Την περασμένη εβδομάδα η FED μείωσε τα επιτόκια κατά 0,25 μονάδες, βασιζόμενη κυρίως στα στοιχεία της αδύναμης – σε σχέση με τις προβλέψεις – αγοράς εργασίας, με κύριο στόχο της την διατήρηση του πληθωρισμού σε συγκεκριμένα επίπεδα και την ενίσχυση της απασχόλησης, που διατηρεί την εσωτερική κατανάλωση και την οικονομική ανάπτυξη. Ο δομικός πληθωρισμός, που κινήθηκε στην περιοχή του 3%, καθυστέρησε τον διοικητή της τράπεζας Τζερόμ Πάουελ να κινηθεί πιο επιθετικά και νωρίτερα. Πολλοί από τους αναλυτές προεξοφλούν δύο ίσως και τρείς μειώσεις επιτοκίων, παρά την ύπαρξη παραγόντων που δεν είναι εύκολο να ποσοτικοποιηθούν και να προβλεφθεί η εξέλιξή τους.
Ενδεικτικά αναφέρουμε:
- Γεωπολιτική αβεβαιότητα. Ο πληθωρισμός των τελευταίων 9 μηνών στηρίζεται σε μια μέση τιμή του πετρελαίου WTI στα 67 δολ/βαρέλι και του Brent στα 72 δολ/βαρέλι. Εάν επιβληθούν δευτερογενείς κυρώσεις (δασμοί) από τις ΗΠΑ σε χώρες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο, το κόστος των εισαγόμενων αγαθών θα αυξηθεί ενισχύοντας τον πληθωρισμό. Η κλιμάκωση της εύφλεκτης κατάστασης στη Μέση Ανατολή μπορεί να δυσχεράνει την ομαλή ροή του πετρελαίου (Στενά του Ορμούζ) και να ωθήσει τη διεθνή επενδυτική κοινότητα στην αγορά προθεσμιακών συμβολαίων ώστε να διασφαλιστεί από αυξήσεις, με συνέπεια την ανοδική τιμή και τη διαμόρφωση υψηλού πληθωρισμού.
- Αλλαγή μεταναστευτικής πολιτικής. Το ειδικό τέλος στους εργαζομένους από άλλες χώρες, όπως η Ινδία και η Ευρώπη, θα μειώσει το απολύτως απαραίτητο για την τεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη επιστημονικό προσωπικό, που παράγει Deep Tech προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας μειώνοντας την αμερικανική παραγωγικότητα και ενισχύοντας τον πληθωρισμό, αφού δεν θα εξοικονομηθούν πόροι για το σύνολο της οικονομίας. Η ανεργία που ανέρχεται στο 4,3%, μετά από μια περίοδο μείωσης κάτω από το 4% (3,2% κατά την πρώτη περίοδο Τραμπ), περιπλέκει την εξίσωση της μεταναστευτικής πολιτικής και παρεμποδίζει την ψηφιακή επανάσταση ιδίως των πολυεθνικών επιχειρήσεων.
- Επίδραση των δασμών. Η ορθή προσέγγιση του προέδρου Τραμπ να αποτελέσει εκ νέου η μεταποίηση τον βασικό πυλώνα της οικονομίας τον οδήγησε στα μέτρα προστατευτισμού και τους δασμούς. Η συμφωνία του με την Ευρωπαϊκή Ένωση έγινε αποδεκτή με την προοπτική να επεκταθεί με τον άλλο εμπορικό εταίρο την Κίνα. Εάν μάλιστα η μετεγκατάσταση των γραμμών παραγωγής στις ΗΠΑ ξεκινήσει άμεσα, ο πληθωρισμός θα είναι παροδικός και οι πραγματικοί μισθοί υψηλότεροι. Στην αντίθετη περίπτωση, ο πληθωρισμός θα είναι επίμονος, με συνέπεια η FED να γίνει πιο διστακτική σε περαιτέρω μειώσεις επιτοκίων.
- Εμπορικό έλλειμμα. Το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ αποτελεί κυρίαρχο ζήτημα, το οποίο διαμορφώνει και την ισοτιμία δολαρίου με άλλα νομίσματα. Με το εμπορικό ισοζύγιο ελλειμματικό και την FED να μειώνει τα επιτόκια, η ισοτιμία ευρώ/δολαρίου ανέρχεται στο 1,18, ενώ πολλοί επενδυτές και οικονομολόγοι προβλέπουν διολίσθηση στο 1,20 μέχρι τέλος του έτους. Ο συνδυασμός δασμών και υποτιμημένου νομίσματος βραχυπρόθεσμα θα ενισχύσει τον πληθωρισμό, αφού αυξάνει το κόστος των εισαγόμενων αγαθών, παράγοντες που ενδεχομένως να καθυστερήσουν τις περαιτέρω μειώσεις των επιτοκίων. Εγείρεται τότε το ερώτημα μήπως η υποτίμηση του δολαρίου είναι πρόωρη σε σχέση με τον μετασχηματισμό της οικονομίας από καταναλωτική σε παραγωγική;
Συμπέρασμα
Οι εισαγωγές των ΗΠΑ, της μεγαλύτερης διεθνώς οικονομίας, κινητοποιούν το σύνολο των παραγωγικών δομών άλλων χωρών. Για τη διατήρηση του αξιόχρεού της και την εξασφάλιση της οικονομικής της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής, πρέπει να αυξήσει τη συνεισφορά της μεταποίησης στο ΑΕΠ της και να ισοσκελίσει το εμπορικό ισοζύγιο. Το εγχείρημα αυτό δεν αφορά μόνο τις ΗΠΑ αλλά και το σύνολο των οικονομιών, αφού ένας δημοσιονομικός εκτροχιασμός της θα δημιουργήσει πρωτόγνωρες αρνητικές καταστάσεις. Με την ενωμένη Ευρώπη να ταλανίζεται από τις προβληματικές επιδόσεις της Γερμανίας και την πρόσφατη υποβάθμιση της Γαλλίας, διαγράφονται σαφώς οι κίνδυνοι που διατρέχει το παγκόσμιο οικονομικό στερέωμα όπως το ξέρουμε.
Κυβέρνηση, πολιτικό σύστημα, παραγωγικοί φορείς, επιμελητήρια και πανεπιστήμια πρέπει άμεσα από κοινού να καταρτίσουν έναν οδικό χάρτη και για την ελληνική οικονομία, μετασχηματίζοντάς την σε μεταποιητική από οικονομία υπηρεσιών με στόχο την παραγωγή ανταγωνιστικών προϊόντων, που θα υπερβούν τα μέτρα προστατευτισμού που αναβιώνουν παγκοσμίως και θα διατηρήσουν τη χώρα μας στο μονοπάτι της οικονομικής ανάπτυξης. Ο σχεδιασμός και κυρίως η εφαρμογή του προγράμματος αυτού πρέπει να είναι άμεσος, γιατί τα γεγονότα και οι συνθήκες κυλούν καταιγιστικά και οι κίνδυνοι που επικρέμανται είναι δυσπρόβλεπτοι και ίσως καταλυτικοί…
Ο Φάνης Ματσόπουλος είναι Υπεύθυνος Συμβουλευτικής Υποστήριξης Επιχειρήσεων και μέλος Διοικητικής Επιτροπής ΕΒΕΑ
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
