Αλλάζει άρδην, υπέρ των συναλλασσόμενων, το τοπίο στις χρεώσεις ανάληψης μετρητών από ΑΤΜ, μετά τη νομοθετική παρέμβαση 5+1 σημείων του υπουργείου Οικονομικών που θα κατατεθεί ως τροπολογία στο νέο τελωνειακό κώδικα, που αναμένεται να ψηφιστεί την προσεχή Πέμπτη.
Μηδενισμός και πλαφόν
Ο μηδενισμός των χρεώσεων για συναλλαγές – αναλήψεις μέσω της ΔΙΑΣ και η καθιέρωση εθνικού πλαφόν 1,5 ευρώ για τους παρόχους, που υπό ορισμένες προϋποθέσεις θα εμπίπτουν σε διατάξεις που αφορούν και τις τράπεζες, αποτελούν τις βασικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης που ανακοίνωσε ο Κυριάκος Πιερρακάκης και οι οποίες θα τεθούν σε ισχύ περίπου 15 ημέρες μετά τη δημοσίευση του νόμου στο ΦΕΚ.
Την ίδια στιγμή, η Attica Bank, επιδεικνύοντας πολύ γρήγορα αντανακλαστικά, ανακοίνωσε τον μηδενισμό των χρεώσεων περισσότερα από 2.400 ΑΤΜ του δικτύου Attica Bank και πρώην Παγκρήτιας (142 μηχανήματα) και της Euronet (2.300 μηχανήματα) σε όλη την Ελλάδα, με άμεση εφαρμογή από την 1η Αυγούστου.
Η υπόθεση Πειραιώς – Cashflex και η κυβερνητική αντίδραση
Η πώληση των 820 off site (εκτός καταστημάτων) ΑΤΜ της Πειραιώς στη Cashflex, εταιρεία στην οποία μετέχει με 19,9% η ίδια η τράπεζα, πυροδότησε κύμα αντιδράσεων, κατ’ αρχήν από τους πελάτες της Πειραιώς, που θα έπρεπε να πληρώνουν προμήθεια 2 ευρώ για κάθε ανάληψη από τα συγκεκριμένα ΑΤΜ, και στη συνέχεια από την αντιπολίτευση αλλά και την κυβέρνηση, ανοίγοντας το θέμα των χρεώσεων των ΑΤΜ τρίτων παρόχων προς τους πολίτες συνολικά. Πάντως, στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι είναι θέμα χρόνου η τράπεζα Πειραιώς να προχωρήσει στην πώληση του ποσοστού της στην Cashflex.
«Χρεώσεις οι οποίες, δικαίως, χαρακτηρίζονται υπέρογκες. Και θα ήθελα να το πω με απόλυτη καθαρότητα: αυτό που συνέβη με την πώληση ΑΤΜ από ελληνική τράπεζα, τα οποία μετέπειτα χρέωναν τους πελάτες της σε συγκεκριμένο επίπεδο, είναι μια κατάσταση που δεν είναι αποδεκτή — ούτε από τον Πρωθυπουργό, ούτε από την Κυβέρνηση, ούτε από εμένα προσωπικά, ως Υπουργό Οικονομικών», υπογράμμισε ο Κυριάκος Πιερρακάκης, ενημερώνοντας τα μέλη της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής για τη νομοθετική παρέμβαση της κυβέρνησης.
Οικονομικές επιπτώσεις και υποδομές
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το κόστος των παρεμβάσεων (απώλεια εσόδων από προμήθειες) δεν θα ξεπεράσει τα 40 εκατ. ευρώ ετησίως για τις τράπεζες – άλλες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 20–25 εκατ. – ενώ τα έσοδα της ΔΙΑΣ από τις αναλήψεις ΑΤΜ ήταν 558.000 ευρώ το 2024 και αντιπροσώπευαν το 3,5% των συνολικών εσόδων.
Βέβαια, τόσο οι τράπεζες όσο και η ΔΙΑΣ έχουν επενδύσει όλα αυτά τα χρόνια για την ανάπτυξη και συντήρηση του δικτύου ΑΤΜ και την ασφάλεια των διατραπεζικών συναλλαγών.
