Νέα έδαφος ευκαιριών για τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις δημιουργεί η απλοποίηση του ευρωπαϊκού πλαισίου για τα ESG πρότυπα, σύμφωνα με έκθεση της Εθνικής Τράπεζας. Όπως διαπιστώνει η έκθεση, παρά τη χαμηλή μέχρι σήμερα υιοθέτηση σχετικών δράσεων, η θετική επίδραση σε κερδοφορία, λειτουργικό κόστος και πρόσβαση σε χρηματοδότηση αναδεικνύεται ως ισχυρό κίνητρο αλλαγής.
Συγκεκριμένα, η ΕΤΕ αναφέρει ότι καθώς η Ευρώπη, μέσω των πρόσφατων μεταρρυθμίσεων της «Πυξίδας Ανταγωνιστικότητας», απλοποιεί το πλαίσιο των ESG προτύπων της, η αξιολόγηση της σχέσης του ελληνικού επιχειρείν με τις ESG αρχές αποκτά κομβική σημασία.
Η Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας, αξιοποιώντας έρευνα πεδίου σε 600 ΜμΕ,
(i) χαρτογραφεί το τρέχον επίπεδο γνώσης και εφαρμογής ESG πολιτικών στην Ελλάδα και
(ii) διερευνά πώς οι θεσμικές αλλαγές θα επηρεάσουν τον βαθμό και τη φύση υιοθέτησής τους.
Ως κύριο εύρημα της μελέτης αναδεικνύεται ότι η απλοποίηση των ESG προτύπων «ξεκλειδώνει» ευκαιρίες για τις ελληνικές επιχειρήσεις να αποκομίσουν λειτουργικά οφέλη και να γίνουν πιο ανταγωνιστικές.
Το «κενό» ανάμεσα στο ενδιαφέρον και την εφαρμογή
Βασικό στοιχείο της έρευνας είναι η ανάδειξη του μεγάλου «κενού» ανάμεσα στο υψηλό ενδιαφέρον των ΜμΕ για ESG δράσεις και της χαμηλής πρακτικής υιοθέτησής τους.
Συγκεκριμένα, υψηλό ποσοστό των ΜμΕ (άνω των 2/3) δηλώνει ενεργό ενδιαφέρον για ESG δράσεις, ωστόσο:
- ένα μικρό ποσοστό έχει λάβει ουσιαστική ενημέρωση (μόλις 22%)
- και ένα ακόμα μικρότερο ποσοστό έχει προχωρήσει σε υλοποίηση σχετικών δράσεων (12% του τομέα ΜμΕ και μόλις 4% για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις)
Εστιάζοντας στον τύπο των δράσεων, διαπιστώνεται ότι:
• σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις με ESG δράσεις έχουν κάποιας μορφής πρωτοβουλία στον άξονα περιβάλλοντος (E), όπως ανακύκλωση, ενεργειακή αναβάθμιση ή προϊόντα φιλικά στο περιβάλλον
• ακολουθούν δράσεις του κοινωνικού άξονα (S) για 7% των ΜμΕ, όπως πρακτικές διασφάλισης ισότητας εργαζομένων ή έρευνες ικανοποίησης πελατών
• μόλις 3% του τομέα έχει προχωρήσει σε ολιστική ESG στρατηγική, προσθέτοντας στις άνω δράσεις και τον άξονα διακυβέρνησης (G), είτε μέσω σύνταξης απολογισμών βιωσιμότητας είτε με επικοινωνία πρακτικών σε εργαζόμενους και συνεργάτες
Η ανάγκη για ενημέρωση και η θετική εμπειρία των πρωτοπόρων
Συνεπώς, σημαντικά είναι τα περιθώρια περαιτέρω διείσδυσης του ESG στις ελληνικές επιχειρήσεις, με κομβικό τον ρόλο της ενημέρωσης – λαμβάνοντας υπόψη ότι το 1/3 των επιχειρήσεων χωρίς ESG δράσεις δηλώνει ως κυρίαρχη αιτία την έλλειψη σχετικών γνώσεων.
Παρά την περιορισμένη υιοθέτηση, ένα εξαιρετικά σημαντικό εύρημα προέκυψε από την ανάλυση:
Απτά λειτουργικά οφέλη αναγνωρίζει ήδη το 1/3 των επιχειρήσεων με ESG στρατηγικές, ενώ και τα λοιπά 2/3 δηλώνουν ικανοποιημένα (χωρίς να έχουν ακόμα ποσοτικοποιήσει τη θετική επίδραση).
