Σχεδόν με την ίδια ταχύτητα με την οποία έστησε το δασμολογικό τείχος γύρω από τις ΗΠΑ τις τελευταίες 100 ημέρες, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε εξαιρέσεις ορισμένα προϊόντα, όπως ανταλλακτικά αυτοκινήτων και smartphone.
Μια ομάδα εταιρειών, ωστόσο, αντιμετωπίζει επείγον πρόβλημα: εκείνες που επιθυμούν να εισαγάγουν από την Κίνα τα μηχανήματα που, όπως ισχυρίζονται, χρειάζονται για να δημιουργήσουν ή να επεκτείνουν τις παραγωγικές τους εγκαταστάσεις στις ΗΠΑ.
Τους τελευταίους μήνες, περισσότερες από 180 εταιρείες έχουν υποβάλει πάνω από 1.100 ατομικές αιτήσεις για εξαιρέσεις, επικαλούμενες την ανάγκη τους για μηχανήματα κατασκευασμένα στην Κίνα προκειμένου να επιτύχουν τους εγχώριους βιομηχανικούς τους στόχους.
Οι αιτούντες κυμαίνονται από κολοσσούς όπως η Ford Motor Co., η Hitachi Ltd. και η Tesla Inc. έως σχετικά μικρές εταιρείες όπως μια εταιρεία του Οχάιο που πωλεί βιομηχανικές ραπτομηχανές για την κατασκευή δερμάτινων ειδών.
Νυν και πρώην αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ έχουν αναγνωρίσει την ανάγκη παροχής κινήτρων και εξαιρέσεων. Ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ έχει προτείνει φορολογικές ελαφρύνσεις, όπως η δυνατότητα των εταιρειών να ζητήσουν την επιστροφή του συνολικού κόστους των κτιρίων και του εξοπλισμού που κατασκευάζουν στις ΗΠΑ, κάτι που θα μπορούσε να υπονομευθεί από τους δασμούς που επιβάλλονται σε τέτοια μηχανήματα.
Ο Ρόμπερτ Λάιτχαϊζερ, ο εμπορικός εκπρόσωπος του Τραμπ κατά την πρώτη θητεία του, ο οποίος παραμένει κοντά στον πρόεδρο, έχει επίσης δηλώσει ότι η νέα κυβέρνηση θα πρέπει τελικά να θεσπίσει μια διαδικασία εξαιρέσεων παρόμοια με εκείνη που εφάρμοσε το γραφείο του κατά την πρώτη θητεία.
Σύμφωνα με την Εθνική Ένωση Κατασκευαστών, σχεδόν το 60% των εισαγωγών στις ΗΠΑ είναι εισροές για τη μεταποίηση και η ένωση έχει ζητήσει από την κυβέρνηση Τραμπ να εξαιρέσει κρίσιμα εξαρτήματα και πρώτες ύλες. Ωστόσο, το αίτημα αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τον εξοπλισμό που απαιτείται για τη λειτουργία των εργοστασίων, καθώς η αβεβαιότητα προκαλεί προβλήματα στα σχέδια των επιχειρήσεων.
Το πρόβλημα είναι ότι οι εξαιρέσεις, ιδίως για τα προϊόντα από την Κίνα, εμπλέκονται στην ευρύτερη διαμάχη μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου. Και οι δύο πλευρές έχουν προχωρήσει γρήγορα σε κλιμάκωση και δεν επιδεικνύουν σημάδια υποχώρησης.
Μέχρι πρόσφατα, η κυβέρνηση Τραμπ απέρριπτε δημοσίως ακόμη και την ιδέα οποιασδήποτε χαλάρωσης των δασμών. Ορισμένοι σκληροπυρηνικοί υποστηρικτές του εμπορίου στην κυβέρνηση επιθυμούν να αποφευχθεί η επανάληψη της πρώτης θητείας του Τραμπ, κατά τη διάρκεια της οποίας εταιρείες υπέβαλαν περισσότερες από 30.000 αιτήσεις για εξαιρέσεις από τους πρώτους δασμούς του Τραμπ έναντι της Κίνας.
Ωστόσο, από την ανακοίνωση των μεγαλύτερων δασμολογικών σχεδίων του στις 2 Απριλίου, ο Τραμπ ανταποκρίθηκε στις επίμονες προσωπικές πιέσεις των εταιρειών να προστεθούν στην λίστα των εξαιρέσεων που αποφασίστηκαν μέσω μιας αδιαφανούς και άτυπης διαδικασίας.
Αυτό έχει οδηγήσει ορισμένες εταιρείες να καταθέτουν αιτήσεις όπου μπορούν. Έχει επίσης δώσει νέα σημασία σε μια ασαφή γραφειοκρατική διαδικασία — που ξεκίνησε τον περασμένο Οκτώβριο από την κυβέρνηση Μπάιντεν — στον κυκεώνα της οποίας βρίσκονται τώρα οι αιτήσεις.
Οι αιτήσεις αυτές βρίσκονται σε γραφειοκρατικό αδιέξοδο, με τις εταιρείες να δηλώνουν ότι δεν έχουν λάβει καμία απάντηση. Η κυβέρνηση Τραμπ δεν έχει δηλώσει εάν θα εξετάσει τις αιτήσεις.
