Η επικείμενη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν την Τρίτη στη Νέα Υόρκη θα διεξαχθεί μέσα σε μια σύνθετη και φορτισμένη συγκυρία. Η Άγκυρα έχει επαναφέρει στο προσκήνιο το ιστορικό ωκεανογραφικό «Πίρι Ρέις» μέσω NAVTEX και, αν και το πλοίο παραμένει αγκυροβολημένο στη Σμύρνη, θέτει εμμέσως πλην σαφώς θέμα υφαλοκρηπίδας. Παράλληλα, έχει ανοίξει εκ νέου τον φάκελο αποστρατιωτικοποίησης νησιών, επαναφέροντας στο πολιτικό προσκήνιο τις γνωστές αναθεωρητικές της αξιώσεις.
Οι διεθνείς ισορροπίες
Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη από το γεγονός ότι μόλις δύο μέρες μετά, ο Ερντογάν θα καθίσει στο ίδιο τραπέζι με τον Ντόναλντ Τραμπ, σε μια συνάντηση που έχει τη δική της βαρύτητα για τις ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Αθήνα γνωρίζει ότι η τουρκική διπλωματία χρησιμοποιεί την τακτική της έντασης λίγο πριν από κρίσιμα ραντεβού, και γι’ αυτό προετοιμάζεται για ένα σκληρό πόκερ στη Νέα Υόρκη. Άλλωστε, ο Τούρκος πρόεδρος θέλει να «ξεμπλοκάρει» το πολυετές πρόβλημα της προμήθειας μαχητικών αεροσκαφών F-35, την ώρα που βρίσκονται σε ισχύ οι κυρώσεις των ΗΠΑ προς την Τουρκία για τους ρωσικούς S-400.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός έχει ξεκαθαρίσει πως η Ελλάδα επιθυμεί «ήρεμα νερά», αλλά όχι με τίμημα την αποδοχή παράλογων αξιώσεων. Στη Νέα Υόρκη θα θέσει ενώπιον του Τούρκου προέδρου δύο βασικά ζητήματα:
- Άρση του casus belli για τα χωρικά ύδατα, που παραμένει ανοικτή απειλή από το 1995.
- Τερματισμό της αναθεωρητικής ρητορικής και εγκατάλειψη πρακτικών που αμφισβητούν ευθέως την ελληνική κυριαρχία.
Η Αθήνα έχει διαμηνύσει ότι όσο αυτά μένουν σε ισχύ, θα χρησιμοποιεί το δικαίωμα βέτο για να εμποδίζει την Τουρκία να συμμετάσχει σε ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως ο αμυντικός μηχανισμός SAFE.
Το πολιτικό βάρος
Πέρα από το τυπικό «διατήρησης του καλού κλίματος» που ασφαλώς δεν είναι πια και τόσο καλό, το πολιτικό βάρος της συνάντησης είναι διπλό. Από τη μία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιχειρεί να δείξει στους εταίρους και στις ΗΠΑ ότι η Ελλάδα παραμένει δύναμη σταθερότητας, πρόθυμη να συνομιλήσει ακόμη και με έναν δύσκολο γείτονα.
Από την άλλη, θέλει να αποτρέψει την Τουρκία από το να κεφαλαιοποιήσει την παρουσία της στη Νέα Υόρκη και τη συνάντηση με τον Τραμπ, προβάλλοντας τον εαυτό της ως «αναγκαίο παίκτη» στην περιοχή.
Η τουρκική πλευρά, για τη δική της κοινή γνώμη, θα επιδιώξει να δείξει ότι παραμένει αταλάντευτη στις πάγιες θέσεις της. Όμως στον διεθνή παράγοντα θέλει να εμφανιστεί ως συνομιλητής που δεν κλείνει διαύλους. Εδώ ακριβώς παίζεται το πολιτικό παιχνίδι: ποιος από τους δύο θα κερδίσει τις εντυπώσεις στα μάτια τρίτων.
Ενεργειακά και περιφερειακές εξελίξεις
Η συζήτηση θα γίνει με φόντο τις εξελίξεις στη Λιβύη, όπου Ελλάδα και Τουρκία στηρίζουν αντίπαλα στρατόπεδα, και τις κινήσεις της Αθήνας σε θαλάσσια πάρκα και ενεργειακές έρευνες νότια της Κρήτης, που προκάλεσαν αντιδράσεις της Άγκυρας.
Η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι η ενεργητική εξωτερική πολιτική της, σε συνδυασμό με την παρουσία εταιρειών όπως η αμερικανική Chevron, ενισχύει τη θέση της. Η Τουρκία, αντίθετα, απαντά με πιέσεις επί του πεδίου και με δηλώσεις περί «δικαιωμάτων» στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο.
→ Διαβάστε επίσης: ΠΑΣΟΚ: Ο σαφής προγραμματικός λόγος δεν κρύβει τα στρατηγικά αδιέξοδα
Θέματα χαμηλής πολιτικής
Στη συζήτηση θα μπουν και τα λεγόμενα θέματα «χαμηλής πολιτικής»: εμπόριο, τουρισμός, μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Η ελληνική πλευρά θέλει να δρέψει καρπούς από τη βίζα-εξπρές για τα νησιά και τη μείωση μεταναστευτικών ροών. Όμως αυτά έρχονται σε δεύτερο πλάνο σε σχέση με τις πολιτικές σταθερές που θα καθορίσουν αν μπορεί να συντηρηθεί το κλίμα αποκλιμάκωσης.
Η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν δεν αναμένεται να λύσει τίποτα από τα θεμελιώδη. Είναι όμως κρίσιμη για να φανεί αν η Αθήνα θα καταφέρει να επιβάλει την ατζέντα της περί «ήρεμων νερών χωρίς εκπτώσεις» και αν η Άγκυρα θα περιοριστεί στο να κλιμακώνει με συμβολικές κινήσεις χωρίς να οδηγήσει τα πράγματα σε κρίση.
Με ενεργητικά παρόντα τον αμερικανικό παράγοντα και τη σκιά της συνάντησης Τραμπ – Ερντογάν να δεσπόζει, το ραντεβού της Τρίτης είναι ένα ακόμη επεισόδιο στο διαρκές σκληρό πόκερ Ελλάδας – Τουρκίας, που αφορά κυρίως σε εντυπώσεις, παρά σε ουσία.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
