Η ψυχραιμία, κατά άλλους ο κυνισμός, που επέδειξαν οι αγορές τις προηγούμενες ημέρες και ενώ οι ΗΠΑ «μετρούσαν» εάν και πότε θα εμπλακούν ενεργά στην πολεμική σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν, περνώντας από τα λόγια στις πράξεις, θα δοκιμαστεί τις αμέσως επόμενες ώρες.
Η ενδεχόμενη απόφαση του Ιράν να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ – την ώρα που γράφονταν αυτό το κείμενο δεν είχε οριστικοποιηθεί – δεν θα είναι, όπως εκτιμάται, η μοναδική απάντηση στο αμερικανικό χτύπημα των πυρηνικών του εγκαταστάσεων.
Και είναι μάλλον δύσκολο να προβλεφθεί η ανταπάντηση των ΗΠΑ, λόγω του απρόβλεπτου Ντόναλντ Τραμπ, που «άδειασε» λίγες ώρες πριν αποφασίσει να «πατήσει το κουμπί» τους Ευρωπαίους και την προσπάθεια διαμεσολάβησής τους για εκτόνωση της κατάστασης. Ακόμα και όταν άνοιξε μια μικρή χαραμάδα διπλωματικής λύσης στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Βρετανίας – Γερμανίας – Γαλλίας με τον Ιρανό ομόλογό τους στη Γενεύη, ο πρόεδρος Τραμπ φρόντισε να την κλείσει.
Και ταυτόχρονα ενίσχυσε εμμέσως τον Βλαντιμίρ Πούτιν, δίνοντας ρόλο στη Ρωσία που συνεχίζει… απρόσκοπτα τον πόλεμο στην Ουκρανία. Την ίδια στιγμή, η Κίνα – αγοραστής ιρανικού πετρελαίου – έχει επιλέξει τη ρητορική χαμηλών τόνων. Επί του παρόντος τουλάχιστον.
Σε δεύτερο πλάνο οι δασμοί
Υπό «κανονικές συνθήκες», σε άλλες εποχές, βάσιμα θα μπορούσε να εκτιμήσει κάποιος ότι οι ΗΠΑ θα έκαναν οριστικά πίσω στην πρόθεση επιβολής δασμών, ώστε να εξασφαλίσουν την υποστήριξη της Ευρώπης στο θέατρο των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Μέση Ανατολή.
Όμως, ο πρόεδρος Τραμπ δείχνει με τη μέχρι τώρα στάση του ότι κάθε άλλο παρά υπολογίζει Ευρώπη.
Η κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή φαίνεται εξάλλου να έχει βάλει στον «πάγο» την πολιτική δασμών ΗΠΑ – Ε.Ε., αφαιρώντας, στην παρούσα φάση, μια υφεσιακή παράμετρο για την ευρωπαϊκή οικονομία.
Ανησυχία για τον τουρισμό
Όμως, αν η ένταση στη Μέση Ανατολή κλιμακωθεί και έχει μεγάλη διάρκεια, οι επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία και ειδικότερα στην ευρωπαϊκή μπορεί να αποδειχθούν πιο οδυνηρές από αυτές ενός εμπορικού πολέμου. Αυτό είναι ένα ερώτημα που είναι πολύ νωρίς να απαντηθεί.
Για τον ελληνικό τουρισμό, για παράδειγμα, ο παράγοντας «Μέση Ανατολή» είναι καθοριστικός. Όχι μόνο δεν θα επισκεφτούν τη χώρα μας οι Ισραηλινοί, αλλά αυξάνεται ο κίνδυνος ακυρώσεων από μακρινούς προορισμούς όπως ΗΠΑ, Αυστραλία, αλλά και Κίνα.
«Οποιαδήποτε μεγάλη ένταση στη Μέση Ανατολή δημιουργεί εύλογες ανησυχίες, όχι μόνο προφανώς για το πώς θα πάει ο τουρισμός. Ο τουρισμός είναι ένας τομέας που δυνητικά επηρεάζεται πάντα από εξωγενείς παράγοντες. Η βασική πρόκληση που έχουμε είναι η διαχείριση της αβεβαιότητας και όχι κατ’ ανάγκη οι άμεσες επιπτώσεις. Αυτήν τη στιγμή οι πτήσεις από και προς Ισραήλ έχουν καθηλωθεί. Αυτό, λοιπόν, είναι σε αυτήν τη φάση ένα πολύ συγκεκριμένο άμεσο αποτέλεσμα, το οποίο όμως κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα εξελιχθεί. Σε έναν τόσο διεθνοποιημένο τομέα, όπως είναι ο παγκόσμιος τουρισμός, το αίσθημα της ασφάλειας παίζει πρωτεύοντα ρόλο για οποιονδήποτε ταξιδεύει, οπότε είναι σημαντικό ότι η Ελλάδα παραμένει ένας από τους πιο σταθερούς και ασφαλείς προορισμούς της ευρύτερης περιοχής και αυτό αποτελεί στρατηγικό μας πλεονέκτημα και θέλουμε και να το προβάλλουμε», ανέφερε η υπουργός Όλγα Κεφαλογιάννη, μιλώντας στο Mega.
