Σκληρές αλλά πιο ήπιες από ό,τι στο παρελθόν είναι οι προϋποθέσεις που θέτει ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Σύμφωνα με το Reuters, στη διμερή σύνοδο με τον Ντόναλντ Τραμπ στην Αλάσκα, κατά τη διάρκεια της οποίας οι δύο ηγέτες συζήτησαν σχεδόν αποκλειστικά για το ουκρανικό ζήτημα, ο Ρώσος πρόεδρος ζήτησε την πλήρη αποχώρηση του Κιέβου από τα εδάφη του Ντονμπάς, την οριστική παραίτηση της Ουκρανίας από την προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ, καθεστώς ουδετερότητας και απομάκρυνση κάθε δυτικής στρατιωτικής δύναμης από το ουκρανικό έδαφος.
Η πρόταση του Κρεμλίνου
Μιλώντας πλάι στον Τραμπ μετά τη Σύνοδο, ο Πούτιν αρκέστηκε να δηλώσει ότι «η συνάντηση ελπίζει να ανοίξει τον δρόμο προς την ειρήνη», χωρίς να αναφερθεί σε λεπτομέρειες.
Ωστόσο, σύμφωνα με τρεις πηγές προσκείμενες στο Κρεμλίνο που μίλησαν στο Reuters, η Μόσχα προσαρμόζει τις απαιτήσεις της σε σχέση με τον Ιούνιο του 2024, όταν είχε απαιτήσει από το Κίεβο την παράδοση ολόκληρων των τεσσάρων περιοχών που διεκδικεί ως δικές της: Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια. Τότε, το Κίεβο είχε απορρίψει τους όρους αυτούς ως «συνθηκολόγηση».
Η νέα πρόταση του Κρεμλίνου επιμένει στην αποχώρηση της Ουκρανίας από το υπόλοιπο Ντονμπάς, αλλά σε αντάλλαγμα προτείνει «πάγωμα» των γραμμών του μετώπου στη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια, με τη Μόσχα να διατηρεί τις θέσεις της εκεί χωρίς περαιτέρω προέλαση.
Παράλληλα, η Ρωσία δηλώνει διατεθειμένη να επιστρέψει τα μικρά τμήματα των περιοχών Χάρκοβο, Σούμι και Ντνιπροπετρόφσκ που ελέγχει σήμερα. Με βάση αμερικανικές εκτιμήσεις, η Ρωσία έχει υπό τον έλεγχό της περίπου το 88% του Ντονμπάς και το 73% των περιοχών Ζαπορίζια και Χερσώνα, ενώ συνολικά κατέχει το ένα πέμπτο της ουκρανικής επικράτειας, έκταση αντίστοιχη με την Πολιτεία του Οχάιο.
Οι στρατηγικές απαιτήσεις
Σε κάθε περίπτωση, η Μόσχα δεν εγκαταλείπει τις βασικές στρατηγικές της απαιτήσεις. Εκτός από την ουδετερότητα της Ουκρανίας και την απαγόρευση εγκατάστασης δυτικών στρατευμάτων, ζητά μια νομικά δεσμευτική απόφαση από το ΝΑΤΟ ότι δεν θα υπάρξει περαιτέρω διεύρυνση προς Ανατολάς.
Επιδιώκει επίσης περιορισμούς στην ισχύ του ουκρανικού στρατού, σε μια λογική που θυμίζει τις προτάσεις που είχαν τεθεί επί τάπητος στις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις της Κωνσταντινούπολης το 2022.
Η θέση της Ουκρανίας
Το ουκρανικό Υπουργείο Εξωτερικών απέφυγε να σχολιάσει αμέσως τις πληροφορίες αυτές. Ωστόσο, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει κατ’ επανάληψη απορρίψει την ιδέα οποιασδήποτε παραχώρησης διεθνώς αναγνωρισμένων εδαφών.
«Δεν μπορούμε να αποχωρήσουμε από τα ανατολικά μας εδάφη. Είναι ζήτημα επιβίωσης», έχει τονίσει, υπογραμμίζοντας ότι το Ντονμπάς λειτουργεί ως «οχυρό» που εμποδίζει περαιτέρω ρωσικές προελάσεις.