Σε ό,τι αφορά το κόστος που έχουν τα off site ΑΤΜ για τις τράπεζες, εκτιμάται στα περίπου 5.000–7.000 ευρώ ετησίως για τα μηχανήματα που βρίσκονται στα αστικά κέντρα και μπορεί να φτάσουν τις 15.000 ετησίως στις παραμεθόριες περιοχές και ειδικά στα ακριτικά νησιά. Το κόστος για την αγορά και εγκατάσταση ενός ΑΤΜ είναι της τάξης των 20.000–25.000 ευρώ.
Συντονισμός και πολιτικός χαρακτήρας της παρέμβασης
Σε κάθε περίπτωση, όλες τις προηγούμενες ημέρες οι συζητήσεις – διεργασίες μεταξύ του υπουργείου Οικονομικών και της ΤτΕ, που ενημέρωσε κάθε τράπεζα ξεχωριστά, ήταν πυρετώδεις ώστε να συνταχθεί άμεσα η σχετική τροπολογία.
«Θέλω να ευχαριστήσω προσωπικά τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, κύριο Γιάννη Στουρνάρα, την κυρία Χριστίνα Παπακωσταντίνου, υποδιοικήτρια, καθώς και τη Νομική Υπηρεσία της Τράπεζας της Ελλάδος. Εργαστήκαμε όλοι μαζί, ακόμη και το Σαββατοκύριακο, για να διαμορφώσουμε αυτό το πλαίσιο — προφανώς, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία έχει ήδη ενημερωθεί. Είναι σαφές ότι αυτή η παρέμβαση δεν είναι αμιγώς τεχνική· είναι βαθιά πολιτική. Συνιστά μια ουσιαστική παρέμβαση με κοινωνικό πρόσημο και είναι απόδειξη ότι το κράτος αντιλαμβάνεται, καταλαβαίνει και δρα», υπογράμμισε ο Κυριάκος Πιερρακάκης. Σύμφωνα με πληροφορίες, εξαρχής η θέση της Τράπεζας της Ελλάδας συνέπιπτε με αυτή της κυβέρνησης και το κόστος είναι πολύ μικρό για τις τράπεζες.
Τραπεζική στρατηγική και κοινωνική ισορροπία
Ο υπουργός Οικονομικών υπογράμμισε ότι η επένδυση στο πλαστικό χρήμα, στις ψηφιακές πληρωμές, που έχουν ως αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά η φοροδιαφυγή, είναι κάτι που είναι σωστό και οφείλει να είναι στρατηγικός στόχος της χώρας. Όμως αυτό δεν πάει να πει, όπως είπε χαρακτηριστικά, ότι δεν θα διευκολύνουμε τη χρήση και την πρόσβαση των πολιτών σε κάθε μορφή χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Γιατί αυτό είναι το σωστό και αυτό είναι και που συμβαίνει και στις περισσότερες άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αυτή είναι μια συνθήκη του να μπορεί ο καθένας να έχει την ελευθερία να διαχειρίζεται τα οικονομικά του με τον τρόπο που επιθυμεί η ίδια, με τον τρόπο που επιθυμεί ο ίδιος.
«Άλλωστε, η τεχνολογία, η τραπεζική λειτουργία, οι οικονομικοί μηχανισμοί υπάρχουν για να υπηρετούν, όχι για να παγιδεύουν. Και αυτό ακριβώς ερχόμαστε να κάνουμε και σήμερα», είπε ο Κυριάκος Πιερρακάκης, απευθυνόμενος στους βουλευτές – μέλη της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων. Και υπογράμμισε ότι οι τράπεζες είναι πλέον ισχυρές: η βελτιωμένη οικονομική κατάστασή τους, η υψηλή κερδοφορία, η μείωση των κόκκινων δανείων και οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας δημιουργούν προϋποθέσεις για μείωση των χρεώσεων προς πελάτες. Οι τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών, να βελτιώσουν την προσβασιμότητα των τραπεζικών υπηρεσιών, υιοθετώντας πιο φιλικές και πιο ανταγωνιστικές χρεώσεις.
