Η πολιτική ζωή της χώρας βρίσκεται πλέον σε ένα κρίσιμο μεταίχμιο. Οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων επιβεβαιώνουν πως η κλασική αντιπαράθεση ιδεών, σχεδίων και πολιτικών προτάσεων έχει δώσει τη θέση της σε μια αλλόκοτη συνθήκη όπου οι δικαστικές υποθέσεις κυριαρχούν στην επικαιρότητα, επισκιάζοντας τα πάντα. Η Βουλή θυμίζει περισσότερο ποινικό ακροατήριο παρά πεδίο κοινοβουλευτικού διαλόγου. Οι πολιτικοί αντίπαλοι αλληλοκατηγορούνται, όχι για προγράμματα ή ιδεολογικές αποκλίσεις, αλλά για παραλείψεις, παρανομίες και ηθικά ελλείμματα.
Η παραπομπή Καραμανλή
Η πιο ηχηρή απόδειξη αυτής της παρακμής είναι η παραπομπή του πρώην υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή στο Δικαστικό Συμβούλιο για την υπόθεση του τραγικού δυστυχήματος στα Τέμπη. Με 157 ψήφους υπέρ, η Ολομέλεια της Βουλής ενέκρινε την παραπομπή του για το αδίκημα της παράβασης καθήκοντος, έπειτα από μια συνεδρίαση υψηλής έντασης, με σφοδρές αντεγκλήσεις και αποχωρήσεις κομμάτων της αντιπολίτευσης που μίλησαν για «προανακριτική παρωδία» και «πλυντήριο ευθυνών»
Η κοινοβουλευτική διαδικασία δεν ανέδειξε την πολιτική βούληση για κάθαρση. Αντίθετα, αποκάλυψε τον βαθύ διχασμό ανάμεσα στην κυβέρνηση και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που καταγγέλλουν την ύπαρξη ενός θεσμικού μηχανισμού συγκάλυψης και επιλεκτικής απόδοσης ευθυνών. Η κριτική ήταν σφοδρή, όχι μόνο από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, αλλά και από τα μικρότερα κόμματα – με τον πρόεδρο του ΚΚΕ να κάνει λόγο για «κουκούλωμα» και την Πλεύση Ελευθερίας να αποχωρεί καταγγέλλοντας «θεσμική εκτροπή».
Το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ
Και πριν καν κοπάσει ο θόρυβος από την υπόθεση των Τεμπών, ένα νέο σκάνδαλο – αυτό του ΟΠΕΚΕΠΕ – έρχεται να προσθέσει νέα φορτία στο ήδη βεβαρημένο πολιτικό κλίμα. Η υπόθεση των παράνομων αγροτικών επιδοτήσεων εξελίσσεται σε μείζον θεσμικό και πολιτικό ζήτημα, με τη Δικαιοσύνη, την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και την Οικονομική Αστυνομία να πρωταγωνιστούν
Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ ξεκίνησε από την αποκάλυψη πως εκατομμύρια ευρώ κοινοτικών ενισχύσεων διοχετεύθηκαν σε πρόσωπα χωρίς πραγματικό δικαίωμα, μέσω ενός «τεχνικού» συστήματος που νομιμοποιούσε βοσκοτόπια-φαντάσματα. Πέρα από το οικονομικό μέγεθος της υπόθεσης, το ουσιαστικότερο είναι ότι αγγίζει ευθέως το πολιτικό σύστημα. Ονόματα στελεχών τόσο της ΝΔ όσο και του ΠΑΣΟΚ εμφανίζονται στη δικογραφία, με αποτέλεσμα οι δύο πολιτικοί χώροι να έχουν εμπλακεί σε έναν «πόλεμο ανακοινώσεων», αλληλοκατηγορώντας ο ένας τον άλλον για ηθικό ξεπεσμό και συγκάλυψη
Η κυβέρνηση προσπαθεί να ελέγξει τις πολιτικές συνέπειες της υπόθεσης προτάσσοντας την ενεργοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών και υποσχόμενη δέσμευση περιουσιών, ανακτήσεις χρημάτων και παραδειγματική τιμωρία των υπευθύνων. Την ίδια στιγμή, επιχειρεί να μετατοπίσει το βάρος στην αντιπολίτευση, αφήνοντας υπονοούμενα για συμμετοχή στελεχών του ΠΑΣΟΚ. Από την άλλη, η Χαριλάου Τρικούπη καταγγέλλει «κίβδηλους συμψηφισμούς» και ζητά διαφάνεια, φωτογραφίζοντας στελέχη της ΝΔ που φέρονται να εμπλέκονται στις ίδιες πρακτικές
Όμως, το πολιτικό μήνυμα που λαμβάνει η κοινωνία είναι δυστυχώς σαφές και απογοητευτικό: το πολιτικό σύστημα, αντί να λειτουργεί ως μοχλός προόδου, εμφανίζεται βυθισμένο σε έναν βούρκο συναλλαγών, παρασκηνίου και συγκάλυψης. Δεν συζητάμε πια για ανάπτυξη, μεταρρυθμίσεις ή κοινωνική πολιτική, αλλά για εισαγγελικές παραγγελίες, ψηφοφορίες παραπομπών και δικογραφίες που πληθαίνουν.
Κρίσιμες κοινοβουλευτικές διαδικασίες
Η Βουλή ετοιμάζεται τις επόμενες ημέρες να υποδεχθεί δύο κρίσιμες διαδικασίες: τη συγκρότηση Εξεταστικής Επιτροπής (στις 29 Ιουλίου) και την ενδεχόμενη σύσταση Προανακριτικής (στις 30 Ιουλίου) για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. Οι συνεδριάσεις αυτές δεν θα φέρουν πολιτικές απαντήσεις, αλλά μόνο επιπλέον πόλωση και σκιές.
Διαβάστε επίσης: Σε τεντωμένο σκοινί η ελληνική εξωτερική πολιτική – Οι 7 κρίσιμοι άξονες
Στην πράξη, η πολιτική ζωή έχει μπει σε «καθεστώς δικαστηρίων». Η αντιπαράθεση δεν αφορά πλέον ιδέες, αλλά δικονομικές τακτικές. Τα κόμματα προσέρχονται στο δημόσιο διάλογο με φακέλους, μηνύσεις και δικόγραφα αντί για θέσεις, προγράμματα και επιχειρήματα. Και αυτή η μετάβαση, όσο κι αν εξηγείται από την ανάγκη λογοδοσίας, καταλήγει να απαξιώνει συνολικά τη δημοκρατία.
Αν κάτι απαιτείται σήμερα περισσότερο από ποτέ, είναι η επαναφορά της πολιτικής στο προσκήνιο. Οι πολίτες δεν αντέχουν άλλη λάσπη. Θέλουν καθαρό λόγο, καθαρές ευθύνες, αλλά και καθαρό σχέδιο για το μέλλον. Αν οι υποθέσεις αυτές κλείσουν μόνο με νομικές φόρμουλες και συμψηφισμούς, η κοινωνική εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα θα συνεχίσει να διαβρώνεται. Και τότε, η πραγματική ζημιά δεν θα είναι νομική, αλλά βαθύτατα πολιτική και θεσμική.