Η εύρεση στέγης δεν είναι καυτό κοινωνικό πρόβλημα μόνο για την Ελλάδα αλλά και για μία σειρά από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Ο βασικός λόγος που έχει οδηγήσει σε αυξήσεις των ενοικίων σε πολλές μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις είναι ο ίδιος που έχει εκτινάξει τις τιμές και στη χώρα μας, δηλαδή το έλλειμμα προσφοράς κατοικιών σε σχέση με τη ζήτηση.

Το στεγαστικό πρόβλημα είναι παράλληλα και πολιτικό ζήτημα, χωρίς να υπάρχει εύκολη λύση. Σε πολλές περιπτώσεις, ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επέβαλαν πλαφόν στις αυξήσεις των ενοικίων, το οποίο είναι μεν καλό για όσους ενοικιάζουν αλλά αποθαρρύνει την κατασκευή νέων κατοικιών που θα επέφερε σταδιακά ισορροπία στην αγορά.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της εταιρείας Savills, υπάρχει πράγματι αυξημένο ενδιαφέρον για επενδύσεις σε νέες κατοικίες καθώς έχουν αυξηθεί τα ενοίκια και η άλλοτε προσφιλής αγορά εμπορικών ακινήτων και γραφείων ακολουθεί φθίνουσα πορεία ως αποτέλεσμα της τάσης για τηλεργασία και ηλεκτρονικές αγορές που εξαπλώθηκε την περίοδο της πανδημίας.  

Υπολογίζει, μάλιστα, η Savills, ότι τα κεφάλαια για τον σκοπό αυτό θα έφθαναν τα 82 δισ. ευρώ έως το 2025. Στην πράξη, όμως, οι περιορισμοί στις αυξήσεις των ενοικίων και άλλες διοικητικές ρυθμίσεις, σε συνδυασμό με τη γραφειοκρατία που καθυστερεί την έκδοση των οικοδομικών αδειών, εμποδίζουν τις επενδύσεις αυτές, με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται το πρόβλημα της ανεπαρκούς προσφοράς στέγης.

Από τον έλεγχο των ενοικίων έως τις δυσχέρειες στον σχεδιασμό, τα εμπόδια ποικίλλουν στην Ευρώπη και θα χρειασθεί μία συνεχής δράση από τις κυβερνήσεις για να αυξηθεί το απόθεμα των κατοικιών και να μειωθεί η πίεση στα νοικοκυριά.

Βρετανία: Η γραφειοκρατία τροχοπέδη για τις επενδύσεις

Οι αποφάσεις για την οικιστική ανάπτυξη στη Βρετανία λαμβάνονται από τα τοπικά συμβούλια, αλλά τα περισσότερα καθυστερούν την έγκριση για νέες οικοδομές.

Οι τοπικές αρχές πρέπει τυπικά να αποφασίσουν μέσα σε 8 εβδομάδες από την υποβολή των αιτήσεων έως 13 εβδομάδες, αν πρόκειται για μεγάλα έργα. Αλλά μόνο δύο στις δέκα αιτήσεις για μεγάλες οικιστικές αναπτύξεις επιλύθηκαν σε αυτό το διάστημα μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου πέρυσι, σύμφωνα με στοιχεία της κυβέρνησης.

Η προοπτική να αλλάξουν οι κανόνες και να επιβληθούν μέτρα, όπως το πλαφόν στις αυξήσεις των ενοικίων, αποτελεί επίσης ένα ζήτημα για τους επενδυτές. Το Εργατικό Κόμμα, το οποίο προηγείται με μεγάλη διαφορά στις δημοσκοπήσεις, έχει υποσχεθεί μια σειρά μεταρρυθμίσεων για την αντιμετώπιση της έλλειψης κατοικιών στη Βρετανία, ενώ ο δήμαρχος του Λονδίνου, Σαντίκ Καν, έχει επανειλημμένα ζητήσει να τεθεί πλαφόν στις αυξήσεις των ενοικίων.

