Η πρόταση που διατύπωσε ο πρωθυπουργός στην προχθεσινή ραδιοφωνική του συνέντευξη σχετικά με την άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων αποτελεί μία από τις πλέον ριζοσπαστικές και ταυτόχρονα διχαστικές παρεμβάσεις που έχει φέρει στο προσκήνιο η ελληνική κυβέρνηση ενόψει της επικείμενης συνταγματικής αναθεώρησης.
Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε με σαφήνεια πως, μετά τις προτάσεις για αναθεώρηση των άρθρων περί μη κρατικών ΑΕΙ, περί επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, περί επιστολικής ψήφου στις βουλευτικές εκλογές κ.λπ., η Νέα Δημοκρατία θα εισηγηθεί την τροποποίηση του άρθρου 103 του Συντάγματος, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα απομάκρυνσης υπαλλήλων που κρίνονται ανεπαρκείς λόγω συστηματικής και δομικής υστέρησης στην απόδοσή τους.
Τα επιχειρήματα της κυβέρνησης
Στον πυρήνα της κυβερνητικής επιχειρηματολογίας βρίσκεται η σύνδεση της απόδοσης με την ασφάλεια της θέσης εργασίας στο Δημόσιο. Η αξιολόγηση των υπαλλήλων δεν θεωρείται πλέον «προαιρετική», αλλά αναγκαία διαδικασία για τη διασφάλιση ενός λειτουργικού και αποδοτικού κράτους, κάτι που τελεί κοινό αίτημα της μεγάλης πλειοψηφίας της κοινωνίας μας. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο πρωθυπουργός, «η μονιμότητα δεν μπορεί να λειτουργεί ως δύναμη αδράνειας» και τόνισε την ανάγκη να επιβραβεύονται όσοι ανταποκρίνονται στα καθήκοντά τους, ενώ παράλληλα να υπάρχουν συνέπειες για όσους τα παραμελούν.
Η πρόταση αυτή ωστόσο δεν αφορά μόνο διοικητικά ζητήματα, αλλά φέρει και έντονο πολιτικό φορτίο. Η κυβέρνηση φαίνεται να χρησιμοποιεί το θέμα της μονιμότητας ως διαχωριστική γραμμή, υπογραμμίζοντας ποια κόμματα στηρίζουν την πρόοδο και τον εκσυγχρονισμό και ποια επιμένουν σε πρακτικές του παρελθόντος. Στο στόχαστρο βρίσκεται ιδιαίτερα το ΠΑΣΟΚ, το οποίο καλείται να πάρει σαφή θέση, αποφεύγοντας την «πολιτική διγλωσσία» μεταξύ στήριξης της αξιολόγησης και διατήρησης παραδοσιακών δεσμών με το λεγόμενο «βαθύ κράτος».
Η ουσία του ζητήματος
Το ΠΑΣΟΚ έχει δίκιο όταν υποστηρίζει ότι και τώρα μπορούν να απολυθούν δημόσιοι υπάλληλοι που εμπίπτουν σε συγκεκριμένες περιπτώσεις παραβατικών συμπεριφορών. Παράλληλα, το νέο σύστημα σύνδεσης της στοχοθεσίας με την αξιολόγηση, κάνει σαφείς και ξεκάθαρους τους κανόνες και αμείβει με σημαντικά ποσά (bonus) τους αποδοτικούς υπαλλήλους εκείνων των δημοσίων υπηρεσιών που εκπληρώνουν άρτια τους στόχους που τους έχουν τεθεί.
Αυτό που είναι βέβαιο, πάντως, είναι ότι ένα σημαντικό – πλειοψηφικό – τμήμα της κοινωνίας τάσσεται σαφώς υπέρ της πρότασης, όπως αποτυπώνεται σε πρόσφατες δημοσκοπήσεις. Σύμφωνα με τα σχετικά ευρήματα, η πλειονότητα των πολιτών, ακόμα και εργαζόμενοι στο δημόσιο, τάσσονται υπέρ της κατάργησης της μονιμότητας και της καθολικής αξιολόγησης. Περισσότεροι από 2 στους 3 δημοσίους υπαλλήλους συμφωνούν με την κατάργηση της μονιμότητας, ενώ 8 στους 10 τάσσονται υπέρ της αξιολόγησης όλων των υπαλλήλων, κάτι όμως που ισχύει από το 2024.
Οι αντιδράσεις
Όπως συμβαίνει σε κάθε δομικού τύπου μεταρρύθμιση, υπάρχουν και σημαντικές αντιδράσεις. Συνδικαλιστικές οργανώσεις, κυρίως από τον χώρο της εκπαίδευσης, εκφράζουν τον έντονο προβληματισμό τους, υποστηρίζοντας ότι η πρόταση αυτή συνιστά ευθεία επίθεση στους εργαζομένους και υπονομεύει τη σταθερότητα στο Δημόσιο. Εκφράζεται επίσης ο φόβος, όπως είπαμε, ότι η αναθεώρηση της μονιμότητας μπορεί να μετατραπεί σε εργαλείο πολιτικών διώξεων ή αυθαιρεσίας από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία.
Η κυβέρνηση από την πλευρά της διαμηνύει ότι η μεταρρύθμιση αυτή δεν στοχεύει σε μαζικές απολύσεις, αλλά σε ένα δίκαιο και αποδοτικό σύστημα δημόσιας διοίκησης. Το πρόβλημα, όπως λέγεται, δεν είναι η μονιμότητα καθαυτή, αλλά η αδυναμία εφαρμογής αξιοκρατικών διαδικασιών και πειθαρχικών μέτρων εκεί που χρειάζονται.
Τότε, όμως, τι νόημα έχει το νέο σύστημα στοχοθεσίας – αξιολόγησης όλων των δημοσίων υπαλλήλων, που ήδη εφαρμόζεται;
→ Διαβάστε επίσης: Κεντροαριστερά: Ο καθένας μόνος του κι όλοι στα χαμηλά
Πολιτική απόφαση με κοινωνικές προεκτάσεις
Σε κάθε περίπτωση, η πρόταση για άρση της μονιμότητας στο Δημόσιο δεν αποτελεί απλώς τεχνοκρατική επιλογή. Είναι μια μείζονα πολιτική απόφαση με βαθιές κοινωνικές και ιδεολογικές προεκτάσεις, που αναμένεται να διαμορφώσει τον τόνο της πολιτικής αντιπαράθεσης τους επόμενους μήνες. Το ερώτημα που παραμένει είναι αν η ελληνική κοινωνία και το πολιτικό σύστημα, δηλαδή τα κόμματα της αντιπολίτευσης και θύλακοι εντός της Νέας Δημοκρατίας, είναι έτοιμοι για μια τόσο ριζική αλλαγή στη δομή του κράτους.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
