Η στροφή της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Federal Reserve) προς την προάσπιση της αγοράς εργασίας, που πραγματοποιήθηκε το 2020, αναμένεται να λάβει νέα μορφή την Παρασκευή, όταν ο Τζερόμ Πάουελ θα παρουσιάσει ένα αναθεωρημένο πλαίσιο λειτουργίας το οποίο θα ενσωματώνει την εμπειρία της τελευταίας πενταετίας κατά την οποία ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε, η απασχόληση παρέμεινε ισχυρή και η αβεβαιότητα κυριάρχησε.
Το αναθεωρημένο πλαίσιο δεν αναμένεται να απορρίψει εξ ολοκλήρου τις παραδοχές του 2020. Τότε η Fed, εν μέσω της πανδημίας και ενός εντεινόμενου κοινωνικού διαλόγου για την ισότητα, είχε δεσμευτεί να προστατεύσει την αγορά εργασίας παρά την απειλή του πληθωρισμού, στοχεύοντας σε «ευρεία και χωρίς αποκλεισμούς» απασχόληση.
Στροφή στην τιθάσευση του πληθωρισμού
Όπως μεταδίδει το Reuters, ο Πάουελ έχει ήδη προαναγγείλει μια αναπροσαρμογή, δίνοντας έμφαση στη σταθερότητα των τιμών την οποία θεωρεί αναγκαία προϋπόθεση για να επιτευχθούν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα στην αγορά εργασίας. Παράλληλα, διευκρίνισε ότι ορισμένες από τις ιδέες που είχαν υιοθετηθεί στο παρελθόν θα ισχύουν μόνο σε περιόδους ιδιαίτερης οικονομικής αδυναμίας ή πολύ χαμηλού πληθωρισμού - όπως συνέβη στη δεκαετία πριν από την πανδημία.
Εκείνα τα χρόνια, όταν η Fed οργάνωνε περιφερειακές συναντήσεις με τις τοπικές κοινωνίες, οι ερωτήσεις για τον πληθωρισμό έμοιαζαν να μην ενδιαφέρουν κανέναν. «Ο κόσμος μάς κοιτούσε σαν να είχαμε δύο κεφάλια. Δεν υπήρχε αυτό το ζήτημα τότε», θυμάται η καθηγήτρια Έλεν Μιντ του Πανεπιστημίου Duke, η οποία είχε συμβάλει στην αναθεώρηση της πολιτικής το 2020. «Ο κόσμος σήμερα δείχνει τελείως διαφορετικός».
Ο ίδιος ο Πάουελ έχει αναγνωρίσει ότι οι προτεραιότητες του 2020 ξεπεράστηκαν από την έκρηξη του πληθωρισμού στη διάρκεια της πανδημίας και πρέπει να αντικατασταθούν. Λεπτομέρειες αναμένονται στην ομιλία του στο ετήσιο συμπόσιο νομισματικής πολιτικής στο Jackson Hole.
Επανεξέταση του πλαισίου
Σύμφωνα με τα πρακτικά της συνεδρίασης της 29-30 Ιουλίου, η Fed βρίσκεται κοντά στην οριστικοποίηση αλλαγών στο κείμενο αρχών, το οποίο θα πρέπει να είναι «ανθεκτικό σε ένα ευρύ φάσμα οικονομικών συνθηκών».
Η στρατηγική του 2020 έχει επικριθεί ότι δημιούργησε περιττές πολυπλοκότητες, γεγονός που καθυστέρησε την αντίδραση της Fed στο κύμα πληθωρισμού που εμφανίστηκε το 2021, ενώ τελικά αποδείχθηκε ασύμβατη με την πραγματική εξέλιξη της οικονομίας.
Κεντρικό σημείο για τους επικριτές αποτέλεσε η δέσμευση της Fed να επιτρέψει μια περίοδο υψηλότερου πληθωρισμού, ώστε να αντισταθμιστούν προηγούμενα χαμηλά επίπεδα και να επιτευχθεί μεσοπρόθεσμα ο στόχος του 2%. Η στρατηγική αυτή στηρίχθηκε στην εμπειρία της Fed από την προσπάθειά της να αυξήσει τα επιτόκια, τα οποία είχαν παραμείνει καθηλωμένα σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα μετά την κρίση του 2007-2009.
