Ύστερα από εβδομάδες εντατικών διαβουλεύσεων, η Ουκρανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν καταρτίσει προσχέδιο αναθεωρημένου ειρηνευτικού σχεδίου με στόχο τον τερματισμό του πλήρους πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Από τις 28 στις 20 προτάσεις
Το αρχικό σχέδιο 28 σημείων, το οποίο είχε επικριθεί επειδή ουσιαστικά οδηγούσε την Ουκρανία σε συνθηκολόγηση, έχει επαναδιατυπωθεί σε ένα νέο πλαίσιο 20 σημείων. Το αναθεωρημένο κείμενο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στους δημοσιογράφους στις 23 Δεκεμβρίου.
Εγγυήσεις ασφάλειας και οικονομική συνεργασία
Παράλληλα, έχει εκπονηθεί προσχέδιο τριμερούς συμφωνίας εγγυήσεων ασφαλείας μεταξύ Ουκρανίας, ΗΠΑ και Ευρώπης, καθώς και διμερής συμφωνία ασφάλειας μεταξύ Κιέβου και Ουάσινγκτον. Ένα επιπλέον έγγραφο επικεντρώνεται στην οικονομική συνεργασία και περιγράφεται ως «οδικός χάρτης για την ευημερία της Ουκρανίας».
«Έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο προς την οριστικοποίηση των εγγράφων», δήλωσε ο Ζελένσκι.
Παράδοση του σχεδίου στη Μόσχα
Οι ΗΠΑ αναμένεται να παραδώσουν το προσχέδιο των 20 σημείων στη Ρωσία αργότερα στις 24 Δεκεμβρίου. Εφόσον εγκριθεί, το τελικό κείμενο θα πρέπει να υπογραφεί από τους ηγέτες της Ουκρανίας, των ΗΠΑ, της Ευρώπης και της Ρωσίας. Οι ευρωπαϊκοί υπογράφοντες δεν έχουν ακόμη καθοριστεί.
Κατάπαυση πυρός και εσωτερική επικύρωση
Η κατάπαυση του πυρός προβλέπεται να τεθεί σε ισχύ αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας. Για την πλήρη εφαρμογή της, θα απαιτηθεί επικύρωση από το ουκρανικό κοινοβούλιο και/ή έγκριση μέσω δημοψηφίσματος, το οποίο ενδέχεται να διεξαχθεί εντός 60 ημερών.
Μέχρι στιγμής, Ουκρανία και ΗΠΑ δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία για δύο κρίσιμα σημεία:
- τον έλεγχο του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, που τελεί υπό ρωσική κατοχή,
- και το καθεστώς της περιοχής του Ντονμπάς, η οποία βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση από το 2014.
Επιπλέον, το προσχέδιο δεν περιλαμβάνει αναφορά στις φιλοδοξίες της Ουκρανίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Το προσχέδιο των 20 σημείων
Η Kyiv Independent δημοσίευσε το προσχέδιο του ειρηνευτικού σχεδίου, όπως παρουσιάστηκε και παραφράστηκε από τον πρόεδρο Ζελένσκι. Μεταξύ των βασικών σημείων περιλαμβάνονται:
- Η επιβεβαίωση της πλήρους κυριαρχίας της Ουκρανίας.
- Μια δεσμευτική συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, με μηχανισμό παρακολούθησης μέσω δορυφορικών και μη επανδρωμένων συστημάτων.
- Παροχή εγγυήσεων ασφάλειας προς την Ουκρανία, με ρήτρες αντίστοιχες του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ.
- Διατήρηση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων σε επίπεδο 800.000 στρατιωτών σε καιρό ειρήνης.
- Επαναφορά των διεθνών κυρώσεων σε περίπτωση νέας ρωσικής επίθεσης.
- Δέσμευση της Ρωσίας για μη επιθετικότητα, επικυρωμένη από τη ρωσική Δούμα.
Ευρωπαϊκή πορεία και οικονομική ανάκαμψη
Το σχέδιο προβλέπει την ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση εντός σαφούς χρονοδιαγράμματος, καθώς και προσωρινή προνομιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά.
«Η ένταξη στην ΕΕ αποτελεί για εμάς και εγγύηση ασφάλειας. Θέλουμε συγκεκριμένη ημερομηνία — για παράδειγμα το 2027 ή το 2028», δήλωσε ο Ζελένσκι.
Ταμείο ανάπτυξης και ανοικοδόμηση
Προβλέπεται επίσης ένα εκτεταμένο πακέτο οικονομικής στήριξης, με επενδύσεις σε τεχνολογία, τεχνητή νοημοσύνη, υποδομές, ενέργεια και εξόρυξη φυσικών πόρων. Η Παγκόσμια Τράπεζα θα συνεισφέρει ειδικό χρηματοδοτικό πρόγραμμα, ενώ στόχος είναι η κινητοποίηση έως και 800 δισ. δολαρίων για την ανοικοδόμηση της χώρας.