Τα σενάρια για τους δασμούς
Από την άλλη πλευρά, για τη Ελλάδα, οι ενδεχόμενες επιδράσεις στην οικονομία για την περίοδο 2025–2027 από μια πιθανή επιβολή δασμών εκ μέρους των ΗΠΑ σε εισαγωγές από την Ε.Ε. αναμένεται, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, να είναι κυρίως έμμεσες: αφενός, μέσω της μείωσης της εξωτερικής ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες της ευρωζώνης, η οποία με τη σειρά της θα επηρεάσει αρνητικά τη ζήτηση ελληνικών εξαγωγών, και αφετέρου, λόγω της αυξημένης αβεβαιότητας και των σχετικών αρνητικών επιπτώσεων στις επενδύσεις.
Οι άμεσες επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία, σημειώνει η ΤτΕ στην Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής, αναμένονται περιορισμένες και εξαρτώνται τόσο από το ύψος των δασμών όσο και από το βαθμό ευαισθησίας των εξαγωγών στους δασμούς αυτούς. Όπως σημειώνεται, ένα σημαντικό ποσοστό εξαγωγών της ελληνικής οικονομίας, περίπου 50%, είναι υπηρεσίες και η επιβολή δασμών των ΗΠΑ αφορά μόνο αγαθά. Επιπροσθέτως, οι ΗΠΑ δεν αποτελούν σημαντικό προορισμό για τις εξαγωγές αγαθών, καθώς τα τελευταία χρόνια (2020–2024).
→ Διαβάστε επίσης: ΤτΕ: Η επιδότηση δανείων και ενοικίων δεν δίνει βιώσιμη λύση στη στεγαστική κρίση
Βάσει τριών σεναρίων – βασικό, ήπιο και δυσμενές, τα οποία διαφέρουν μεταξύ τους ως προς την ένταση και την επιμονή πολιτικών προστατευτισμού, η ΤτΕ, σε ειδικό κεφάλαιο – πλαίσιο που περιλαμβάνεται στην Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής, διερευνά τις επιδράσεις στην ελληνική οικονομία για την περίοδο 2025–2027 από μια πιθανή επιβολή δασμών εκ μέρους των ΗΠΑ.
Στο δυσμενές σενάριο, το πραγματικό ΑΕΠ μειώνεται αθροιστικά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες.
Οι κυριότερες υποθέσεις στο βασικό σενάριο είναι ότι οι δασμοί των ΗΠΑ προς την Ε.Ε. ανέρχονται στο 10% και στο 25% σε μέταλλα και αυτοκίνητα αντίστοιχα. Επιπλέον, θεωρείται ότι η Ε.Ε. δεν θα προβεί σε αντίποινα. Η αβεβαιότητα της εμπορικής πολιτικής αναμένεται να παραμείνει υψηλή καθ’ όλη τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, 2025–2027, αλλά θα έχει καθοδική πορεία φθάνοντας τα επίπεδα του 2018 στο τέλος του χρονικού ορίζοντα προβολής.
Στο ήπιο σενάριο γίνεται υπόθεση ότι θα επιτευχθεί συμφωνία για μηδενικούς δασμούς με ισχύ από το γ΄ τρίμηνο του 2025 και ότι η αβεβαιότητα θα αποκλιμακώνεται γρηγορότερα από ό,τι στο βασικό σενάριο.
Στο δυσμενές σενάριο, οι ΗΠΑ επιβάλλουν δασμούς 20% στις εισαγωγές αγαθών από χώρες της Ε.Ε., με συμμετρικά αντίποινα. Επίσης, οι δασμοί των ΗΠΑ προς τον υπόλοιπο κόσμο θα βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα. Τέλος, η αβεβαιότητα αναμένεται ότι θα παραμείνει υψηλότερη από ό,τι στο βασικό σενάριο για όλο τον χρονικό ορίζοντα προβολής.
Μακροοικονομικές επιδράσεις 2025–2027 με βάση τα σενάρια
(ετήσιες μεταβολές σε ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το βασικό σενάριο)
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
