Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ουκρανία υπέγραψαν συμφωνία που δίνει στην Ουάσινγκτον πρόσβαση σε μέρος των φυσικών πόρων της εμπόλεμης χώρας.
Η συμφωνία, που προετοιμαζόταν επί μήνες, δημιουργεί ένα επενδυτικό ταμείο με την ελπίδα ότι θα παγιώσει τη στήριξη των ΗΠΑ στην Ουκρανία, καθώς η χώρα πασχίζει να απωθήσει τη Ρωσία τρία χρόνια μετά την εισβολή.
Η συμφωνία δημοσιοποιήθηκε από τις ουκρανικές αρχές και έχουν υπάρξει δημόσιες δηλώσεις και από τις δύο πλευρές. Ακολουθούν επτά βασικά σημεία με ανάλυση του BBC.
Καμία ουκρανική αποπληρωμή προς τις ΗΠΑ
Ο Τραμπ έχει στο παρελθόν απαιτήσει από την Ουκρανία να επιστρέψει τα 350 δισ. δολάρια βοήθειας που, όπως ισχυρίζεται, παρείχαν οι ΗΠΑ στη διάρκεια του πολέμου – όρος που ο Ζελένσκι είχε απορρίψει.
Ωστόσο, φαίνεται πως η Ουάσινγκτον έκανε μία παραχώρηση. Ο Ουκρανός Πρωθυπουργός Ντένις Σμυχάλ δήλωσε ότι η συμφωνία δεν προβλέπει καμία αποπληρωμή χρέους εκ μέρους της Ουκρανίας.
Τι ορυκτά διαθέτει η Ουκρανία;
Ο Τραμπ παρουσίασε τη συμφωνία ως νίκη για τη δική του πλευρά, δηλώνοντας ότι οι ΗΠΑ θα λάβουν «θεωρητικά πολύ περισσότερα» από όσα είχαν δοθεί στην Ουκρανία από τον προκάτοχό του, Τζο Μπάιντεν.
Πιο σκληρή ρητορική των ΗΠΑ προς τον Πούτιν
Η γλώσσα που χρησιμοποίησαν οι ΗΠΑ στην ανακοίνωση της συμφωνίας είναι εμφανώς πιο επιθετική απέναντι στη Ρωσία από ό,τι συνηθίζεται από την κυβέρνηση Τραμπ.
Η συμφωνία αναφέρεται στην «πλήρους κλίμακας εισβολή» της Ρωσίας, ενώ το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ πρόσθεσε ότι «κανένα κράτος ή πρόσωπο που χρηματοδότησε ή προμήθευσε τη ρωσική πολεμική μηχανή δεν θα επιτρέπεται να ωφεληθεί από την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας».
Αυτή η σκληρότερη στάση ικανοποιεί το Κίεβο, το οποίο έχει ζητήσει αυξημένη πίεση προς τη Ρωσία στις συνομιλίες για πιθανή εκεχειρία.
Πετρέλαιο και φυσικό αέριο περιλαμβάνονται μαζί με τα ορυκτά
Παρόλο που η συζήτηση για τη συμφωνία επικεντρώθηκε στον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας, η συμφωνία περιλαμβάνει και πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άλλους υδρογονάνθρακες.
Σε όλες τις περιπτώσεις, οι πόροι παραμένουν υπό ουκρανική κυριότητα, παρόλο που οι ΗΠΑ αποκτούν κοινή πρόσβαση.
Η προσθήκη πετρελαίου και αερίου θεωρείται ως χαλάρωση της στάσης του Κιέβου, καθώς δεν περιλαμβάνονταν στα αρχικά προσχέδια της συμφωνίας.
Καμία εμπλοκή στις φιλοδοξίες ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ
Η Ουκρανία έχει διαχρονικά δηλώσει την επιθυμία της να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και οι ενταξιακές συνομιλίες ξεκίνησαν επίσημα τον Ιούνιο του 2023.
Υπήρξαν ανησυχίες στο Κίεβο ότι η συμφωνία για τους φυσικούς πόρους θα μπορούσε να εμποδίσει την ευρωπαϊκή πορεία, σε περίπτωση που προσέφερε προνομιακή μεταχείριση σε Αμερικανούς επενδυτές – δεδομένου του υπάρχοντος στρατηγικού πλαισίου με την ΕΕ για πρώτες ύλες.
Ωστόσο, το κείμενο της συμφωνίας αναφέρει ότι οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν την πρόθεση της Ουκρανίας να ενταχθεί στην ΕΕ και δεσμεύονται ότι η συμφωνία δεν θα έρχεται σε σύγκρουση με αυτήν την προοπτική.
Επιπλέον, εάν η Ουκρανία χρειαστεί να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους λόγω «πρόσθετων υποχρεώσεων» στο πλαίσιο της ένταξης στην ΕΕ, οι ΗΠΑ συμφωνούν να διαπραγματευτούν με καλή πίστη.
