Σε διεύρυνση και αναβάθμιση των ελέγχων επιστροφών ΦΠΑ προχωρά η ΑΑΔΕ, αξιοποιώντας εκτεταμένες διασταυρώσεις δεδομένων από POS, την ψηφιακή πλατφόρμα myDATA, τις ενδοκοινοτικές συναλλαγές και άλλες πηγές πληροφόρησης, με στόχο τον εντοπισμό περιπτώσεων φοροδιαφυγής και καταχρηστικών αιτημάτων επιστροφών.
Σύμφωνα με το επικαιροποιημένο επιχειρησιακό σχέδιο της Αρχής, για το τρέχον έτος προβλέπονται 6.600 έλεγχοι σε αιτήματα επιστροφής ΦΠΑ. Η επιλογή των υποθέσεων γίνεται βάσει κριτηρίων ανάλυσης κινδύνου, τα οποία λαμβάνουν υπόψη το ύψος της αιτούμενης επιστροφής, τη σχέση της με τον κύκλο εργασιών, το ιστορικό συμμόρφωσης του φορολογούμενου, καθώς και ενδείξεις ασυνέπειας στα δηλωθέντα στοιχεία.
Στην πρώτη γραμμή των ελέγχων βρίσκονται επιχειρήσεις και επαγγελματίες που εμφανίζουν υψηλές επιστροφές ΦΠΑ σε σχέση με τον τζίρο τους, περιπτώσεις με σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ δηλώσεων ΦΠΑ και δεδομένων που προκύπτουν από ηλεκτρονικές συναλλαγές, καθώς και φορολογούμενοι με προηγούμενες παραβάσεις ή ενδείξεις ύποπτης συμπεριφοράς.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται σε νεοσύστατες και εποχικές επιχειρήσεις, οι οποίες, αν και διαθέτουν περιορισμένο φορολογικό ιστορικό, υποβάλλουν αιτήματα για επιστροφές πολύ υψηλών ποσών. Οι υποθέσεις αυτές εξετάζονται αναλυτικά, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν τα αιτήματα ανταποκρίνονται σε πραγματική οικονομική δραστηριότητα ή συνδέονται με εικονικές συναλλαγές.
Παράλληλα, στο «ραντάρ» των ελεγκτικών υπηρεσιών έχουν ενταχθεί φορολογούμενοι που υπέβαλαν μηδενικές δηλώσεις ΦΠΑ κατά το 2024, ενώ από τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει ότι πραγματοποίησαν συναλλαγές και είχαν ουσιαστική οικονομική δραστηριότητα. Αντίστοιχοι έλεγχοι σχεδιάζονται και για το φορολογικό έτος 2023, με την αξιοποίηση των δεδομένων που είναι καταχωρημένα στο myDATA.
Στο πλαίσιο αυτό, η ΑΑΔΕ προγραμματίζει τη διενέργεια 8.318 μερικών ελέγχων, μέσω διασταυρώσεων στοιχείων από POS, ηλεκτρονικά βιβλία, ενδοκοινοτικές συναλλαγές, δηλώσεις ΦΠΑ και λοιπές βάσεις δεδομένων. Στόχος είναι η ταχεία επιβεβαίωση της ορθότητας των δηλώσεων και ο περιορισμός των περιπτώσεων αδικαιολόγητων επιστροφών.
Παρά την ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών και τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια, οι απώλειες εσόδων από ΦΠΑ παραμένουν υψηλές. Το λεγόμενο «κενό ΦΠΑ» έχει μειωθεί αισθητά, καθώς από 29% το 2017 περιορίστηκε στο 11,4% το 2023, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη μείωση μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ωστόσο, σε βάθος δεκαπενταετίας, οι συνολικές απώλειες για τα δημόσια έσοδα ανέρχονται σε 73,5 δισ. ευρώ. Το 2023 εκτιμάται ότι «χάθηκαν» 2,532 δισ. ευρώ, ενώ για το 2024 οι απώλειες περιορίστηκαν περαιτέρω στα 2,116 δισ. ευρώ, ποσό αντίστοιχο με τις ετήσιες εισπράξεις από τον ΕΝΦΙΑ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το μεγαλύτερο πλήγμα από το χαμένο ΦΠΑ καταγράφηκε το 2011, όταν οι απώλειες ανήλθαν στα 9,1 δισ. ευρώ, αντανακλώντας τη βαθιά οικονομική κρίση και τα εκτεταμένα φαινόμενα φοροδιαφυγής της περιόδου.
Η εικόνα αρχίζει να βελτιώνεται μετά το 2018, με τις απώλειες να υποχωρούν σταδιακά κάτω από τα 5 δισ. ευρώ ετησίως. Ενδεικτικά, το 2019 διαμορφώθηκαν στα 4,872 δισ. ευρώ, το 2020 στα 3,533 δισ. ευρώ, το 2021 στα 2,969 δισ. ευρώ, το 2022 στα 2,644 δισ. ευρώ, το 2023 στα 2,532 δισ. ευρώ και το 2024 στα 2,116 δισ. ευρώ.
Η ΑΑΔΕ εκτιμά ότι η περαιτέρω ενίσχυση των ψηφιακών εργαλείων, η υποχρεωτική χρήση ηλεκτρονικών συναλλαγών και η στοχευμένη ανάλυση κινδύνου μπορούν να περιορίσουν ακόμη περισσότερο το κενό ΦΠΑ, ενισχύοντας τα δημόσια έσοδα και τη φορολογική συμμόρφωση.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
