Οι ΗΠΑ και η Ουκρανία προσπαθούν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους σε ένα ειρηνευτικό σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία, αφού συμφώνησαν να εργαστούν πάνω σε μια πρόταση της Ουάσινγκτον που το Κίεβο και οι σύμμαχοί του θεωρούν ότι ευνοεί τη Μόσχα.

Η ειρηνευτική πρόταση των ΗΠΑ

Η αρχική πρόταση 28 σημείων, που παρουσιάστηκε από τις ΗΠΑ την περασμένη εβδομάδα, καλούσε την Ουκρανία να παραχωρήσει περισσότερα εδάφη, να αποδεχτεί περιορισμούς στο στρατό της και να εγκαταλείψει τις ελπίδες της για ένταξη στο ΝΑΤΟ – όλες απαιτήσεις της Ρωσίας που το Κίεβο έχει απορρίψει συστηματικά.

Η αντιπρόταση

Το Κίεβο και οι ευρωπαίοι σύμμαχοί του δήλωσαν ότι δεν συμμετείχαν στη διαμόρφωση του αρχικού σχεδίου και συνέταξαν μια αντιπρόταση. Σύμφωνα με τη νέα πρόταση θα σταματούσαν οι μάχες στις τρέχουσες γραμμές του μετώπου, αφήνοντας τις συζητήσεις για τα εδάφη ανοιχτές για αργότερα. Θα περιελάβανε επίσης μια εγγύηση ασφάλειας για την Ουκρανία από τις ΗΠΑ, παρόμοια με αυτή του ΝΑΤΟ.

Άλλα βασικά σημεία περιλάμβαναν μια ευρωπαϊκή συμφωνία για τον περιορισμό του στρατού της Ουκρανίας σε 800.000 άνδρες σε καιρό ειρήνης και την επανένταξη της Μόσχας στην G8.

Από 28 στα 19 τα σημεία του σχεδίου για την Ουκρανία

Το αρχικό σχέδιο των ΗΠΑ καταρτίστηκε τον περασμένο μήνα από τον Κιρίλ Ντμίτριεφ, ειδικό απεσταλμένο του Βλαντιμίρ Πούτιν, και τον εκπρόσωπο του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ. Καλούσε την Ουκρανία να αποσυρθεί από τις πόλεις που ελέγχει στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς, να περιορίσει το μέγεθος του στρατού της και να μην ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.

Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων την Κυριακή στην Γενεύη – υπό την ηγεσία του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, και του επικεφαλής του προσωπικού του Ζελένσκι, Αντρέι Γερμάκ – το σχέδιο αναθεωρήθηκε ουσιαστικά. Τώρα περιλαμβάνει μόνο 19 σημεία. Το Κίεβο και οι ευρωπαίοι εταίροι του υποστηρίζουν ότι η υφιστάμενη γραμμή του μετώπου πρέπει να αποτελέσει το σημείο εκκίνησης για τις συζητήσεις σχετικά με τα εδαφικά ζητήματα.

Όλα όσα αλλάζουν

Οι αλλαγές σύμφωνα με την ανάλυση του Sky News είναι οι παρακάτω:

