Με τα κομμάτια στο παζλ του πολιτικού μας συστήματος να μεταβάλλονται ραγδαία, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, επιχειρεί να τονώσει και πάλι την πολιτική αυτονομία και τη μετατροπή του κόμματος σε πραγματική εναλλακτική πρόταση εξουσίας, καταγράφοντας τις διακριτές του αποστάσεις τόσο από τη Νέα Δημοκρατία όσο και από το χώρο της ριζοσπαστικής Αριστεράς, που κάποτε εξέφραζε ο ΣΥΡΙΖΑ και τώρα περιμένει την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα.
Από την αρχή της θητείας του, ο Νίκος Ανδρουλάκης τοποθετήθηκε με σαφήνεια απέναντι σε αυτό που θεωρεί ως πρώτη προτεραιότητα του Κυριάκου Μητσοτάκη, δηλαδή την αξιοποίηση της μιντιακής υπεροπλίας και την ανάδειξη όχι των πολιτικών ουσίας, αλλά της επικοινωνιακής εκμετάλλευσης της συγκυρίας.
Επί των ημερών Ανδρουλάκη, το ΠΑΣΟΚ έκανε σημαία του τη μάχη για το κράτος δικαίου, εξ αφορμής του σκανδάλου των παράνομων παρακολουθήσεων, και οργάνωσε στη Βουλή την πρώτη διακομματική πρόταση δυσπιστίας εναντίον της κυβέρνησης.
Το αξιακό προφίλ και η διακριτή πορεία
Στο προγραμματικό πεδίο, παρά το γεγονός ότι η Χαριλάου Τρικούπη δεν έχει καταφέρει να συγκινήσει ευρύτερα στρώματα πληθυσμού με τις προτάσεις της και να υποδαυλίσει ευρύ πολιτικό διάλογο γύρω από αυτές, ωστόσο επιμένει να αναδεικνύει το αξιακό πλαίσιο του προγράμματός του, όταν είπε πως «η ευημερία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ισχυρούς θεσμούς», δείχνοντας καθαρά προς την κυβέρνηση για τη διαπλοκή και την έλλειψη λογοδοσίας.
Σε αντιδιαστολή με τον λαϊκισμό του ΣΥΡΙΖΑ, ο Ανδρουλάκης απορρίπτει κατηγορηματικά και τις δυο εκδοχές, καθώς πολλές φορές έχει επισημάνει με σαφήνεια ότι δεν θα γίνει παρακολούθημα ούτε του πρωθυπουργού, ούτε του προκατόχου του.
Αυτό δεν είναι τόσο εύκολο κι ακίνδυνο, όσο ακούγεται. Ένα κόμμα που αρνείται να συναινέσει στον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας μπορεί να κατηγορηθεί εύκολα ως υπεύθυνο για την ακυβερνησία και, βέβαια, για τα όσα προβλήματα ανακύψουν στη χώρα από αυτή. Και μια τέτοια μομφή πολύ δύσκολα μπορεί να αποσβεστεί από τη συλλογική μνήμη κι ίσως αποδειχθεί καθοριστικό στην προσπάθεια Ανδρουλάκη να ξανακάνει το ΠΑΣΟΚ ένα μεγάλο κόμμα εξουσίας.
Αναζητώντας ζωτικό χώρο
Ως τότε, είναι προφανές ότι στόχος του είναι όχι απλώς η αντεπίθεση στη ΝΔ, αλλά και η απόσπαση πολιτικού κεφαλαίου από το χώρο του πρώην ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος βρίσκεται σε αναταραχή, έχοντας χάσει τον χαρακτήρα του ως αξιωματική αντιπολίτευση και γι’ αυτό αναμένει την επανεμφάνιση Τσίπρα, επικεφαλής ενός νέου πολιτικού σχηματισμού.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης αναζητά το δικό του ζωτικό χώρο στον «μεσαίο δρόμο», ενισχύοντας την αντίθεση με την τυπολατρική προσπάθεια του Κυριάκου Μητσοτάκη και τον λαϊκισμό του Αλέξη Τσίπρα. Σε πρόσφατη συνάντηση με τον πρωθυπουργό, φάνηκε η διάθεση για διάλογο χωρίς όμως κανενός είδους πολιτική σύγκλιση, ενώ ο ίδιος επιμένει σταθερά και μονότονα ότι το ΠΑΣΟΚ δεν θα συμμετάσχει σε κάποιο μετωπικό σχήμα στην κυβέρνηση, καθώς στρατηγική του επιδίωξη είναι να διατηρήσει την πολιτική αυτονομία του.
