Μετά τις μαζικές επιθέσεις του Ισραήλ κατά του Ιράν, όταν περισσότερα από 200 μαχητικά αεροσκάφη του Τελ Αβίβ έπληξαν κρίσιμες στρατιωτικές και πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Ιράν, η κρίση στη Μέση Ανατολή εισέρχεται σε νέο, πιο δραματικό και σαφώς πιο επικίνδυνο κύκλο ρήξης. Η άμεση απάντηση της Τεχεράνης, με δεκάδες βαλλιστικούς πυραύλους και drones εναντίον ισραηλινών στόχων, έχει ανεβάσει κατακόρυφα το επίπεδο απειλής στην ευρύτερη περιοχή.
Η Αθήνα παρακολουθεί με μεγάλη ανησυχία αυτή τη νέα κλιμάκωση, εκτιμώντας ότι οι επιπτώσεις θα ξεκινήσουν από τον οικονομικό τομέα και θα επεκταθούν έως την ασφάλεια, το εμπόριο και τον τουρισμό. Η έκτακτη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος διέκοψε το ταξίδι του στο εξωτερικό κι επέστρεψε εσπευσμένα από τη Σουηδία, είναι ενδεικτικά στοιχεία για το μέγεθος του προβλήματος.
Η κυβέρνηση προσπαθεί να διαχειριστεί έγκαιρα και με επιτυχία τους κινδύνους που εγκυμονεί αυτή η νέα κρίση, σε πέντε μέτωπα, κυρίως:
1. Ακρίβεια και ενεργειακό κόστος
Η πρώτη και πιο άμεση επίπτωση αφορά στην εκτόξευση των διεθνών τιμών του πετρελαίου. Ήδη, οι τιμές του Brent αυξήθηκαν πάνω από 10% μέσα σε λίγες ώρες, προσεγγίζοντας τα δολάρια 73 ανά βαρέλι. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο του 2023, λόγω του φόβου διακοπής των εφοδιασμών από τα Στενά του Ορμούζ.
Για την Ελλάδα, που εισάγει σχεδόν το 7% του ΑΕΠ της σε πετρελαϊκά προϊόντα και όπου το πετρέλαιο συμμετέχει κατά 8% στον εθνικό δείκτη τιμών καταναλωτή, οι συνέπειες μπορεί να είναι πολλαπλές κι επώδυνες: αύξηση του πληθωρισμού, πίεση στα νοικοκυριά και δυσκολία για τις επιχειρήσεις που εξαρτώνται από το μεταφορικό κόστος.
2. Ναυτιλία και εμπορικές ροές
Σε μεγάλη ανησυχία έχουν μπει οι εταιρείες με ελληνόκτητα εμπορικά πλοία, καθώς ήδη η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο συνιστούν αποφυγή διέλευσης από τα Στενά του Ορμούζ και τη νότια Ερυθρά Θάλασσα.
Κάτι τέτοιο σημαίνει μεγαλύτερες διαδρομές (π.χ. μέσω Αφρικής) με αυξημένο κόστος καυσίμων και ασφάλισης. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το 59% των πλοίων με σημαία Ε.Ε. είναι ελληνικά και ότι η Ελλάδα είναι η κυρίαρχη ναυτιλιακή δύναμη, ακόμη μικρές διακοπές και μεγάλες ασφαλιστικές επιβαρύνσεις θα επηρεάσουν σημαντικά τα έσοδα της ναυτιλίας.
3. Τουρισμός και γεωστρατηγικά κρούσματα
Η «βαριά βιομηχανία» της χώρας μας, δηλαδή ο τουρισμός, θεωρεί το Ισραήλ ως έναν από τους σημαντικότερους συντελεστές της μεγάλης του ανόδου κατά τα τελευταία χρόνια. Αυτό αναμένεται να μην ισχύσει φέτος, ή τουλάχιστον να μειωθεί σε μεγάλο βαθμό.
Επίσης, εάν οι εντάσεις φτάσουν μέχρι τη Μεσόγειο, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να έχουμε διακοπές σε πολλές πτήσεις, εξαιτίας του φόβου των ταξιδιωτών. Αυτό συνεπάγεται ακυρώσεις με όλα τα αρνητικά συμπαρομαρτούντα.