• Η κυριαρχία της Ουκρανίας θα επιβεβαιωθεί
• Η Ρωσία, η Ουκρανία και η Ευρώπη θα συνάψουν συμφωνία μη επιθετικότητας που θα διευθετεί όλες τις διαφορές των τελευταίων 30 ετών.
• Η Ρωσία δεν θα εισβάλει σε γειτονικές χώρες και το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί περαιτέρω.
• Το σημείο 3 του αμερικανικού σχεδίου διαγράφεται. Σε ένα προσχέδιο που είδε το Reuters αναφερόταν: «Θα υπάρχει η προσδοκία ότι η Ρωσία δεν θα εισβάλει στις γειτονικές της χώρες και ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί περαιτέρω.
• Μετά την υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας, θα πραγματοποιηθεί διάλογος μεταξύ της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ με σκοπό την αντιμετώπιση όλων των ζητημάτων ασφάλειας και τη δημιουργία ενός κλίματος αποκλιμάκωσης, ώστε να διασφαλιστεί η παγκόσμια ασφάλεια και να αυξηθούν οι ευκαιρίες για συνδεσιμότητα και μελλοντικές οικονομικές προοπτικές.
• Η Ουκρανία θα λάβει ισχυρές εγγυήσεις ασφάλειας.
• Ο αριθμός των στρατιωτικών της Ουκρανίας θα περιοριστεί σε 800.000 σε καιρό ειρήνης.
• Η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ εξαρτάται από τη συναίνεση των μελών του ΝΑΤΟ, η οποία δεν υπάρχει.
• Το ΝΑΤΟ συμφωνεί να μην σταθμεύει μόνιμα στρατεύματα υπό τις διαταγές του στην Ουκρανία σε καιρό ειρήνης.
• Μαχητικά αεροσκάφη του ΝΑΤΟ θα σταθμεύσουν στην Πολωνία.
• Η Ουκρανία θα λάβει εγγυήσεις τύπου άρθρου 5. Οι ΗΠΑ θα αποζημιωθούν για τις εγγυήσεις και η Ουκρανία θα χάσει την προστασία σε περίπτωση εισβολής. Εάν η Ρωσία εισβάλει, θα αντιμετωπίσει μια ισχυρή, συντονισμένη στρατιωτική αντίδραση με την επαναφορά όλων των παγκόσμιων κυρώσεων.
• Η Ουκρανία είναι επιλέξιμη για ένταξη στην ΕΕ και θα αποκτήσει βραχυπρόθεσμη προτιμησιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά, ενώ η αίτηση της αξιολογείται.
• Θα υπάρξει ένα ισχυρό πακέτο ανασυγκρότησης για την Ουκρανία, το οποίο θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ένα Ταμείο Ανάπτυξης της Ουκρανίας, ενώ οι ΗΠΑ θα συνεργαστούν με την Ουκρανία για την αποκατάσταση και την ανάπτυξη των υποδομών φυσικού αερίου, της εξόρυξης ορυκτών και φυσικών πόρων και άλλων τομέων.
• Η Ρωσία θα επανενταχθεί σταδιακά στην παγκόσμια οικονομία. Αυτό περιλαμβάνει την επανένταξή της στην G8 και τη σύναψη μακροπρόθεσμης συμφωνίας οικονομικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ. Η άρση των κυρώσεων θα συζητηθεί και θα συμφωνηθεί κατά περίπτωση.
• Η Ουκρανία θα ανοικοδομηθεί πλήρως και θα αποζημιωθεί οικονομικά, μεταξύ άλλων μέσω των ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων που θα παραμείνουν δεσμευμένα έως ότου η Ρωσία αποζημιώσει την Ουκρανία για τις ζημίες που υπέστη.
• Θα συσταθεί κοινή ομάδα εργασίας για την ασφάλεια με τη συμμετοχή των ΗΠΑ, της Ουκρανίας, της Ρωσίας και των Ευρωπαίων, με σκοπό την προώθηση και την εφαρμογή όλων των διατάξεων της παρούσας συμφωνίας.
• Η Ρωσία θα θεσπίσει νομοθετικά μια πολιτική μη επιθετικότητας έναντι της Ευρώπης και της Ουκρανίας.
• Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία συμφωνούν να παρατείνουν τις συνθήκες για τη μη διάδοση και τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας Fair Start.
• Η Ουκρανία συμφωνεί να παραμείνει μη πυρηνικό κράτος στο πλαίσιο της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT).
• Ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια θα τεθεί εκ νέου σε λειτουργία υπό την εποπτεία του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) και η παραγόμενη ενέργεια θα κατανέμεται ισότιμα μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας σε αναλογία 50-50.
• Η Ουκρανία θα υιοθετήσει τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τη θρησκευτική ανεκτικότητα και την προστασία των γλωσσικών μειονοτήτων.
• Η Ουκρανία δεσμεύεται να μην ανακτήσει τα κατεχόμενα εδάφη της με στρατιωτικά μέσα. Οι διαπραγματεύσεις για την ανταλλαγή εδαφών θα ξεκινήσουν από τη Γραμμή Επαφής.
• Μόλις συμφωνηθούν οι μελλοντικές εδαφικές ρυθμίσεις, τόσο η Ρωσική Ομοσπονδία όσο και η Ουκρανία αναλαμβάνουν να μην αλλάξουν τις ρυθμίσεις αυτές με τη χρήση βίας. Τυχόν εγγυήσεις ασφάλειας δεν θα ισχύουν σε περίπτωση παραβίασης της υποχρέωσης αυτής.
• Η Ρωσία δεν θα εμποδίζει την Ουκρανία να χρησιμοποιεί τον ποταμό Δνείπερο για εμπορικούς σκοπούς και θα συναφθούν συμφωνίες για την ελεύθερη διακίνηση σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας.
• Θα συσταθεί μια ανθρωπιστική επιτροπή για την επίλυση εκκρεμών ζητημάτων, όπως η ανταλλαγή κρατουμένων και πτωμάτων, ένα πρόγραμμα επανένωσης οικογενειών και άλλα.
• Η Ουκρανία θα διεξαγάγει εκλογές το συντομότερο δυνατόν μετά την υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας.
• Θα ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση των δεινών των θυμάτων της σύγκρουσης.
• Η συμφωνία αυτή θα είναι νομικά δεσμευτική. Η εφαρμογή της θα παρακολουθείται και θα διασφαλίζεται από ένα Συμβούλιο Ειρήνης, υπό την προεδρία του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Θα επιβάλλονται κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης.
• Μόλις όλες οι πλευρές συμφωνήσουν με το παρόν μνημόνιο, θα τεθεί αμέσως σε ισχύ κατάπαυση του πυρός, με την απόσυρση και των δύο μερών στα συμφωνηθέντα σημεία, προκειμένου να αρχίσει η εφαρμογή της συμφωνίας. Οι λεπτομέρειες της κατάπαυσης του πυρός, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης, θα συμφωνηθούν από τα δύο μέρη υπό την εποπτεία των ΗΠΑ.