Η επανεκλογή του το Δεκέμβριο του 2024, με ποσοστό σχεδόν 60 % στο δεύτερο γύρο, αποδεικνύει ότι η εσωκομματική του θέση παραμένει ισχυρή, αν και το κόμμα οδηγήθηκε στις κάλπες για την ηγεσία του, λόγω των χαμηλών του επιδόσεων στις ευρωεκλογές του 2024.
Με τον Αλέξη Τσίπρα να ετοιμάζει την επιστροφή του στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό, τίθεται εκ των πραγμάτων ένα κρίσιμο ερώτημα για τον Ανδρουλάκη: Μπορεί να παραμείνει σταθερός στη δική του, αυτόνομη πορεία, χωρίς να υποστεί «πολιτικό πνιγμό» σε ένα πολωμένο σχήμα Μητσοτάκη–Τσίπρα, ή θα περιοριστεί σε έναν δευτερεύοντα ρόλο ανάμεσα στους δυο μονομάχους;
Το στοίχημα της πολιτικής επιβίωσης
Τα πρόσφατα δημοσκοπικά ευρήματα δείχνουν ότι μεγάλο τμήμα του εκλογικού σώματος εξακολουθεί να δηλώνει «κανένας» στο ερώτημα για την καταλληλότητα πρωθυπουργού, γεγονός που αφήνει περιθώριο στο ΠΑΣΟΚ να προσελκύσει απογοητευμένους από τη ΝΔ αλλά και πολιτικά άστεγους της Κεντροαριστεράς, πριν την επίσημη επανεμφάνιση Τσίπρα.
Σήμερα, η συγκυρία είναι ευνοϊκή, αρκεί ο Νίκος Ανδρουλάκης να παραμείνει σταθερός, με σαφή αντιπολιτευτική ατζέντα, χωρίς να παρασυρθεί σε προσωπικές συγκρούσεις με τον Μητσοτάκη και χωρίς να γίνει «μαξιλάρι» για την επιστροφή Τσίπρα. Το στοίχημα είναι εάν καταφέρει να επιβιώσει πολιτικά ως «σοβαρή εναλλακτική» — με συνεκτικές θέσεις και ρεαλισμό που να αποκτήσουν απήχηση στους πολίτες.
→ Διαβάστε επίσης: Μητσοτάκης – Τσίπρας: Μια πολιτική αντιπαράθεση με αμοιβαίο όφελος
Ο Νίκος Ανδρουλάκης επιχειρεί σήμερα να χαράξει τη δική του αυτόνομη πορεία, ανοίγοντας μέτωπα απέναντι στον πρωθυπουργό, με άξονα το επιχείρημα πως η παρούσα κυβέρνηση απέτυχε να υπηρετήσει τον πολίτη με ουσία. Παράλληλα, κρατάει διακριτές αποστάσεις και από τον Αλέξη Τσίπρα, επιδιώκοντας να εμπεδώσει στη λαϊκή συνείδηση ότι το ΠΑΣΟΚ είναι το κόμμα της αξιοπιστίας απέναντι σε κόμματα και πολιτικούς ηγέτες που έχουν πελατειακά ή λαϊκιστικά χαρακτηριστικά.
Απέναντι σε έναν Τσίπρα που επιστρέφει με rebranding και δίνει έμφαση σε κοινωνικά αιτήματα και σε έναν Μητσοτάκη που επιχειρεί να διατηρήσει το δίλημμα «σταθερότητα ή περιπέτειες», ο Νίκος Ανδρουλάκης θέλει να εμφανιστεί ως η επιλογή που μπορεί να «σπάσει» το δίπολο με ένα νέο, κεντροαριστερό «τρίτο δρόμο». Το εγχείρημα είναι ακόμα ανοικτό…