Για την εισαγωγή ολικής απαγόρευσης στα καινοτόμα προϊόντα καπνού και νικοτίνης (ηλεκτρονικά τσιγάρα, θερμαινόμενα προϊόντα καπνού και σακουλάκια νικοτίνης) καθώς και για την απαγόρευση των φίλτρων που θα σημάνει το τέλος όλων των συμβατικών τσιγάρων πιέζουν στην Διάσκεψη των Μερών COP11 της Σύμβασης-Πλαίσιο του ΠΟΥ για τον Έλεγχο του Καπνού στη Γενεύη, η Δανική Προεδρία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κίνηση που έρχεται, όμως, σε αντίθεση με την ίδια την εντολή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η οποία καθορίστηκε μόλις την περασμένη εβδομάδα μετά από μακρές και επίπονες διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες αποκλείοντας τέτοιες απαγορεύσεις.
Πρόκειται για άλλο ένα και μάλιστα «πραξικοπηματικού τύπου» επεισόδιο στον πόλεμο που έχει ξεσπάσει ανάμεσα στον ευρωπαϊκό Βορρά και στις χώρες του Νότου με αφορμή την νέα οδηγία που προωθεί η Κομισιόν για φόρους «φωτιά» στα καπνικά. Αυτή τη φορά όμως, η Δανική Προεδρία και η Κομισιόν επιχειρούν να παρακάμψουν την κοινή θέση της Ε.Ε. όπως αυτή διαμορφώθηκε στα κοινά fora, επιδιώκοντας την εισαγωγή απαγόρευσης καινοτόμων προϊόντων νικοτίνης, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα φακελάκια νικοτίνης.
Τα κράτη του ευρωπαϊκού Βορρά υποστηρίζουν υψηλούς φορολογικούς συντελεστές, βλέποντας την αναθεώρηση της Οδηγίας ως ευκαιρία για να σταματήσουν την απώλεια των εσόδων τους από γειτονικές χώρες με χαμηλότερες τιμές. Από την άλλη, χώρες του Νότου, ειδικά αυτές με παράδοση στην παραγωγή καπνού όπως η Ελλάδα, εκφράζουν έντονες ανησυχίες ότι τα νέα φορολογικά βάρη μπορεί να πλήξουν τη βιομηχανική παραγωγή και τις εξαγωγές της χώρας εκτινάσσοντας το λαθρεμπόριο.
Η κίνηση αυτή έρχεται μάλλον αιφνιδιαστικά και αγνοώντας τις εβδομάδες των διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες και την απόφαση της Επιτροπής Μόνιμων Αντιπροσώπων (COREPER I) την περασμένη Παρασκευή να μην συμπεριλάβει τέτοιες απαγορεύσεις στην ευρωπαϊκή εντολή.
Παρά αυτή την απόφαση, αξιωματούχοι της ΕΕ χρησιμοποιούν τώρα τη σύνοδο της Γενεύης για να παρακάμψουν την εντολή αυτή, προωθώντας μέτρα που θα απαγορεύουν την κατασκευή, την εισαγωγή, τη διανομή, την παρουσίαση, την πώληση και τη χρήση όλων των αναδυόμενων προϊόντων που περιέχουν νικοτίνη.
Οι αξιωματούχοι της Κομισιόν και της Δανικής Προεδρίας προχωρούν σε αυτή την πρωτοβουλία αγνοώντας τους κινδύνους και την κριτική που έχουν επισημανθεί στις σχετικές συνεδριάσεις στις Βρυξέλλες, περί έλλειψης επαρκούς κοινωνικοοικονομικής ανάλυσης των προωθούμενων μέτρων, αλλά και για τους κινδύνους ενίσχυσης τoυ λαθρεμπορίου καπνικών.
Ηχηρές αντιδράσεις
Οι επίμαχες προτάσεις που κυκλοφορούν μεταξύ των κρατών μελών τις τελευταίες ώρες, έχουν ήδη προκαλέσει έντονη κριτική από πολλούς αξιωματούχους: αρκετές χώρες τις θεωρούν υπερβολικές, επειδή δεν διαθέτουν την προσήκουσα ανάλυση και θέτουν σε κίνδυνο την καταπολέμηση της παράνομης αγοράς.
«Κατά τη διάρκεια της COP11 στη Γενεύη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Δανική Προεδρία προσπαθούν να προωθήσουν απαγορεύσεις σε καινοτόμα προϊόντα στη βιομηχανία καπνού. Παρακολουθούν το υπουργείο Υγείας και το υπουργείο γεωργίας τη διαδικασία και προστατεύουν τα πολωνικά συμφέροντα;», αναρωτιέται με ανάρτησή του στο X ο πρώην αν. πρωθυπουργός της Πολωνίας, Janusz Piechociński.
Ηχηρές είναι ήδη οι αντιδράσεις από την Ιταλία ενώ και στην Ελλάδα αναμένονται σημαντικές επιπτώσεις στην απασχόληση και στη βιομηχανία, καθώς ο κλάδος των προϊόντων καπνού και νικοτίνης απασχολεί περισσότερες από 60.000 οικογένειες σε καπνοκαλλιέργεια, μεταποίηση, βιομηχανία και λιανική πώληση, ενώ έχει προσελκύσει επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων σε εργοστάσια που παράγουν στην Ελλάδα και εξάγουν σε δεκάδες χώρες σε όλο τον κόσμο.