Η αποθάρρυνση νέων επενδύσεων συμβαίνει ήδη στη Σκωτία, όπου οι ιδιοκτήτες μπορούν να αυξάνουν τα ενοίκια μόνο κατά 3% ετησίως, σύμφωνα με την Ομοσπονδία Ακινήτων της Σκωτίας.

Ιρλανδία: Κοινωνικές εντάσεις

Οι αυξήσεις των ενοικίων στην Ιρλανδία δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 2% ετησίως, ένα ποσοστό που είναι σημαντικά χαμηλότερο από τον πληθωρισμό, με αποτέλεσμα την αποθάρρυνση των επενδύσεων.

Το αποτέλεσμα είναι η επιδείνωση της στεγαστικής κρίσης και αυξανόμενες εντάσεις. Οσοι συμμετείχαν στις βίαιες ταραχές στο Δουβλίνο τον Νοέμβριο στηρίχθηκαν στα παράπονα του κόσμου για έλλειψη προσιτών κατοικιών σε μία περίοδο εισροής προσφύγων και μεταναστών.

Η ιρλανδική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να κατασκευάζονται κατά μέσο όρο 33.000 νέες κατοικίες κάθε χρόνο από το 2021 έως το 2030. Αλλά για τους εργολάβους, ο υψηλός πληθωρισμός σημαίνει ότι οι αριθμοί δεν βγαίνουν.  

Γερμανία: Παλαιά πολλά ακίνητα

Λιγότεροι από τους μισούς Γερμανούς έχουν δικό τους σπίτι, ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη. Υπάρχει εκτεταμένη προσφορά ενοικιαζόμενων κατοικιών, αλλά σε σημαντικό ποσοστό είναι πολύ παλιές και χρειάζονται ανακαίνιση.

Ο κυβερνητικός συνασπισμός του καγκελάριου Ολαφ Σολτς απέτυχε να επιτύχει τον στόχο της προσφοράς 400.000 νέων κατοικιών ετησίως και απέσυρε τους αυστηρούς κανόνες αποδοτικότητας για τα νέα κτίρια τον Σεπτέμβριο, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει την οικοδόμηση.

Ωστόσο, παραμένουν τα αγκάθια των υψηλών επιτοκίων και της εκτίναξης του κόστους κατασκευής, ενώ  οι επενδυτές παραμένουν καχύποπτοι ότι οι αυστηροί κανονισμοί θα επανέλθουν αργότερα.

Οι αυστηροί κανόνες για την προστασία των ενοικιαστών καθιστούν ακόμη πιο δύσκολη την προσέλκυση επενδυτών. Τα κυβερνητικά σχέδια για περαιτέρω μείωση του ανώτατου ορίου αναφορικά με τις αυξήσεις των ενοικίων θα οδηγήσουν σε λιγότερη νέα οικοδόμηση αντί για περισσότερη, δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της μεγαλύτερης γερμανικής εταιρείας προσφοράς ακινήτων Vonovia SE. «Οι νομοθέτες πρέπει να το σκεφτούν προσεκτικά αυτό», πρόσθεσε.

Πρόβλημα προσφοράς στη Σκανδιναβία

Η συνεχιζόμενη κρίση των ακινήτων στη Σουηδία, η οποία προκάλεσε συνειρμούς με το κραχ της δεκαετίας του 1990 που οδήγησε σε μία χρηματοπιστωτική κατάρρευση, επιβάρυνε την οικονομία της με την πτώση των τιμών των ακινήτων σε συνδυασμό την αύξηση του κόστους χρηματοδότησης.

Η προσφορά ακινήτων στη Στοκχόλμη δεν είναι επαρκής και οι έλεγχοι στις τιμές των ενοικίων περιορίζουν τις επενδύσεις.

Οσοι δεν έχουν τα χρήματα για να αγοράσουν σπίτι ή δεν μπορούν να περιμένουν χρόνια για να νοικιάσουν κρατικό ακίνητο, έχουν λίγες εναλλακτικές λύσεις από το να προσφύγουν στην υπενοικίαση.

