Παρά τη σταδιακή ανάκαμψη της τελευταίας δεκαετίας, το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών παραμένει 15% χαμηλότερο από τα προ κρίσης επίπεδα του 2009, σύμφωνα με νέα ανάλυση του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦΙΜ). Η Ελλάδα και η Ιταλία είναι οι μοναδικές χώρες από την ομάδα εκείνων που επλήγησαν από την ευρωπαϊκή κρίση, οι οποίες δεν έχουν ακόμη επιστρέψει στα εισοδηματικά επίπεδα πριν από την ύφεση.

Μεταξύ 2004 και 2024, το πραγματικό εισόδημα ανά κάτοικο στην ΕΕ των 27 αυξήθηκε κατά 22%, αντανακλώντας συνολική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου. Στον αντίποδα, Ελλάδα και Ιταλία καταγράφουν μικρή μείωση, περίπου -5% και -4% αντίστοιχα, αποτελώντας τις μόνες ευρωενωσιακές χώρες όπου η πραγματική αγοραστική δύναμη δεν έχει αυξηθεί σε βάθος 20ετίας.

Την ίδια στιγμή, κράτη της Ανατολικής Ευρώπης σημείωσαν εντυπωσιακές επιδόσεις – η Ρουμανία με +134%, η Λιθουανία με +95% και η Πολωνία με +91%, αποτυπώνοντας μια σαφή πορεία σύγκλισης με τα εισοδήματα της Δυτικής Ευρώπης.

Το σοκ της περιόδου 2009–2013

Η Ελλάδα υπέστη τη βαθύτερη συρρίκνωση εισοδήματος στην πρώτη φάση της κρίσης. Μέσα σε μόλις τέσσερα χρόνια (2009–2013), τα ελληνικά νοικοκυριά έχασαν το 34% του πραγματικού τους εισοδήματος, μια πτώση χωρίς ευρωπαϊκό προηγούμενο. Καμία άλλη χώρα που επλήγη από την κρίση δεν βρέθηκε σε συγκρίσιμη θέση: Η Ισπανία έχασε 11%, η Ιταλία 9%, η Κύπρος 14%, η Πορτογαλία 9%, η Ιρλανδία 6,5%, ενώ στην ΕΕ-27 η μείωση περιορίστηκε στο 3,2%.

Οι απώλειες αυτές διαμόρφωσαν τη βάση μιας εισοδηματικής υστέρησης που, παρά τη σταθεροποίηση των τελευταίων ετών, δεν έχει ακόμη ανακτηθεί.

Η μελέτη συγκρίνει το σημερινό επίπεδο εισοδήματος με τέσσερα έτη – 2009, 2012, 2015 και 2019 – τα οποία λειτουργούν ως σημεία αναφοράς μιας και ήταν χρονιές εκλογικών αναμετρήσεων στη χώρα.

Σε σχέση με το 2009

Η Ελλάδα παραμένει η χώρα με την πιο έντονη υστέρηση:

• Ελλάδα: -15%
• Ιταλία: -0,7%
• Ισπανία: +6,5%
• Κύπρος: +14%
• Πορτογαλία: +16%
• Ιρλανδία: +21%

Σε σχέση με το 2012

Η εικόνα αναστρέφεται και η Ελλάδα εμφανίζει μεγάλη άνοδο:

• Ελλάδα: +22,7%
• Κύπρος: +28,4%
• Ιρλανδία: +26,6%
• Πορτογαλία: +25,9%
• Ισπανία: +17,9%
• Ιταλία: +7,8%
• ΕΕ-27: +17,6%

Σε σχέση με το 2015

Η ανάκαμψη είναι ακόμη πιο έντονη:

• Ελλάδα: +23,5%
• Κύπρος: +38,6%
• Ιρλανδία: +24,8%
• Πορτογαλία: +23,8%
• Ισπανία: +14,2%
• Ιταλία: +6,9%
• ΕΕ-27: +14,7%

Σε σχέση με το 2019

Η Ελλάδα καταγράφει την ισχυρότερη επίδοση από όλες τις χώρες της κρίσης:

• Ελλάδα: +14,3%
• Πορτογαλία: +12,4%
• Κύπρος: +11,3%
• Ιρλανδία: +10,3%
• Ισπανία: +5,8%
• Ιταλία: +4,3%
• ΕΕ-27: +6,6%

Ένα «χαμένο» εισόδημα που δεν έχει ακόμη ανακτηθεί

Παρά τις σημαντικές αυξήσεις της περιόδου 2015–2024, η Ελλάδα δεν έχει καλύψει τη μεγάλη εισοδηματική απώλεια της κρίσης. Το πραγματικό εισόδημα παραμένει 4% χαμηλότερο σε σχέση με το 2010, ενώ στην ίδια περίοδο η ΕΕ-27 κατέγραψε άνοδο 16%.

Σε ορίζοντα 20ετίας (2004–2024), η χώρα εξακολουθεί να βρίσκεται περίπου 5% κάτω από τα επίπεδα του 2004, την ώρα που η Ευρώπη σημειώνει ισχυρή άνοδο. Η σύγκριση αυτή επιβεβαιώνει ότι η ελληνική οικονομία δεν έχει απορροφήσει πλήρως τις συνέπειες της δεκαετούς ύφεσης, σε αντίθεση με άλλες χώρες που βρέθηκαν σε αντίστοιχη θέση.

Η σχέση με την παραγωγικότητα

Η εξέλιξη των εισοδημάτων συνδέεται στενά με την πορεία της παραγωγικότητας της εργασίας, η οποία αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για διατηρήσιμη οικονομική σύγκλιση. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα ευρήματα της ετήσιας έκθεσης του Εθνικού Συμβουλίου Παραγωγικότητας (ΕΣΥΠ) και του ΚΕΠΕ, τα επόμενα χρόνια εκτιμάται ότι η παραγωγικότητα θα σημειώσει περαιτέρω άνοδο, στοιχείο που μπορεί να ενισχύσει το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα.\

Ο Πρόεδρος του ΚΕΦΙΜ, Νίκος Ρώμπαπας, σχολίασε σχετικά:

«Παρά τη σημαντική ανάκαμψη των τελευταίων ετών και την επιτάχυνση από το 2019 και μετά, η Ελλάδα παραμένει ουσιαστικά η μοναδική χώρα της κρίσης που δεν έχει ακόμη ανακτήσει την τεράστια απώλεια εισοδήματος της δεκαετίας 2010–2013. Η σύγκλιση θα απαιτήσει διατηρήσιμη αύξηση της παραγωγικότητας, δυναμική ανάπτυξη και σταθερές μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν τη δημιουργία πλούτου για όλους τους πολίτες – και σε αυτά τα πεδία η εστίαση της κυβερνητικής πολιτικής πρέπει να είναι σταθερή».

Με την πλήρη ανάλυση για την παραγωγικότητα να ακολουθεί στο δεύτερο μέρος της μελέτης, η συζήτηση για το πώς μπορούν να ενισχυθούν τα εισοδήματα των νοικοκυριών παραμένει κεντρικό ζήτημα στη δημόσια πολιτική και στον οικονομικό σχεδιασμό.

Το δεύτερο μέρος της μελέτης του ΚΕΦΙΜ αναμένεται να εξετάσει ειδικότερα την πορεία της παραγωγικότητας σε σύγκριση με τα προ κρίσης επίπεδα και τον καθοριστικό της ρόλο στη διαμόρφωση των εισοδημάτων.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!