Η χθεσινή, πρώτη ημέρα της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, που διεξάγεται στην Ολλανδία, προσέδωσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για χώρες όπως η Ελλάδα. Η ατζέντα ξεπερνά τα κλασικά θέματα ασφάλειας και άμυνας, καθώς στους προβληματισμούς εντάσσονται νέες γεωστρατηγικές προκλήσεις που σχετίζονται άμεσα με τη χώρα μας.
Ελληνική στρατιωτική κινητοποίηση
Στο πλαίσιο αυτό, η Αθήνα έχει ήδη ενεργοποιηθεί. Στα νότια της Κρήτης, στα χωρικά ύδατα μεταξύ Καρπάθου και Γαύδου, κινείται στόλος ελληνικών πολεμικών σκαφών και συγκεκριμένα δύο φρεγάτες και ένα ακόμα πλοίο υποστήριξης. Σκοπός τους είναι η αναχαίτιση των αυξημένων μεταναστευτικών ροών από την Ανατολική Λιβύη, την περιοχή που βρίσκεται υπό τον έλεγχο του Χαλίφα Χαφτάρ.
Η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε τη στρατιωτική κινητοποίηση μετά τον εκρηκτικό αριθμό αφίξεων εντός των τελευταίων 24ώρων: 731 πρόσφυγες και μετανάστες έφτασαν στα νησιά Κρήτης και Γαύδου μόνο κατά τη χθεσινή ημέρα. Οι περισσότεροι ξεκίνησαν το ταξίδι τους από το Τoμπρούκ, πόλη υπό τον έλεγχο του Χαφτάρ.
Συνεπώς, η προσοχή μεταφέρεται στη Λιβύη, με τις ελληνικές αρχές και την κυβέρνηση να επιδιώκουν να στείλουν καθαρό μήνυμα: οι δουλέμποροι δεν θα καθορίζουν ποιος διασχίζει το Αιγαίο και τη Μεσόγειο.
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια σύσκεψης του Συμβουλίου Ασφαλείας, δήλωσε ότι:
«Τα πλοία θα αναπτυχθούν εκτός λιβυκής ΑΟΖ και σε πλήρη συνεννόηση με τις λιβυκές αρχές και τις ευρωπαϊκές δυνάμεις».
Σκοπός είναι να αποτρέψουν τη θαλάσσια έξοδο, πριν ακόμη φτάσουν στα ελληνικά νησιά.
Διεθνείς συμμαχίες
Η συγκυρία είναι ευνοϊκή για τις ελληνικές επιδιώξεις, καθώς το θέμα της παράνομης μετανάστευσης βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα των περισσότερων και ισχυρότερων κρατών μελών της ΕΕ που μετέχουν και στο ΝΑΤΟ. Βασικός υποστηρικτής της θέσης που διατύπωσε ο πρωθυπουργός είναι η Γερμανία, η οποία είναι εξαιρετικά ανελαστική στο ζήτημα των ανεξέλεγκτων ροών προς τα ευρωπαϊκά εδάφη.
Η ελληνική παρουσία πολεμικών πλοίων, όμως, δεν αποσκοπεί απλώς στη μείωση των μεταναστευτικών ροών. Εντάσσεται και σε ευρύτερη πολιτική κίνηση ενάντια στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο που υπογράφηκε το 2019 μεταξύ Τρίπολης και Άγκυρας, χωρίς μέχρι τώρα να επικυρωθεί από τη Βουλή της Λιβύης.
Η χρήση ελληνικών φρεγατών όσο οι συζητήσεις στο ΝΑΤΟ διεξάγονται λίγες ώρες πριν τη συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν στην Ολλανδία (πραγματοποιήθηκε αργά χθες το βράδυ), αποκτά έντονα συμβολικό χαρακτήρα. Είναι σαφές ότι η Ελλάδα επιχειρεί να στείλει μήνυμα: δεν δέχεται μονομερείς αποφάσεις σε βάρος των κυριαρχικών της δικαιωμάτων.
Επαναπροσέγγιση ΗΠΑ - Τουρκίας
Στο περιθώριο της Συνόδου, ξεχωρίζει η πρώτη συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν από τότε που ο Τούρκος Πρόεδρος υπέγραψε το μνημόνιο με τη Λιβύη το 2020. Σύμφωνα με διεθνή μέσα, σκοπός της συνάντησης ήταν η επαναθεμελίωση των διμερών σχέσεων, μετά την τριετή κρίση λόγω S-400 και διαφορών σε Συρία, Αιγαίο και Κυπριακό.
