Στη Χάγη, όπου βρέθηκε προχθές, ο πρωθυπουργός διαπίστωσε ότι οι ραγδαίες μεταβολές του διεθνούς σκηνικού δεν ευνοούν, στην παρούσα συγκυρία, την Ελλάδα, αλλά την Τουρκία. Ωστόσο, χθες, που ήταν στις Βρυξέλλες και μετείχε στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ένιωσε σε σαφώς φιλικότερο προς τη χώρα μας περιβάλλον.
Διπλωματικές εξελίξεις υπέρ Ελλάδας
Στην πρωτεύουσα του Βελγίου, οι ηγέτες της απασχολήθηκαν με μια ατζέντα που περιέλαβε κορυφαία ζητήματα: από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, μέχρι το μεταναστευτικό, τις σχέσεις με την Τουρκία και την παγκόσμια οικονομική αντίδραση μέσω εμπορικών συμφωνιών. Για την Ελλάδα, ωστόσο, δύο θέματα είναι ιδιαίτερης σημασίας.
Με το πιο ηχηρό μήνυμα προς την Άγκυρα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε ομόφωνα την καταδίκη του τουρκολιβυκού μνημονίου για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, χαρακτηρίζοντάς το παράνομο κι αντισυμβατικό, καθώς εκτίμησε ότι συνιστά παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων τρίτων κρατών, δηλαδή της Ελλάδας και της Κύπρου.
Στο προσχέδιο των συμπερασμάτων που υιοθετήθηκε, τονίζεται ότι αυτό το μνημόνιο «δεν συμμορφώνεται με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας» (UNCLOS), αγνοεί βάναυσα την ύπαρξη των ελληνικών και κυπριακών νησιών στην περιοχή κι ενισχύει την αίσθηση ευρωπαϊκής αλληλεγγύης προς την Ελλάδα. Πρόκειται για ένα σημαντικό πολιτικό κέρδος για την ελληνική διπλωματία, παρά το ότι, ως γνωστόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση πολύ δύσκολα μπορεί να επιβάλει τις απόψεις της...
Προσφυγικές ροές και ενεργοποίηση της Ευρώπης
Πηγές του Μεγάρου Μαξίμου υποστηρίζουν ότι για τη χθεσινή στάση της ΕΕ χρειάστηκε πολύμηνη διπλωματική προσπάθεια στο παρασκήνιο, κάτι όμως που θα έπρεπε να έχει γίνει και στο πεδίο του ΝΑΤΟ. Πάντως, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ενημέρωσε τους ομολόγους του για την απότομη αύξηση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη προς αρκετά ελληνικά νησιά και κυρίως προς την Κρήτη. Η Ελλάδα, κρίνοντας υπερβολικό τον αριθμό περίπου 110.000 αφίξεων από την Ανατολική Λιβύη, ζήτησε ενεργοποίηση των έκτακτων ευρωπαϊκών μηχανισμών και αύξηση των παθητικών ελέγχων εν πλω.
Ταυτόχρονα, η Ελλάδα ανακοίνωσε μια νέα πρωτοβουλία με δεκαμελή ομάδα αποτελούμενη από την Επίτροπο Μετανάστευσης και υπουργούς από Ελλάδα, Ιταλία και Μάλτα, η οποία θα επισκεφθεί τη Λιβύη τις αρχές Ιουλίου. Στόχος της επίσκεψης θα είναι η υπογραφή συνεργασίας με τις λιβυκές αρχές για τον έλεγχο και την επιστροφή σκαφών πριν αυτά εγκαταλείψουν τα λιβυκά χωρικά ύδατα, καθώς και την ανάπτυξη κοινών περιπολιών, με τη συμμετοχή ελληνικών φρεγατών κοντά στις ακτές της Λιβύης.
Σημειώνεται πως η Ελλάδα έχει ήδη δρομολογήσει την αποστολή δύο φρεγατών και ενός επιπλέον σκάφους στην περιοχή, όπως ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, με στόχο την άμεση αποκλιμάκωση της πίεσης που προκαλούν οι μεταναστευτικές ροές.
Η ΕΕ για Ρωσία, Ουκρανία και άμυνα
Κατά τα λοιπά, η Σύνοδος ασχολήθηκε με τα φλέγοντα ζητήματα της συγκυρίας: η ευρωπαϊκή ενότητα για το ρωσικό ζήτημα ήταν εμφανής κι αφορούσε στο 18ο πακέτο κυρώσεων. Ωστόσο, θύλακες μικρών αντιστάσεων υπήρξαν, κυρίως από την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, ωστόσο η κεντρική γραμμή των Βρυξελλών βρήκε τελικά ευρύτατη συναίνεση στο Συμβούλιο.
Συζητήθηκε επίσης η επιτάχυνση των ενταξιακών διαδικασιών με την Ουκρανία, η οποία ωστόσο «μπλοκαρίστηκε» από διαφωνίες, κυρίως από την Ουγγαρία. Στο θέμα αυτό υπήρξε, καταρχήν, κοινή βούληση, αλλά δεν επιτεύχθηκε ομοφωνία.
Στο ίδιο πλαίσιο, οι ηγέτες της ΕΕ κάλεσαν για:
- Επίτευξη μιας εμπορικής συμφωνίας ΕΕ–ΗΠΑ, πριν τη λήξη της προθεσμίας στις 9 Ιουλίου, ώστε να αποφευχθεί η επιβολή δασμών, καθώς και
- Αποφασιστικότητα στην κοινή άμυνα με στόχο ένα νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο, και μετά τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Χάγη. Η Ελλάδα υποστηρίζει σθεναρά τη σταθερή εφαρμογή της ενίσχυσης της συλλογικής ευρωπαϊκής άμυνας, όπως επίσης και τις κοινές στρατιωτικές δαπάνες στον αμυντικό τομέα.
Προκλήσεις και εσωτερικές αντιδράσεις
Με την ευρωπαϊκή καταδίκη του τουρκολιβυκού μνημονίου και την ανάδειξη του προσφυγικού προβλήματος, η Ελλάδα ενισχύει το ειδικό της βάρος εντός της Ευρώπης των «27», με την πολιτική και θεσμική στήριξή της από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Η αλλαγή του τοπίου στις σχέσεις της Ελλάδας με τη Λιβύη θα εξαρτηθεί από τη συνεργασία που οι δυο πλευρές θα συμφωνήσουν, καθώς η χώρα αυτής της βόρειας Αφρικής είναι διάσπαρτη από ανταγωνιστικές ομάδες. Στο εσωτερικό της χώρας μας, το θέμα μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις από ΜΚΟ, κόμματα της αντιπολίτευσης και κοινωνικά κινήματα σχετικά με τις επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών που δεν δικαιούνται παροχή ασύλου.
Τέλος, η εκ μέρους της Ευρώπης καταδίκη του τουρκολιβυκού μνημονίου ανοίγει νέο πεδίο πίεσης στην κυβέρνηση για διπλωματική συνέχεια και επιστημονικά τεκμηριωμένη χάραξη ΑΟΖ με τη Λιβύη.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