Ο πρώην αντιπρόεδρος της Fed, Ρίτσαρντ Κλαρίδα, τόνισε ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση μπορεί να είναι χρήσιμη σε περιόδους παρατεταμένης οικονομικής αδυναμίας, αλλά σε κανονικές συνθήκες η Fed πρέπει ίσως να δίνει μεγαλύτερη έμφαση τον περιορισμό του πληθωρισμού.
«Η κατά λέξη ανάγνωση της δήλωσης του 2020 στέκει στο περιβάλλον των προηγούμενων δώδεκα ετών: πληθωρισμός κάτω από τον στόχο, διαρκής στασιμότητα», ανέφερε. «Όμως το 2025 δεν είναι 2020. Τώρα έχουμε χώρο (για άσκηση) πολιτικής».
Σήμερα, το βασικό επιτόκιο της Fed διαμορφώνεται μεταξύ 4,25% και 4,50%, επίπεδο χαμηλότερο από πέρυσι αλλά σημαντικά υψηλότερο από την περίοδο Μαρτίου 2008 – Σεπτεμβρίου 2022, κατά την οποίαν δεν ξεπέρασε το 2,5%.
Νέες ισορροπίες
Η μεγάλη πρόκληση για τον Πάουελ και τη Fed είναι να μη δοθεί η εντύπωση ότι εγκαταλείπεται η αγορά εργασίας υπέρ μιας μονοδιάστατης προσήλωσης στον πληθωρισμό.
Μετά την κρίση του 2007-2009, η ανεργία υποχώρησε σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από εκείνα που θεωρούσε η Fed συμβατά με σταθερές τιμές, χωρίς ωστόσο να υπάρξει εκτόξευση πληθωρισμού. Αυτό προκάλεσε μια αλλαγή σκέψης: η χαμηλή ανεργία δεν σήμαινε απαραίτητα άνοδο τιμών.
Κατά την πανδημία, ο Πάουελ στο Jackson Hole (2020) είχε δώσε έμφαση στα οφέλη «μιας ισχυρής αγοράς εργασίας, ιδιαίτερα για κοινότητες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος», παρουσιάζοντας ένα νέο πλαίσιο που αναγνώριζε ότι μια ισχυρή αγορά εργασίας μπορεί να διατηρηθεί χωρίς να προκαλείται πληθωρισμός.
Η στάση των Ρεπουμπλικανών
Η στάση αυτή πυροδότησε ένα κύμα σκληρής κριτικής από πλευράς των ρεπουμπλικανών, που κατηγόρησαν τη Fed ότι υποβάθμιζε τον έλεγχο τιμών για λόγους κοινωνικής πολιτικής. Ωστόσο, τα δεδομένα έδειξαν το αντίθετο: η ανεργία μειώθηκε σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ενώ ο πληθωρισμός επίσης αποκλιμακώθηκε, διαψεύδοντας όσους προέβλεπαν ότι θα χρειαστεί υψηλή ανεργία για να υποχωρήσουν οι τιμές μετά την κορύφωση του 2022.
Παρότι η Fed έχει δύο ισότιμους στόχους – σταθερότητα τιμών και μέγιστη απασχόληση – ο Πάουελ πλέον τονίζει ότι η πρώτη είναι προϋπόθεση για την επίτευξη της δεύτερης.
«Χωρίς σταθερότητα τιμών δεν μπορούμε να πετύχουμε μακρές περιόδους ισχυρών συνθηκών στην αγορά εργασίας που να ωφελούν όλους τους Αμερικανούς», υπογράμμισε στην τελευταία συνέντευξη Τύπου.
Η Έλεν Μιντ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Duke και πρώην ανώτερη σύμβουλος της Fed που είχε συμβάλει στην αναθεώρηση του στρατηγικού πλαισίου το 2020, σχολίασε ότι η νέα προσέγγιση θυμίζει την τακτική του πρώην προέδρου της Fed, Άλαν Γκρίνσπαν: πρώτα επιτυγχάνεται η σταθερότητα τιμών και στη συνέχεια δημιουργούνται οι συνθήκες για μέγιστη απασχόληση.
«Πρέπει πρώτα να εξασφαλίσεις σταθερότητα τιμών, και αυτό είναι πλέον στο επίκεντρο της σκέψης τους», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Με πληροφορίες από Reuters
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