Στη Δανία, όπου ο πληθωρισμός εξακολουθεί να είναι υψηλός, τα ενοίκια μπορούν να αυξάνονται μόνο κατά 4% ετησίως μέχρι φέτος, με το πλαφόν αυτό να ισχύει τόσο για τα υφιστάμενα όσο και για τα μελλοντικά συμβόλαια στέγασης. Η ρύθμιση τέθηκε σε εφαρμογή για να ανακουφίσει περίπου 160.000 ενοικιαστές που διαφορετικά θα αντιμετώπιζαν σημαντικές αυξήσεις, σύμφωνα με την κυβέρνηση.

Πολωνία: Εκρηξη στις τιμές των κατοικιών 

Πριν από την προεκλογική εκστρατεία του περασμένου έτους, η πολωνική κυβέρνηση έδωσε κίνητρα για τη λήψη στεγαστικών δανείων για όσους ήθελαν να αγοράσουν πρώτη κατοικία, συμβάλλοντας σε μια αύξηση των τιμών των κατοικιών στις μεγαλύτερες πόλεις κατά σχεδόν 20% το 2023.

Τώρα όμως τα χρήματα έχουν εξαντληθεί και η νέα κυβέρνηση υπό τον πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ σχεδιάζει να ξεκινήσει ξανά τη στήριξη όχι νωρίτερα από το δεύτερο εξάμηνο του έτους, προσθέτοντας και εισοδηματικά όρια.

Αυτό σημαίνει ότι οι Πολωνοί είναι και πάλι εκτεθειμένοι στα διαρθρωτικά προβλήματα της αγοράς, όπως οι υψηλές τιμές, τα ακριβά δάνεια και η περιορισμένη προσφορά.

Μεγάλες καθυστερήσεις στην Ισπανία

Η κατασκευή κατοικιών στην Ισπανία έχει μειωθεί μετά την φούσκα που έσκασε πριν από μια δεκαετία και πλέον. Το μεγαλύτερο εμπόδιο στην Ισπανία είναι οι καθυστερήσεις της δημόσιας διοίκησης. Οι εργολάβοι παραπονούνται ότι μπορεί να χρειαστεί πάνω από ένα χρόνο για να λάβουν εγκρίσεις, γεγονός που αυξάνει το συνολικό κόστος.

«Στην Ισπανία, πρέπει να έχετε υπόψη σας το χρόνο που μπορεί να χρειαστεί για να λάβετε μια οικοδομική άδεια», δήλωσε ο John German, ο οποίος επιβλέπει τις οικιστικές δραστηριότητες της Invesco στην Ευρώπη. «Ακόμα και αν το οικόπεδο είναι χωροθετημένο, μπορεί να χρειαστεί ένας χρόνος ή και περισσότερο για να λάβετε την οικοδομική άδεια ώστε να ξεκινήσετε την κατασκευή», πρόσθεσε.

Υπάρχουν προσπάθειες να ξεκλειδώσουν οι επενδύσεις με την κατανομή του κινδύνου. Η ισπανική εταιρεία κατασκευής κατοικιών Neinor Homes δημιουργεί συνεργασίες με επενδυτές όπως η AXA IM Alts. Τέτοιες πρωτοβουλίες είναι απαραίτητες καθώς το απόθεμα νέων κατοικιών συρρικνώνεται επί 13 συνεχόμενα έτη και τώρα να βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2007.

Πορτογαλία: Κατάργηση της χρυσής βίζας

Στην Πορτογαλία, η κυβέρνηση προσπαθεί να αποθερμάνει την αγορά κατοικιών, τερματίζοντας το πρόγραμμα χρυσής βίζας και μειώνοντας τα φορολογικά κίνητρα για ξένους που εγκαθίστανται στη χώρα. Τα μέτρα αυτά είχαν φουντώσει τη ζήτηση από ξένους επενδυτές, καθιστώντας όμως αδύνατη την αγορά κατοικίας για τους περισσότερους ντόπιους.

Με πληροφορίες από Bloomberg

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!