Όπως σημειώνουν στελέχη της αγοράς, η θέση της Ελλάδας είναι ρεαλιστική ζητώντας αυστηρή ρύθμιση των προϊόντων αυτών αλλά όχι απαγόρευση που θα πυροδοτήσει αρνητικές συνέπειες για την δημόσια υγεία και τα δημόσια έσοδα, αφού ο κλάδος συνεισφέρει περί τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο στα κρατικά ταμεία.
Στην Ελλάδα αναμένονται σημαντικές επιπτώσεις στην απασχόληση και στη βιομηχανία, καθώς ο κλάδος των προϊόντων καπνού και νικοτίνης απασχολεί περισσότερες από 60.000 οικογένειες σε καπνοκαλλιέργεια, μεταποίηση, βιομηχανία και λιανική πώληση, ενώ έχει προσελκύσει επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων σε εργοστάσια που παράγουν στην Ελλάδα και εξάγουν σε δεκάδες χώρες σε όλο τον κόσμο
Το «μπλόκο» Πιερρακάκη
Υπενθυμίζεται πως ο έλληνας υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, με παρέμβασή του στο συμβούλιο Ecofin έβαλε «πάγο» στις πιέσεις του Βορρά για υπέρογκες αυξήσεις φόρων, προειδοποιώντας ότι «όταν αυξάνουμε υπέρμετρα τους φόρους, αυξάνεται και το λαθρεμπόριο». Η Αθήνα προτείνει μακρό διάστημα προσαρμογής στην νέα Πρόταση Οδηγίας για τον ΕΦΚ στον καπνό. Εκτός από την απώλεια εσόδων και άνοδο του λαθρεμπορίου, τα ελληνικά επιχειρήματα περιλαμβάνουν και τον κίνδυνο απώλειας ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας, σε μια κρίσιμη καμπή λόγω επιβολής των δασμών Τραμπ.
Ο κ. Πιερρακάκης έχει επισημάνει πως «η δημόσια υγεία αποτελεί θεμελιώδη, υπαρξιακή προτεραιότητα», εκφράζοντας, ωστόσο, επιφυλάξεις για την προοπτική μιας υπέρμετρης και απότομης αύξησης των φόρων στα καπνικά προϊόντα:
«Σύμφωνα με την εμπειρία μας στην Ελλάδα και, λαμβάνοντας υπόψη τη γεωγραφική μας θέση, έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν ότι η ασύμμετρη αύξηση αυτών των φορολογικών συντελεστών οδηγεί σε καταγραφή αύξησης του λαθρεμπορίου» είπε ο υπουργός και συνέχισε:
«Ταυτόχρονα, αν οι τιμές, τόσο στα παραδοσιακά όσο και στα καινοτόμα προϊόντα, αυξηθούν απότομα και περισσότερο απ’ όσο μπορεί να αντέξει η αγορά, θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν η επίδραση στην εξίσωση της ανταγωνιστικότητας. Μια εξίσωση που αγγίζει τις επενδύσεις και τις εξαγωγές. Οφείλουμε, λοιπόν, να λάβουμε όλα αυτά κατά νου. Ίσως θα μπορούσαμε να εξετάσουμε ευρύτερες μεταβατικές περιόδους στην εφαρμογή των μέτρων, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος χωρίς να διαταραχθεί η αγορά».
Στην ίδια γραμμή κινήθηκαν και τα μεγαλύτερα οικονομικά ινστιτούτα και θεσμικοί φορείς της ελληνικής οικονομίας, όπως, ο ΣΕΒ και το ΙΟΒΕ, συμμετέχοντας με τα υπομνήματά τους στην διαβούλευση που ολοκληρώθηκε στο τέλος του Οκτωβρίου εκφράζοντας τις ανησυχίες τους για τις επιπτώσεις που θα έχει στη βιομηχανική παραγωγή της Ελλάδας, και το εμπορικό ισοζύγιο (η καπνοβιομηχανία αποτελεί σημαντικό μέρος του λόγω των εξαγωγών).
Η ουσία της διαμάχης
Οι προτάσεις της Επιτροπής έχουν ήδη πυροδοτήσει έντονες συζητήσεις και αντιπαραθέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με τα κράτη του ευρωπαϊκού Βορρά να υποστηρίζουν πολύ υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές, βλέποντας την αναθεώρηση της Οδηγίας ως ευκαιρία για να σταματήσουν την απώλεια των εσόδων τους από γειτονικές χώρες με χαμηλότερες τιμές.
Από την άλλη, χώρες του Νότου, ειδικά αυτές με παράδοση στην παραγωγή καπνού, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, εκφράζουν έντονες ανησυχίες ότι τα νέα φορολογικά βάρη μπορεί να πλήξουν τη βιομηχανική παραγωγή και τις εξαγωγές της χώρας και να εκτινάξουν το λαθρεμπόριο.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