Το Κίεβο τονίζει ακόμη ότι οι ΗΠΑ θα στηρίξουν επιπλέον επενδύσεις και τεχνολογική μεταφορά στην Ουκρανία, και από την ΕΕ και από τρίτες χώρες.
Επανέρχεται η στρατιωτική δέσμευση των ΗΠΑ...
Οι ΗΠΑ παρουσιάζουν τη συμφωνία ως κρίσιμη για να συνεχιστεί η στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.
Η Αναπληρώτρια Πρωθυπουργός της Ουκρανίας Γιούλια Σβιριντένκο, η οποία ταξίδεψε στην Ουάσινγκτον για την υπογραφή, δήλωσε ότι προβλέπεται νέα στρατιωτική βοήθεια στο μέλλον, όπως αντιαεροπορικά συστήματα.
Αυτό θα συνιστούσε στροφή στρατηγικής για τον Τραμπ, ο οποίος επιδιώκει τη μείωση της στρατιωτικής εμπλοκής των ΗΠΑ στην Ουκρανία από τότε που επέστρεψε στον Λευκό Οίκο.
...αλλά οι ΗΠΑ μπορούν να αποχωρήσουν οποτεδήποτε
Φαίνεται πως δεν περιλαμβάνονται ρητές εγγυήσεις ασφαλείας από την πλευρά των ΗΠΑ — κάτι που ζητάει εδώ και καιρό η Ουκρανία και η Ευρώπη.
Ο Τραμπ έχει διαχρονικά αρνηθεί να προσφέρει τη σαφή στρατιωτική στήριξη που είχε υποσχεθεί ο Μπάιντεν.
Η συνέχιση της αμερικανικής στήριξης φαίνεται να στηρίζεται κυρίως στις οικονομικές δεσμεύσεις της συμφωνίας — γεγονός που καθιστά εύθραυστη τη δέσμευση του σημαντικότερου συμμάχου της Ουκρανίας.
Τα κέρδη θα επανεπενδυθούν στην Ουκρανία;
Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον σημείο που ανέδειξε η ουκρανική κυβέρνηση είναι πως, για την πρώτη δεκαετία λειτουργίας του επενδυτικού ταμείου, τα κέρδη θα επανεπενδυθούν πλήρως στην ουκρανική οικονομία, είτε σε νέα έργα είτε στην ανασυγκρότηση.
Αν επιβεβαιωθεί, πρόκειται για σημαντική πρόβλεψη, καθώς δεν προβλέπεται οικονομικό όφελος για τις ΗΠΑ για 10 χρόνια.
Ωστόσο, αυτή η ρήτρα δεν φαίνεται να περιλαμβάνεται στο κύριο σώμα της συμφωνίας που υπογράφηκε στην Ουάσινγκτον, αλλά ίσως ενσωματωθεί σε μελλοντική τεχνική προσθήκη.
Μετά την πάροδο της δεκαετίας, το Κίεβο δηλώνει ότι τα κέρδη θα μπορούν να διανέμονται μεταξύ των εταίρων.
Ο Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, δήλωσε στο Fox News:
«Η συμφωνία είναι ένα μήνυμα προς τον αμερικανικό λαό ότι έχουμε την ευκαιρία να συμμετάσχουμε, να λάβουμε κάποια χρηματοδότηση και εξοπλισμό, και να είμαστε εταίροι στην επιτυχία του ουκρανικού λαού».
Η αντίδραση της Ρωσίας
Την ίδια ώρα, η Μόσχα αντιδρά έντονα, με τον πρώην πρόεδρο της Ρωσίας και σύμμαχο του Πούτιν, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, να καταγγέλλει ότι ο Ντόναλντ Τραμπ «υποχρέωσε» το Κίεβο να πληρώσει για τη βοήθεια των ΗΠΑ με αντάλλαγμα τον εθνικό του πλούτο.
«Ο Τραμπ τελικά υποχρέωσε το καθεστώς του Κιέβου να πληρώσει για τη βοήθεια των ΗΠΑ με ορυκτά», δήλωσε.
«Πλέον, ο στρατιωτικός εξοπλισμός θα πληρώνεται με τον εθνικό πλούτο μιας χώρας που σταδιακά εξαφανίζεται», πρόσθεσε με σαφώς ειρωνικό τόνο.
Ο Μεντβέντεφ δεν παρέλειψε να σχολιάσει και την εσωτερική πολιτική σκηνή των ΗΠΑ, λέγοντας ότι η Γερουσία, υπό την ηγεσία των Ρεπουμπλικανών, ετοιμάζεται να επιβάλει νέο γύρο «συντριπτικών κυρώσεων» κατά της Ρωσίας.
«Ας δούμε πώς θα αντιδράσει η νέα διοίκηση», είπε με νόημα, αφήνοντας αιχμές για πιθανή πολιτική ανατροπή στις ΗΠΑ.
Με πληροφορίες από BBC
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