Το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ αιφνιδιάστηκαν την περασμένη εβδομάδα, όταν το αρχικό σχέδιο διέρρευσε στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης. Ο υπουργός Άμυνας, Νταν Ντρίσκολ – φίλος και συμφοιτητής του Βανς – στάλθηκε στο Κίεβο με στρατιωτική αντιπροσωπεία για να ενημερώσει τον Ζελένσκι για το περιεχόμενό του. Έκτοτε, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσπάθησαν να αναθεωρήσουν το έγγραφο, το οποίο φαίνεται να είχε αρχικά συνταχθεί στα ρωσικά. Το Σαββατοκύριακο δημοσίευσαν τις δικές τους αντιπροτάσεις, στις οποίες ζητούσαν να γίνει σεβαστή η κυριαρχία της Ουκρανίας.

Τρία βήματα πίσω και ένα μπροστά για την Ουκρανία

Η Ουκρανία κατάφερε να απομακρυνθεί από το χείλος μιας νέας κρίσης που πυροδότησε ο Τραμπ, σύμφωνα με ανάλυση του CNNi. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, βγήκε από τις συνομιλίες την Κυριακή χαρακτηρίζοντάς τις ως «πιθανώς την πιο παραγωγική μέρα που είχαμε σε αυτό το θέμα, ίσως σε ολόκληρη τη διάρκεια της εμπλοκής μας». Ωστόσο η Ουκρανία φαίνεται σε ασθενέστερη θέση.

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, το Κίεβο ανακοίνωσε ανοιχτά ότι είχε εκτοξεύσει πυραύλους ATACMS μακράς εμβέλειας αμερικανικής κατασκευής κατά της Ρωσίας. Αμέσως τέθηκαν σε ισχύ νέες αμερικανικές κυρώσεις κατά των μεγαλύτερων πετρελαϊκών κολοσσών της Ρωσίας. Και οι ΗΠΑ συμφώνησαν να πουλήσουν στην Ουκρανία ένα πακέτο αναβάθμισης για το σύστημα πυραυλικής άμυνας Patriot.

Τώρα, αντί να συζητά τις ανάγκες της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης με τους συμμάχους της ή να ενισχύει την εσωτερική του θέση μετά από ένα τεράστιο σκάνδαλο διαφθοράς, ο Ζελένσκι αναγκάζεται, για άλλη μια φορά, να ακολουθήσει την τακτική της Ουάσιγκτον (χαρακτήρισε τις συνομιλίες «ουσιαστικές»), ενώ εξηγεί εκ νέου για ποιο λόγο ακριβώς αγωνίζεται.

«Ο Πούτιν θέλει νομική αναγνώριση για ό,τι έχει κλέψει, για να παραβιάσει την αρχή της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας», δήλωσε ο Ζελένσκι στο σουηδικό κοινοβούλιο σε μια εικονική ομιλία το πρωί της Δευτέρας. «Αυτό είναι το κύριο πρόβλημα».

«Δεν νομίζω ότι κανένας νοιάζεται για την Ευρώπη»

Και η Ευρώπη, που φαίνεται να έχει επίσης αιφνιδιαστεί από αυτό το ειρηνευτικό σχέδιο, δεν κατάφερε να συνεννοηθεί για μια εναλλακτική λύση. Την Κυριακή κυκλοφορούσαν διάφορες εκδοχές μιας ευρωπαϊκής αντιπρότασης, οι οποίες όλες αφαιρούσαν (μεταξύ άλλων) συγκεκριμένες ρήτρες σχετικά με εδαφικές παραχωρήσεις της Ουκρανίας. «Είναι σαφές ότι αυτό έχει σχεδιαστεί αποκλειστικά για να το απορρίψει η Ρωσία», έγραψε ο πρώην Ρώσος διπλωμάτης Μπόρις Μποντάρεφ στο X τη Δευτέρα. «Υπάρχει όμως ο κίνδυνος η Μόσχα να μεταφέρει την ευθύνη στους Ευρωπαίους και να πει στον Τραμπ πόσο ανίκανοι είναι να διαπραγματευτούν, και ότι το αμερικανικό σχέδιο είναι απολύτως αποδεκτό (με ΜΙΚΡΕΣ, περίπου 90%, μικρές αναθεωρήσεις. Μόνο επιφανειακές αλλαγές, Ντόναλντ, μην ανησυχείς).» «Δεν νομίζω ότι κανένας νοιάζεται για την Ευρώπη», δήλωσε ο Ρώσος βουλευτής και δημοσιογράφος Ευγένι Πόποφ σε γραπτά σχόλια προς το CNN τη Δευτέρα. «Πιστεύω στη συμφωνία Ρωσίας-ΗΠΑ».

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!