Νέα όξυνση στο πολιτικό σκηνικό – σαν να μην έφταναν τα «απόνερα» των Τεμπών και το πολυδαίδαλο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ – προκαλεί στη χώρα μας η πολιτική της κυβέρνησης να αυστηροποιήσει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο αντιμετώπισης των μεταναστευτικών ροών από την ανατολική Λιβύη, όπου τον έλεγχο ασκεί ο στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ, προς την Κρήτη.
Η κυβέρνηση επιχειρεί να διαχειριστεί την κρίση με σκληρότερη στάση, θέτοντας να εφαρμόσει το πλαίσιο της αντίδρασης που είχε και στον Έβρο στις αρχές του 2020, παραγνωρίζοντας όμως ότι από τότε το πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον έχει αλλάξει καθοριστικά. Το βασικό ερώτημα που τίθεται πλέον είναι αν πρόκειται για ένα μείζον εθνικό πρόβλημα που απαιτεί σύνεση, ή για έναν ευκαιριακό αντιπερισπασμό της κυβέρνησης απέναντι στη φθορά από το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Το άσυλο και οι αντιδράσεις
Η απόφαση για αναστολή των αιτήσεων ασύλου επί τρίμηνο, για όσους εισέρχονται παράνομα στη χώρα με πλωτά μέσα από τη Βόρεια Αφρική, εγκρίθηκε με ψήφους της Νέας Δημοκρατίας, της Ελληνικής Λύσης και κάποιων ανεξάρτητων βουλευτών. Ωστόσο, συνάντησε σφοδρές αντιδράσεις τόσο εντός όσο και εκτός Βουλής.
Ο ίδιος ο υπουργός Μετανάστευσης Θάνος Πλεύρης επανέφερε όρους όπως «εισβολή» και «λαθρομετανάστες» στο δημόσιο διάλογο, προκαλώντας αντιδράσεις από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, τον Επίτροπο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του Συμβουλίου της Ευρώπης και, στα καθ’ ημάς, από τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κατήγγειλε απόπειρα εγκαθίδρυσης «κατάστασης πολιορκίας» μέσω επίκλησης του άρθρου 15 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης, ενώ η κυβέρνηση διέψευσε επίσημα ότι έχει ενεργοποιηθεί η συγκεκριμένη πρόβλεψη, χωρίς όμως να στηρίζει θεσμικά τη νέα πολιτική της στο μεταναστευτικό: Αν όχι στο άρθρο 15, τότε πού βασίζεται η πλατφόρμα Πλεύρη;
Η πίεση από τα δεξιά
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη φαίνεται να επιλέγει συνειδητά την όξυνση της ρητορικής και την εμπροσθοβαρή δράση στο πεδίο του μεταναστευτικού, όχι μόνο για να δείξει αποτελεσματικότητα, αλλά και για να ανακτήσει πολιτικό έδαφος στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας.
Το σενάριο δημιουργίας κόμματος από τον Α. Σαμαρά, η ενίσχυση της Φωνής Λογικής της Αφροδίτης Λατινοπούλου και η σταθερότητα σε υψηλά ποσοστά της Ελληνικής Λύσης δημιουργούν ένα ασταθές περιβάλλον, όπου το κυβερνών κόμμα κινδυνεύει να χάσει εκλογικά ερείσματα από τη δεξιά της πλευρά.
Σε αυτό το πλαίσιο, η επαναφορά σκληρών όρων και μέτρων, όπως η νέα κλειστή δομή στην Κρήτη, λειτουργεί ως μήνυμα προς αυτούς τους ψηφοφόρους ότι η κυβέρνηση δεν πρόκειται να δείξει καμία ελαστικότητα. Επιστρατεύεται ακόμη και η «μνήμη» του Έβρου, που αποτέλεσε κορυφαίο δείγμα κυβερνητικής αποτελεσματικότητας το 2020 και, σύμφωνα με μετρήσεις, είχε τύχει αποδοχής άνω του 80%.
Διαχείριση, υποδομές και ασφυκτικές πιέσεις
Πέρα από τη ρητορική και τα πολιτικά σενάρια, υπάρχει και η σκληρή πραγματικότητα της διαχείρισης. Οι ροές από τη Λιβύη προς την Κρήτη αυξάνονται, αλλά το νησί δεν διαθέτει επαρκείς υποδομές. Η κυβέρνηση, για να αποφύγει τη δημιουργία «εικόνας ευνοημένων περιοχών», μετακινεί μετανάστες με το σταγονόμετρο προς τη Μαλακάσα, αλλά αυτή η διαδικασία προκαλεί συνθήκες ασφυξίας στις προσωρινές εγκαταστάσεις.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το ότι η συνολική χωρητικότητα των ελληνικών δομών φιλοξενίας είναι 120.000 θέσεις, από τις οποίες ήδη οι 60.000 είναι κατειλημμένες. Αν οι ροές συνεχιστούν με αυτόν τον ρυθμό, η πλήρωση των δομών θα ολοκληρωθεί μέχρι τον Οκτώβριο. Και αυτό χωρίς να υπολογίζονται οι περίπου 20.000 παράτυποι μετανάστες που βρίσκονται ήδη εντός της χώρας και θα πρέπει επίσης να οδηγηθούν σε δομές κράτησης.
Διεθνείς επιπτώσεις και νομικές προκλήσεις
Το μεταναστευτικό, όπως λένε πάντοτε οι κυβερνώντες, δεν είναι απλώς εσωτερική υπόθεση. Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη και με τη διεθνή της εικόνα. Οι Βρυξέλλες, επισήμως, γνωρίζουν τις κινήσεις της κυβέρνησης και εμφανίζονται διαλλακτικές. Ωστόσο, οι ανεξάρτητοι θεσμοί της Ευρώπης, όπως ο Επίτροπος Δικαιωμάτων ή η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, έχουν εκφράσει σοβαρότατες επιφυλάξεις.
Παράλληλα, τίθεται και το πρακτικό ζήτημα της χρηματοδότησης. Όπως τονίζουν ειδικοί, τα νέα κέντρα φιλοξενίας που σχεδιάζονται στην Κρήτη δεν πληρούν τις προδιαγραφές που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν. Επομένως, εάν η ελληνική κυβέρνηση επιλέξει «υβριδικές λύσεις», κινδυνεύει να τις επωμιστεί εξ ολοκλήρου οικονομικά.
→ Διαβάστε επίσης: Ν. Ανδρουλάκης: Η προσπάθεια να καταστεί αντίβαρο στο δίπολο Μητσοτάκη – Τσίπρα
Μια ακόμα πολυ-κρίση
Η νέα κρίση στο μεταναστευτικό είναι ταυτόχρονα μια κρίση πολιτική, κοινωνική, νομική και ευρωπαϊκή. Η κυβέρνηση επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά την κατάσταση, ελπίζοντας σε επανάκτηση ποσοστών, αλλά βρίσκεται ήδη αντιμέτωπη με έντονες διεθνείς και εσωτερικές πιέσεις. Η σκληρή ρητορική ενδέχεται να εξυπηρετεί τα επικοινωνιακά σχήματα, αλλά δεν αρκεί για να καλύψει τις αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού, ούτε να πείσει τους συμμάχους για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