Η Τουρκία, βέβαια, αισθάνεται πολύ ισχυρή στην τωρινή συγκυρία και τα θέλει όλα από τον Τραμπ: και F35, και διατήρηση των S400, και παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου σε Κύπρο και Αιγαίο, και συμμετοχή στην ευρωάμυνα. Μονά – ζυγά, δικά της.
Η τωρινή συγκυρία, πάντως, ανατρέπει σταθερές δεκαετιών: Η στρατηγική συνεργασία ΗΠΑ – Τουρκίας αλλάζει, καθώς η Ουάσιγκτον προσπαθεί να περιορίσει τη ρωσική και κινεζική επιρροή στην Άγκυρα, ενώ παράλληλα ενισχύει τα αμυντικά δίκτυα στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα παρακολουθεί, στέλνοντας και ηχηρά μηνύματα: δεν πρόκειται απλά για Αθήνα εναντίον Άγκυρας, αλλά για την ευρύτερη γεωστρατηγική ισορροπία εντός της Ατλαντικής Συμμαχίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Σούδα και ο ρόλος της Ελλάδας
Η ελληνική πολεμική ανάπτυξη στη Μεσόγειο λειτουργεί πλέον και ως «περιφερειακό σύστημα ασφαλείας»: Συμβάλλει στην εξασφάλιση της νότιας ναυτιλιακής αρτηρίας, ιδιαίτερα το καλοκαίρι, διαρθρώνει ένα νέο δίκτυο επικοινωνίας και ανταλλαγών με τους ευρωπαίους εταίρους και τις λιβυκές αρχές, αλλά και προωθεί την ιδέα της Ελλάδας ως εγγυήτριας δύναμης στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η ναυτική βάση της Σούδας στην Κρήτη, που έχει μετατραπεί σε στρατηγική βάση ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων, έχει εξελιχθεί σε κρίσιμο σημείο αναφοράς, τόσο για συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης όσο και για υποστήριξη επιχειρήσεων παρακολούθησης.
Οι ελληνικές κινήσεις θέτουν συγκεκριμένα ζητήματα και διλήμματα: Εάν δημιουργηθούν επεισόδια κατά τις παρεμβάσεις μεταναστευτικών σκαφών, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ευρύτερης κρίσης.
Από την άλλη, υπάρχουν και αναδυόμενες ευκαιρίες: Επιβεβαιώνεται η θέση της Ελλάδας ως πυλώνας ασφάλειας και αξιοπιστίας στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ, δημιουργούνται προϋποθέσεις διπλωματικής πίεσης για κατάργηση του τουρκολιβυκού μνημονίου και ενισχύονται οι σχέσεις της χώρας μας με εκείνες τις ισχυρές χώρες που εμπλέκονται στη λειτουργία της βάσης της Σούδας, κυρίως δηλαδή τις ΗΠΑ.
→ Διαβάστε επίσης: Κίνδυνοι και ευκαιρίες για την Ελλάδα στον απόηχο της σύγκρουσης Ισραήλ – Ιράν
Νέοι ορίζοντες
Η Σύνοδος του ΝΑΤΟ ανοίγει νέους ορίζοντες στην εξωτερική μας πολιτική: Από το Αιγαίο ως τη νότια Μεσόγειο, η Ελλάδα κινητοποιείται ενεργά, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη διπλή απειλή: ραγδαία μεταναστευτική πίεση και γεωπολιτική αβεβαιότητα.
Αυτό το πλέγμα – από την ανάπτυξη φρεγατών στο νότιο Αιγαίο μέχρι τη συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν λίγο πριν, υπό αυστηρή παρακολούθηση από τους Ευρωπαίους – αντανακλά μια Ελλάδα που διεκδικεί, συνεννοείται, και επιχειρεί να πρωταγωνιστήσει στις κρίσιμες συμμαχίες της περιόδου που διανύουμε.
Μένει να φανούν τα αποτελέσματα αυτής της κινητικότητας, καθώς η πολιτική ποτέ δεν κρίνεται από τις προθέσεις, αλλά πάντα αποτιμάται από το πόσο ευεργετικές συνέπειες έχει για τη χώρα που δραστηριοποιείται διπλωματικά, εν προκειμένω και στρατιωτικά...
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