Ωστόσο, εν μέσω της απουσίας οποιασδήποτε άλλης επίσημης διαδικασίας, οι εταιρείες έχουν δει τη διαδικασία ως έναν τρόπο να υποβάλουν τουλάχιστον τις αιτήσεις τους, καθώς ο Τραμπ έχει αυξήσει τους δασμούς μόνο για τις κινεζικές εισαγωγές στο 145%. Η πλειονότητα των 1.111 αιτήσεων υποβλήθηκε μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Τραμπ, με περισσότερες από 730 να υποβάλλονται τον Μάρτιο πριν από την προθεσμία της 31ης Μαρτίου, σύμφωνα με ανάλυση των αιτήσεων από το Bloomberg.
«Η χορήγηση εξαίρεσης από τους δασμούς για τον εξοπλισμό παραγωγής ενθαρρύνει και επιταχύνει την αμερικανική παραγωγή και την ανάπτυξη βιομηχανιών στις ΗΠΑ στις οποίες η Κίνα μπορεί να έχει στρατηγικό συμφέρον», ανέφεραν στελέχη της Tesla, της εταιρείας του μεγάλου δωρητή του Τραμπ, Έλον Μασκ, σε ένα από τα τέσσερα αιτήματα που υποβλήθηκαν στις 31 Μαρτίου. «Η Tesla ζητά αυτή την εξαίρεση για να αυξήσει συγκεκριμένα την παραγωγική της ικανότητα στις ΗΠΑ».
Η Ford έχει υποβάλει δώδεκα διαφορετικά αιτήματα εξαίρεσης σχετικά με τις εισαγωγές μηχανημάτων που χρειάζεται για να θέσει σε λειτουργία ένα εργοστάσιο μπαταριών στο Μίσιγκαν μέχρι το επόμενο έτος.
Σε αίτηση που υποβλήθηκε στις 31 Μαρτίου για μια μηχανή που χρησιμοποιείται για την κατασκευή μπαταριών ιόντων λιθίου, εκπρόσωποι της Ford ανέφεραν ότι θα τους βοηθήσει να πληρούν τις απαιτήσεις της Συμφωνίας ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά που διαπραγματεύτηκε ο Τραμπ κατά την πρώτη θητεία του.
Η Hitachi Global Air Power, θυγατρική του ιαπωνικού βιομηχανικού κολοσσού που έχει υποβάλει 141 αιτήσεις για εξαίρεση από τους δασμούς της Κίνας, δήλωσε σε ανακοίνωσή της ότι οι αιτήσεις που υπέβαλε τον Μάρτιο αφορούσαν όλες εξαρτήματα που χρειάζονται για την κατασκευή αεροσυμπιεστών στο εργοστάσιό της στο Michigan City της Ιντιάνα, όπου η εταιρεία απασχολεί περίπου 700 άτομα.
Η Ingersoll Rand Inc., μια άλλη εταιρεία κατασκευής αεροσυμπιεστών, η οποία υπέβαλε περισσότερες από δώδεκα αιτήσεις τον Νοέμβριο του 2024 για μηχανήματα που σχετίζονται με την παραγωγή μονάδων πεπιεσμένου αέρα, υποβάθμισε τη σημασία των αιτήσεων σε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα, χαρακτηρίζοντάς τις «ρουτίνα σε ένα παγκόσμιο επιχειρηματικό περιβάλλον».
Για πολλές μικρότερες εταιρείες, οι αιτήσεις αυτές, όμως, είναι ζήτημα επιβίωσης.
Η εταιρεία Neel’s Saddlery and Harness η οποία διανέμει βιομηχανικές ραπτομηχανές κινεζικής κατασκευής στις ΗΠΑ, λέει ότι το τελευταίο κοντέινερ με μηχανήματα χωρίς δασμούς έφτασε την περασμένη εβδομάδα. Η εταιρεία έχει έκτοτε παγώσει όλες τις μελλοντικές παραγγελίες μέχρι να μειωθούν οι δασμοί ή να γίνει δεκτή η αίτησή του για εξαίρεση.
Η εταιρεία κατασκευής υποδημάτων Evolutions Brands θέλει να ιδρύσει ένα εργοστάσιο στο Τέξας και τελικά να μεταφέρει την παραγωγή από το Μεξικό. Αυτά τα σχέδια έχουν τεθεί σε αναστολή.
«Με τους δασμούς, είναι αδύνατο να προμηθευτούμε μηχανήματα», δήλωσε η Νόρα Ορόζκο, η οποία ίδρυσε την εταιρεία μαζί με τον σύζυγό της πριν από 30 χρόνια.
Η Evolutions Brands υπέβαλε περισσότερες από 20 αιτήσεις εξαίρεσης για μηχανήματα που, όπως ισχυρίζεται, δεν κατασκευάζονται στις ΗΠΑ. Η εταιρεία απασχολεί περίπου 50 υπαλλήλους και σχεδιάζει να προσλάβει 200 ακόμη εάν τεθεί σε λειτουργία το εργοστάσιο στις ΗΠΑ, δήλωσε η ίδια.
Με πληροφορίες από Bloomberg