κίνηση από την Τεχεράνη θα μπορούσε να οδηγήσει την τιμή του αργού ακόμα και στα 120 δολάρια το βαρέλι, ενώ την ανιούσα θα έπαιρναν και οι τιμές του φυσικού αερίου και συνακόλουθα, τουλάχιστον για την Ευρώπη, του ηλεκτρικού ρεύματος.
Ωστόσο, αυτό που κατά βάση επιθυμεί η Τεχεράνη είναι να χαραχτεί μια οδός απεμπλοκής από έναν πόλεμο που μπορεί να κλιμακωθεί σε περιφερειακή σύρραξη, κατά την οποίαν το Ιράν θα είχε απέναντί του δύο πυρηνικές δυνάμεις (το Ισραήλ και τις ΗΠΑ).
Η ιρανική κυβέρνηση έχει ήδη δηλώσει πως είναι πρόθυμη να σταματήσει τις επιθέσεις αν σταματήσει και το Ισραήλ, και να επιστρέψει στις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για το πυρηνικό του πρόγραμμα. «Όταν σταματήσουν οι [ισραηλινές] επιθέσεις, θα ανταποκριθούμε αναλόγως», δήλωσε την Κυριακή ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί.
Όλα επιστρέφουν στον Τραμπ
Οποιαδήποτε προοπτική αποκλιμάκωσης όμως περνά από την Ουάσινγκτον και εξαρτάται από τη στάση που θα κρατήσει ο απρόβλεπτος Ντόναλντ Τραμπ. Αν αρνηθεί την άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ στη σύρραξη, ακόμα και συνεχίζοντας να ενισχύει ποικιλοτρόπως το Ισραήλ, το Τελ Αβίβ θα δυσκολευτεί να πετύχει τον διακηρυγμένο στρατηγικό του στόχο - την καταστροφή του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και, όπως στη Γάζα, θα εγκλωβιστεί σε έναν άγνωστης διάρκειας πόλεμο φθοράς.
Αν παρέμβει υπέρ του Ισραήλ, βομβαρδίζοντας το Ιράν, ένα νέο αιματοβαμμένο κεφάλαιο θα ανοίξει στην πολύπαθη Μέση Ανατολή, κλιμακώνοντας - με φόντο την εν εξελίξει διαίρεση του πλανήτη σε ανταγωνιστικά μεταξύ τους γεωπολιτικά και οικονομικά μπλοκ - τον κίνδυνο ενός γενικευμένου πολέμου.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