Στο πρόσφατο παρελθόν, άλλες περίοδοι έντασης μεταξύ Ισραήλ–Χαμάς είχαν καταγράψει μειώσεις αφίξεων στην Ελλάδα. Από την άλλη, ο πρωθυπουργός έχει εκφράσει την αισιοδοξία του, όταν σημείωσε ότι ο ελληνικός τουρισμός έχει αποδείξει τις αντοχές του μετά από μείζονες κρίσεις, όπως ο εγκλεισμός λόγω Covid και ο πόλεμος στην Ουκρανία.
4. Ασφάλεια – στρατηγική ετοιμότητα
Η Ελλάδα βρίσκεται ήδη σε κατάσταση αυξημένης επιφυλακής. Η κυβέρνηση συγκάλεσε εκτάκτως το Συμβούλιο Εξωτερικής και Ασφάλειας, ανέπτυξε στρατιωτικές δυνάμεις στην Ανατολική Μεσόγειο, συμμετέχοντας σε ευρωπαϊκά ναυτικά σχήματα και κι έχει «άγρυπνο μάτι» στη διαδρομή Ισραήλ – Κύπρος – Ελλάδα.
Παράλληλα, υπάρχουν πληροφορίες για αυξημένο κίνδυνο επιθέσεων εναντίον ισραηλινών ή συναφών στόχων στην Αθήνα, κάτι που αυξάνει την ανάγκη για ενισχυμένη ασφάλεια, πρόσθετες περιπολίες και προετοιμασία αναχώρησης πολιτών από το εξωτερικό, αν κλιμακωθεί η τωρινή κατάσταση.
5. Διπλωματικές και ενεργειακές ευκαιρίες
Η κυβέρνηση παραμένει, ακόμα και σε τέτοιες κρίσιμες περιστάσεις, πιστή στο δόγμα «η κρίση φέρνει ευκαιρίες». Για παράδειγμα, η Ελλάδα, ως στενός σύμμαχος του Ισραήλ και σημαντικός παίκτης στην Ευρώπη, μπορεί να αξιοποιήσει τη γεωγραφική θέση και τις σχέσεις με το Τελ Αβίβ, προκειμένου να καλλιεργήσει διεύρυνση συνεργασιών σε τομείς όπως η ενέργεια και η ασφάλεια.
Έχουν ήδη δρομολογηθεί συμφωνίες και η ένταση ενδέχεται να επιταχύνει αυτά τα σχέδια, ενισχύοντας τη θέση της χώρας ως ενεργειακής γέφυρας μεταξύ Ευρώπης και Ανατολικής Μεσογείου, αξιοποιώντας τις ανάγκες (και τις αντίστοιχες ανησυχίες) της υπόλοιπης Ευρώπης.
Ταυτόχρονα, η Ελλάδα κερδίζει διπλωματικό έρεισμα στο πλαίσιο της ΕΕ και του NATO, ως περιφερειακή δύναμη που μπορεί να διαμεσολαβεί, εφόσον έτσι συμβάλει σε αποκλιμάκωση και υποστήριξη μηχανισμών εκτόνωσης της κρίσης.
→ Διαβάστε επίσης: Συνέδριο ΣΥΡΙΖΑ: Προσπάθεια επιβίωσης ή αφετηρία ανασυγκρότησης;
Ισορροπία
Η Ελλάδα μοιάζει να ισορροπεί σε πολυεπίπεδες προκλήσεις σε κρίσιμους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, όπως είναι το εμπόριο, η ναυτιλία, ο τουρισμός, το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών και οι ευκαιρίες διπλωματικής αναβάθμισης.
Το κρίσιμο ερώτημα για τις επόμενες εβδομάδες είναι αν η κρίση θα μείνει στο δίπολο Ισραήλ–Ιράν ή θα πυροδοτήσει γενικευμένη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, με άμεσες επιπτώσεις στην Ευρώπη και ειδικά σε κράτη όπως η Ελλάδα.
Η επιτυχία ή αποτυχία της διπλωματικής και οικονομικής αντιμετώπισης της κρίσης θα καθορίσει κατά πόσο η χώρα θα μείνει «παρατηρητής» ή θα αναδειχθεί ενεργός παράγοντας σταθερότητας στην κρίσιμη γειτονιά μας. Θα κρίνει, επίσης, τι από τα δυο είναι πιο συμφέρον για την ελληνική κοινωνία.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