Πέρα από τα αναμενόμενα οφέλη σε ευκολότερη πρόσβαση σε συνεργασίες και χρηματοδότηση, το αποτέλεσμα με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι η μετρήσιμη θετική επίδραση στην κερδοφορία, ιδιαίτερα στις πολύ μικρές επιχειρήσεις (καλύπτοντας σχεδόν το ½ αυτών).
Η αναγνώριση από τις ΜμΕ των ESG αρχών ως πηγή εσόδων και κερδοφορίας επιβεβαιώνει ότι οι σχετικές δράσεις αγγίζουν διαρθρωτικά ζητήματα που απορρέουν από το μικρό τους μέγεθος:
• Οι περιβαλλοντικές δράσεις συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με μείωση κόστους (π.χ. εξοικονόμηση ενέργειας)
• Οι κοινωνικές δράσεις μπορούν να προσελκύσουν πελάτες και ικανό προσωπικό, οδηγώντας σε μεγέθυνση
• Οι δράσεις διακυβέρνησης αναβαθμίζουν τη στρατηγική ωριμότητα και την επιχειρηματική κουλτούρα
Εύλογα, μία ολιστική ESG στρατηγική δρα πολλαπλασιαστικά, μεγιστοποιώντας τα λειτουργικά οφέλη.
Θεσμικές αλλαγές και νέα δυναμική υιοθέτησης ESG
Η σημασία αυτού του αποτελέσματος είναι διττή, καθώς, πέρα από τα άμεσα οφέλη, η γνωστοποίησή τους στις επιχειρήσεις που ακόμα διστάζουν μπορεί να λειτουργήσει ως ικανό κίνητρο υιοθέτησης.
Περισσότερα από 2/3 αυτών δηλώνουν ότι τα λειτουργικά οφέλη (όπως μείωση κόστους και αύξηση ζήτησης) είναι ο βασικός λόγος που θα τις ωθούσε να κάνουν το βήμα.
Η έρευνα αναδεικνύει ακόμη ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ΜμΕ (93%) δεν χρειάζεται την υποχρεωτικότητα ως κίνητρο για δράσεις ESG. Υπό αυτές τις συνθήκες, η χαλάρωση του υποχρεωτικού χαρακτήρα στο ρυθμιστικό περιβάλλον της ΕΕ δεν αναμένεται να λειτουργήσει ανασταλτικά.
Αντίθετα, οι προωθούμενες ρυθμίσεις στην ΕΕ αμβλύνουν σημαντικά εμπόδια, καθώς:
• Ο τομέας ESG περιλαμβάνεται στο πρώτο πακέτο μέτρων μείωσης γραφειοκρατικού βάρους για ΜμΕ, με εκτιμώμενη εξοικονόμηση €6,3 δισ. σε επίπεδο ΕΕ (και παράλληλη διευκόλυνση της τραπεζικής χρηματοδότησης)
• Μειώνονται οι υποχρεώσεις περίπλοκων αναφορών για την ένταξη των ΜμΕ σε αλυσίδες αξίας μεγαλύτερων επιχειρήσεων, διευκολύνοντας συνεργασίες, ειδικά με μεγάλες εταιρείες
Οι αλλαγές αυτές εκτιμάται ότι θα κινητοποιήσουν σημαντικό κομμάτι του ελληνικού επιχειρείν, καθώς οι περίπλοκες διαδικασίες και το υψηλό κόστος αναγνωρίζονται ως βασικά εμπόδια από την πλειοψηφία των ΜμΕ.
Στρατηγική υιοθέτηση ESG: Ευκαιρία για τις ελληνικές ΜμΕ
Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη:
i) το υψηλό ενδιαφέρον για ESG δράσεις,
ii) τις διαπιστωμένες θετικές επιδράσεις στα λειτουργικά μεγέθη
και iii) το θετικό πρόσημο των μεταρρυθμίσεων στην ΕΕ,
το περιβάλλον είναι ευνοϊκό για τις ελληνικές ΜμΕ να υιοθετήσουν με στρατηγικό τρόπο ESG πρακτικές και να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους.