«Όλες οι γενιές του ΠΑΣΟΚ είναι εδώ: Οι γενιές που το ίδρυσαν και το έκαναν πρωταγωνιστή. Οι γενιές που το κράτησαν όρθιο στα δύσκολα χρόνια. Και οι γενιές που το αναγέννησαν». Με αυτή τη φράση ξεκίνησε τη χθεσινή του ομιλία στο Ζάππειο ο Νίκος Ανδρουλάκης, στην εορταστική εκδήλωση για τα 51 χρόνια από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ.
Επίθεση σε τρία μέτωπα
Μετά την καλοκαιρινή ανάπαυλα, το πολιτικό σκηνικό επιστρέφει με ένταση και οξύτητα, και το ΠΑΣΟΚ επιχειρεί να αναδειχθεί ως καταλύτης εξελίξεων, αρχής γενομένης από τη χθεσινοβραδινή εκδήλωση. Η αξιωματική αντιπολίτευση επιδιώκει να εμφανιστεί έτοιμη για «μάχη σε τρία μέτωπα»:
Πρώτον, απέναντι στην κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, με αιχμή την καθημερινότητα των πολιτών. Δεύτερον, απέναντι στη συλλογική μνήμη, μέσα από την ανάδειξη της παρακαταθήκης του Ανδρέα Παπανδρέου και των αξιών της 3ης Σεπτέμβρη. Και τρίτον, απέναντι στον Αλέξη Τσίπρα, που προετοιμάζει την επιστροφή του στην ενεργό πολιτική κι απειλεί την πρωτοκαθεδρία του ΠΑΣΟΚ στην αντιπολίτευση.
Η «μαύρη βίβλος»
Η Χαριλάου Τρικούπη εισήλθε στη νέα περίοδο με μια αιχμηρή πρωτοβουλία: την παρουσίαση της λεγόμενης «μαύρης βίβλου» της εξαετίας της Ν.Δ. με κεντρικό τίτλο «Έξι χρόνια. Αποτύχατε». Πρόκειται για μια συνολική αποτίμηση των κυβερνητικών πολιτικών, με αναλυτικά στοιχεία που καταγράφουν, όπως επισημαίνει το ΠΑΣΟΚ, την «καθημερινή επιβάρυνση του πολίτη».
Η αξιωματική αντιπολίτευση εστιάζει ιδιαίτερα στην υγεία, όπου αναδεικνύει τις μεγάλες ελλείψεις προσωπικού και την εγκατάλειψη του ΕΣΥ, στην εργασία με αναφορές σε ευέλικτες μορφές απασχόλησης και απώλεια δικαιωμάτων, στην ακρίβεια που «τσακίζει νοικοκυριά και μεσαία τάξη», στο ενεργειακό κόστος και στο διογκούμενο ιδιωτικό χρέος. Το αφήγημα αυτό επιχειρεί να τεκμηριώσει ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη όχι μόνο δεν έφερε σταθερότητα, αλλά βύθισε τη χώρα σε έναν φαύλο κύκλο ανισοτήτων.
Θεσμοθετημένη λεηλασία
Δεν είναι τυχαίο ότι οι επιτελείς του ΠΑΣΟΚ μιλούν για «θεσμοθετημένη λεηλασία» των ευρωπαϊκών κονδυλίων, φωτογραφίζοντας και το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. Η έμφαση στην αξιοπιστία και στη διαφάνεια αποτελεί κεντρικό άξονα της κριτικής προς τη Ν.Δ., με στόχο να αποκαλυφθεί το κενό ανάμεσα στο κυβερνητικό αφήγημα της «καλής διακυβέρνησης» και στην πραγματικότητα που βιώνει ο πολίτης.
Η 3η Σεπτέμβρη ως παρακαταθήκη
Στο εσωτερικό του κόμματος, η επέτειος της 3ης Σεπτέμβρη αποκτά βαρύνουσα πολιτική και συμβολική σημασία. Το ΠΑΣΟΚ οργανώνει εκδηλώσεις μνήμης και αναστοχασμού, όχι με έναν απλό επετειακό χαρακτήρα, αλλά ως προσπάθεια να συνδεθεί η ιστορική παρακαταθήκη με το σήμερα.
Οι ομιλίες και τα μηνύματα της ηγεσίας υπογραμμίζουν ότι οι αξίες του Ανδρέα Παπανδρέου, η κοινωνική δικαιοσύνη, η ισότητα, η στήριξη των αδυνάτων, παραμένουν επίκαιρες σε μια περίοδο έντονης κοινωνικής κρίσης. Η στρατηγική αυτή αποσκοπεί αφενός στο να ενισχύσει τη συλλογική ταυτότητα και το ηθικό των μελών, αφετέρου στο να υπενθυμίσει στην κοινωνία ότι το ΠΑΣΟΚ έχει ιστορικό αποτύπωμα που το διαφοροποιεί από άλλους πολιτικούς χώρους.
Η Χαριλάου Τρικούπη γνωρίζει ότι η μνήμη της 3ης Σεπτέμβρη μπορεί να λειτουργήσει ως ενοποιητικός παράγοντας, ιδίως σε μια περίοδο που η πολιτική σκηνή χαρακτηρίζεται από αποσπασματικότητα και αβεβαιότητα.
Αντίπαλος ο Τσίπρας
Το τρίτο μέτωπο αφορά στον Αλέξη Τσίπρα. Ο Νίκος Ανδρουλάκης, σε πρόσφατες παρεμβάσεις του, ξεκαθάρισε ότι το ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται να μπει σε «κλειστά συστήματα εξουσίας» ούτε να επαναλάβει «παιχνίδια διαχείρισης» που πλήγωσαν την κοινωνία.
Η στοχευμένη αυτή αιχμή αφορά ευθέως τον πρώην πρωθυπουργό, που επιχειρεί να επανακάμψει. Ο Νίκος Ανδρουλάκης επιδιώκει να στείλει μήνυμα αυτονομίας και πολιτικής υπευθυνότητας, διαχωρίζοντας το ΠΑΣΟΚ τόσο από τη Ν.Δ. όσο και από την «παραδοσιακή Αριστερά», κατά την παπανδρεϊκή ρήση. Ο στόχος του είναι σαφής: να καταστήσει το ΠΑΣΟΚ τη βασική εναλλακτική πρόταση εξουσίας, διεκδικώντας ρόλο ηγεμονικό στον προοδευτικό χώρο.
Η αντιπαράθεση με τον Αλέξη Τσίπρα δεν γίνεται μόνο σε προσωπικό επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο πολιτικής κουλτούρας. Ο κ. Ανδρουλάκης προβάλλει την ανάγκη για θεσμική σοβαρότητα, κοινωνική ατζέντα και σαφές πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, σε αντιδιαστολή με τον «καιροσκοπισμό» που αποδίδει στον κ. Τσίπρα.
→ Διαβάστε επίσης: Κυβέρνηση: Εσωτερικές συγκρούσεις για τον εκλογικό νόμο και η τελική απόφαση Μητσοτάκη
Το στοίχημα του Ανδρουλάκη
Όλα αυτά συνθέτουν την εικόνα ενός ΠΑΣΟΚ που επιχειρεί να εισέλθει στη νέα περίοδο με επιθετική στρατηγική. Η κριτική του προς την κυβέρνηση είναι αιχμηρή αλλά μετρημένη, ώστε να μην φανεί ότι εξαντλείται σε στείρα αντιπολίτευση. Οι αναφορές στην 3η Σεπτέμβρη λειτουργούν ως υπενθύμιση της ιστορικής συνέχειας. Και οι αιχμές προς τον Αλέξη Τσίπρα δείχνουν ότι το ΠΑΣΟΚ δεν είναι διατεθειμένο να ανεχθεί την αμφισβήτηση της θέσης του στην αντιπολίτευση, από τον πρώην πρωθυπουργό.
Η πραγματική πρόκληση για τον Νίκο Ανδρουλάκη και την ηγετική ομάδα είναι να μετουσιώσουν όλα αυτά σε απτό πολιτικό αποτέλεσμα. Να καταφέρουν δηλαδή να πείσουν την κοινωνία ότι το ΠΑΣΟΚ δεν είναι απλώς η «μετριοπαθής» φωνή στο πολιτικό σκηνικό, αλλά η δύναμη που μπορεί να αναλάβει ευθύνη διακυβέρνησης.
Καθώς το φθινόπωρο θα σημαδευτεί από τις εξαγγελίες της κυβέρνησης στη ΔΕΘ, τις νέες κοινωνικές πιέσεις λόγω ακρίβειας και τις προσπάθειες αναδιάταξης της Αριστεράς, το ΠΑΣΟΚ θέλει να δείξει ότι είναι παρόν, κυρίαρχο, με αυτονομία, σχέδιο και φιλοδοξία. Είναι, ίσως, η τελευταία ευκαιρία της σημερινής του ηγεσίας, να «ξεκολλήσει» από τη δημοσκοπική στασιμότητα και να διεκδικήσει την έκφραση ενός κοινωνικού κινήματος, που στο παρελθόν έφερε και ξανάφερε το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία.