Η νέα περίοδος κρίσης που διαμορφώνεται διεθνώς έχει ως αφετηρία την αιφνιδιαστική επίθεση του Ισραήλ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, τα ξημερώματα της Παρασκευής (13/6). Πρόκειται για μια εξέλιξη που δεν προκαλεί μόνο γεωπολιτική αναταραχή, αλλά μεταφράζεται και σε ένα ευρύ φάσμα οικονομικών επιπτώσεων, με την Ευρώπη – και την Ελλάδα ειδικά – να εισέρχονται σε μια φάση υψηλής αβεβαιότητας.
Η γεωγραφική απόσταση της Ελλάδας από το επίκεντρο της κρίσης δεν προσφέρει ασυλία. Αντιθέτως, η χώρα επηρεάζεται άμεσα λόγω της ενεργειακής της εξάρτησης, της γεωστρατηγικής της θέσης, αλλά και της ανοιχτής της οικονομίας, με ευρείες εξαγωγικές και τουριστικές διασυνδέσεις με τη Μέση Ανατολή.
Η κυβέρνηση βρίσκεται σε κατάσταση αυξημένης εγρήγορσης, παρακολουθώντας τις εξελίξεις που πυροδοτούν ένα ντόμινο επιπτώσεων: από την ενέργεια και τον πληθωρισμό, έως το εξωτερικό εμπόριο και τις τουριστικές ροές.
Εκτίναξη τιμών στην ενέργεια – Ξαναφουντώνει ο πληθωρισμός
Η πρώτη αντίδραση των αγορών ήταν σχεδόν ακαριαία: η τιμή του αργού πετρελαίου Brent εκτοξεύτηκε στα 74 δολάρια το βαρέλι, τιμή που είχε να καταγραφεί από τις αρχές Φεβρουαρίου. Η άνοδος αυτή αντιστρέφει τη μέχρι πρότινος καθοδική τάση των τιμών και προμηνύει έναν νέο κύκλο πληθωριστικών πιέσεων, που ενδέχεται να φανούν στις τιμές των καυσίμων ήδη από την επόμενη εβδομάδα.
Το μοναδικό «αντίβαρο» – προσωρινά τουλάχιστον – είναι η ενίσχυση του ευρώ έναντι του δολαρίου, με την ισοτιμία να αγγίζει το 1,15. Η εξέλιξη αυτή περιορίζει εν μέρει την αύξηση του κόστους στις ευρωπαϊκές εισαγωγές ενεργειακών προϊόντων. Ωστόσο, αν η ένταση κλιμακωθεί, η συναλλαγματική ισορροπία δεν θα επαρκεί για να συγκρατήσει το κύμα ανατιμήσεων.
Ακόμα πιο ανησυχητική είναι η άνοδος στις τιμές του φυσικού αερίου, που επιδρά άμεσα στο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η Ελλάδα ήδη αντιμετωπίζει από τα υψηλότερα τιμολόγια ρεύματος στην Ε.Ε., και η νέα άνοδος αναμένεται να πιέσει νοικοκυριά και επιχειρήσεις, με τα δημοσιονομικά περιθώρια στήριξης να είναι περιορισμένα.
Δεν είναι τυχαίο ότι στην πρόσφατη έκθεσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει πως η χώρα μας παραμένει ευάλωτη σε διεθνείς ενεργειακές αναταράξεις, εξαιτίας της υψηλής εξάρτησής της από εισαγωγές, ειδικά από περιοχές όπως η Μέση Ανατολή. Το κόστος της ενέργειας αντιστοιχεί πλέον στο 8,2% του δείκτη τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα, εντείνοντας τις πιέσεις στα χαμηλότερα εισοδήματα.
Το στρατηγικό ερωτηματικό των Στενών του Ορμούζ
Κρίσιμος παράγοντας στην εξίσωση των επόμενων ημερών – ίσως και ωρών – είναι η αντίδραση του Ιράν. Αν η Τεχεράνη αποφασίσει να περιορίσει ή να μπλοκάρει τη ναυσιπλοΐα στα Στενά του Ορμούζ, τότε η παγκόσμια αγορά πετρελαίου μπορεί να υποστεί σοβαρό πλήγμα.
Περίπου το 30% της παγκόσμιας διακίνησης πετρελαίου περνά από αυτό το στρατηγικό πέρασμα. Μια τέτοια εξέλιξη θα επιδρούσε εκρηκτικά στις διεθνείς τιμές και ενδεχομένως θα επηρέαζε και την ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών στην Ανατολική Μεσόγειο – με έμμεσες συνέπειες και για τη ναυτιλία.
→ Διαβάστε επίσης: Επίθεση Ισραήλ σε Ιράν: Καμπανάκι για παγκόσμια ύφεση - «Φωτιά» στο πετρέλαιο, φόβοι για τον πληθωρισμό
Ρωγμές στον τουρισμό και το εμπόριο
Πέρα από την ενέργεια, η γεωπολιτική αναταραχή απειλεί και κρίσιμους τομείς της ελληνικής οικονομίας. Ο τουρισμός, ειδικά οι ροές επισκεπτών από το Ισραήλ, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, βρίσκεται πλέον σε κλοιό αβεβαιότητας. Η ανησυχία για νέες πολεμικές εξελίξεις μπορεί να οδηγήσει σε κύμα ακυρώσεων ή αλλαγές πλάνων, με απώλειες για πολλές τουριστικές επιχειρήσεις.
Ταυτόχρονα, το εμπόριο προς τις χώρες της περιοχής, που αντιστοιχεί σε περίπου 1,8% του ελληνικού ΑΕΠ, κινδυνεύει να πληγεί είτε από διακοπές μεταφορών είτε από αναθεώρηση συμφωνιών και νέους περιορισμούς.
Ο Πειραιάς, ως βασικός κόμβος εμπορευματικής διακίνησης, ήδη αντιμετωπίζει καθυστερήσεις λόγω της κατάστασης στη Διώρυγα του Σουέζ και την Ερυθρά Θάλασσα. Η νέα κρίση προσθέτει επιπλέον βάρη στο κόστος ναυσιπλοΐας και αυξάνει την αβεβαιότητα στις θαλάσσιες γραμμές προς Ασία και Αφρική.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