Παράλληλα, υπενθύμισε ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ αποτελεί στρατηγικό στόχο της χώρας, ενσωματωμένο στο Σύνταγμα, και ότι «δεν είναι θέμα της Ρωσίας να αποφασίσει» αν η Ουκρανία θα γίνει μέλος της Συμμαχίας.
Αντιδράσεις της Δύσης
Η Δύση εμφανίζεται συγκρατημένη απέναντι στις νέες ρωσικές προτάσεις. Ο Λευκός Οίκος και το ΝΑΤΟ δεν τοποθετήθηκαν άμεσα, ενώ ο αναλυτής Σάμιουελ Τσάραπ του RAND τόνισε ότι η απαίτηση για απόσυρση της Ουκρανίας από το Ντονμπάς παραμένει «απαράδεκτη» για το Κίεβο τόσο πολιτικά όσο και στρατηγικά, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι προτάσεις Πούτιν ίσως να στοχεύουν περισσότερο σε επικοινωνιακή διαχείριση ενώπιον του Τραμπ παρά σε πραγματική διάθεση συμβιβασμού.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, από την πλευρά του, εμφανίστηκε ιδιαίτερα θετικός, μιλώντας για την προοπτική τερματισμού του «λουτρού αίματος» και επιθυμία του να μείνει στην Ιστορία ως «πρόεδρος της ειρήνης».
Όπως είπε, εργάζεται ήδη για να οργανώσει συνάντηση μεταξύ Πούτιν και Ζελένσκι, η οποία θα μπορούσε να ακολουθηθεί από τριμερή σύνοδο κορυφής με τη συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών. «Πιστεύω ότι ο Πούτιν θέλει να το τελειώσει. Είμαι βέβαιος ότι μπορούμε να το λύσουμε», είπε από τον Λευκό Οίκο πλάι στον Ζελένσκι, τη Δευτέρα.
Αβεβαιότητες και σκεπτικισμός
Ωστόσο, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι για να πραγματοποιηθεί μια συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι πρέπει να προηγηθεί ουσιαστική επεξεργασία όλων των ζητημάτων και έθεσε το ερώτημα αν ο Ουκρανός πρόεδρος διαθέτει την απαραίτητη νομιμοποίηση για να υπογράψει συμφωνία, αφού η θητεία του έχει τυπικά λήξει και εκλογές δεν έχουν διεξαχθεί λόγω πολέμου.
Το Κίεβο απαντά ότι ο Ζελένσκι παραμένει ο νόμιμος πρόεδρος. Οι ηγέτες της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας εμφανίζονται επιφυλακτικοί, εκφράζοντας αμφιβολίες για το αν ο Πούτιν πράγματι επιδιώκει τον τερματισμό της σύρραξης.
Στον αντίποδα, το Κρεμλίνο υποστηρίζει ότι η σύνοδος της Αλάσκας άνοιξε την καλύτερη ίσως ευκαιρία για ειρήνη από την έναρξη της εισβολής, καθώς για πρώτη φορά έγιναν συγκεκριμένες συζητήσεις για τους όρους μιας πιθανής συμφωνίας.
Πηγές με γνώση των συνομιλιών αναφέρουν ότι στο τραπέζι βρίσκονται διάφορα σενάρια, όπως μια τριμερής συμφωνία Ρωσίας – Ουκρανίας – ΗΠΑ που θα αναγνωριστεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ή ακόμη και η αναβίωση των συμφωνιών της Κωνσταντινούπολης με μόνιμη ουδετερότητα της Ουκρανίας και εγγυήσεις ασφαλείας από τις πέντε μόνιμες δυνάμεις του ΟΗΕ.
«Υπάρχουν δύο επιλογές – πόλεμος ή ειρήνη. Κι αν δεν υπάρξει ειρήνη, τότε θα υπάρξει περισσότερος πόλεμος», δήλωσε χαρακτηριστικά μία από τις πηγές.
Με πληροφορίες από Reuters
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