Παρέμβαση Attica Bank – CrediaBank
Στη διευκόλυνση της καθημερινότητας των πελατών της Attica Bank (CrediaBank) αναφέρθηκε και η διευθύνουσα σύμβουλος της Attica Bank, Ελένη Βρεττού, με αφορμή την κοινή πρωτοβουλία της τράπεζας με την Euronet που αντικατοπτρίζει την εγρήγορση και την ευελιξία της Τράπεζας να προσφέρει ανταγωνιστικές λύσεις στις ανάγκες των πελατών της. Πρόκειται για μια ακόμη κίνηση που επιβεβαιώνει την προτεραιοποίηση της άμεσης εξυπηρέτησης ιδιωτών και επαγγελματιών – ιδιαίτερα σε περιοχές όπου δεν υπάρχουν τραπεζικά καταστήματα.
«Η δωρεάν πρόσβαση σε χιλιάδες ΑΤΜs σε όλη τη χώρα διευκολύνει την καθημερινότητα των πελατών μας και ενισχύει την παρουσία μας στην ελληνική περιφέρεια. Στη νέα μας εκκίνηση, που σηματοδοτήθηκε με την πρόσφατη ανακοίνωση της νέας επωνυμίας μας CrediaBank, δίνουμε προτεραιότητα στη διαρκή προστιθέμενη αξία για τον πελάτη, με άμεση αντίληψη των αναγκών της αγοράς».
Αναλυτικά οι 5 βασικές αλλαγές που εισάγονται είναι οι εξής:
- Κατάργηση προμηθειών για πελάτες τραπεζών από ΑΤΜ άλλων τραπεζών που είναι μέλη της ΔΙΑΣ
Καταργείται πλήρως η προμήθεια (1,50–2,00 ευρώ) που επιβαρύνει μέχρι σήμερα τους καταθέτες, όταν πραγματοποιούν αναλήψεις από ΑΤΜ όχι απλά της τράπεζάς τους, αλλά και από ΑΤΜ κάθε άλλης τράπεζας που είναι μέλος της ΔΙΑΣ.
- Καμία προμήθεια για αναλήψεις από ΑΤΜ παρόχου, με τον οποίο η τράπεζα έχει μετοχική σύνδεση για τους πελάτες της συγκεκριμένης τράπεζας.
Εφόσον η τράπεζα στην οποία ο πολίτης διατηρεί τον λογαριασμό του έχει μετοχική σύνδεση με πάροχο ΑΤΜ (ATM operator), οι αναλήψεις στα ΑΤΜ του παρόχου δεν θα υπόκεινται σε οποιαδήποτε επιβάρυνση. (π.χ. Πειραιώς – Cashflex)
- Πλαφόν προμήθειας 1,50 ευρώ για οποιαδήποτε άλλη χρέωση της τράπεζας σε ΑΤΜ (π.χ. ξένες τράπεζες που δεν συμμετέχουν στη ΔΙΑΣ), είτε χρεώσεις τρίτων παρόχων.
Ορίζεται ανώτατο όριο προμήθειας 1,50 ευρώ. Σήμερα, για τέτοιες συναλλαγές, οι χρεώσεις μπορούν να φθάσουν ή και να ξεπεράσουν τα 5 ευρώ.
- Δωρεάν αναλήψεις σε περιοχές με ένα μόνο διαθέσιμο ΑΤΜ είτε για τράπεζες, είτε για παρόχους
Σε όλες τις δημοτικές κοινότητες όπου λειτουργεί μόνο ένα ΑΤΜ (είτε τραπεζικό είτε παρόχου), οι αναλήψεις μετρητών θα πραγματοποιούνται χωρίς καμία προμήθεια, ανεξαρτήτως ιδιοκτησίας του ΑΤΜ. Δηλαδή, επεκτείνεται η ήδη ισχύουσα ρύθμιση για τις τράπεζες και σε τρίτους παρόχους.
- Δωρεάν ερωτήσεις υπολοίπου και εναρμόνιση παρόχων με τις χρεώσεις των τραπεζών για τα εμβάσματα
Καταργούνται πλήρως οι χρεώσεις για ερωτήσεις υπολοίπου σε ΑΤΜ, είτε αυτά ανήκουν σε τράπεζες είτε σε παρόχους.
Επιπλέον, οι πάροχοι ΑΤΜ εντάσσονται στο ίδιο ρυθμιστικό πλαίσιο που ισχύει για τις τράπεζες όσον αφορά τα εισερχόμενα και εξερχόμενα εμβάσματα, με εφαρμογή πλαφόν χρέωσης στο 0,50 ευρώ.