Η εβδομάδα που αρχίζει σήμερα είναι ίσως η πιο πυκνή σε διπλωματικές και γεωπολιτικές εξελίξεις για την Ελλάδα, εδώ και μήνες. Η παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Νέα Υόρκη, στο πλαίσιο της 80ής Εβδομάδας Υψηλού Επιπέδου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, συνδυάζεται με κρίσιμες συναντήσεις: την πολυαναμενόμενη συνάντησή του με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά και την επίσκεψη του Τούρκου προέδρου στον Λευκό Οίκο για συνομιλίες με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Οι δύο αυτές επαφές δεν είναι απλά συναντήσεις σε επίπεδο ηγετών, αλλά αποκτούν αυξημένο ειδικό βάρος, καθώς μπορούν να επηρεάσουν βαθιά το ισοζύγιο δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο και να δοκιμάσουν την ικανότητα της Αθήνας να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της.
Η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν
Η αυριανή συνάντηση κορυφής Ελλάδας – Τουρκίας στη Νέα Υόρκη πραγματοποιείται σε ένα ιδιαίτερα εύθραυστο κλίμα. Η Αθήνα προσέρχεται με στόχο να διατηρηθούν «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο, αλλά και με σαφές μήνυμα ότι δεν θα υπάρξουν εκπτώσεις στην υπεράσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.
Ωστόσο, οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών, από την ανάρτηση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού έως τη συμμετοχή της Chevron σε έρευνες σε θαλάσσια τεμάχια νότια της Κρήτης που τέμνονται με το τουρκολιβυκό μνημόνιο, δημιουργούν νέα δεδομένα.
Η Άγκυρα, από την πλευρά της, επιχειρεί να εμφανιστεί ως ρυθμιστής στην Ανατολική Μεσόγειο: προσεγγίζει την Αίγυπτο, επιδιώκει κύρωση του μνημονίου με την Τρίπολη, ενώ παράλληλα ενοχλείται από την αναβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας στους αμερικανικούς σχεδιασμούς. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Ταγίπ Ερντογάν προσέρχεται στο ραντεβού με τον Κυριάκο Μητσοτάκη με στρατηγικό στόχο να κερδίσει έδαφος στο διεθνές παιχνίδι ισχύος. Για την Αθήνα, ο βασικός στόχος είναι πιο ταπεινός αλλά ζωτικός: να αποφευχθεί νέα κλιμάκωση και να παραμείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας.
Η σκιά της συνάντησης με τον Τραμπ
Δύο ημέρες μετά τη συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό, ο Ερντογάν θα καθίσει απέναντι από τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, σε μια συνάντηση που ήδη έχει προκαλέσει ανησυχία στην Αθήνα. Η προσωπική σχέση των δύο ηγετών έχει τη δική της δυναμική, ικανή να υπερκεράσει θεσμικά εμπόδια.
Ο Τούρκος πρόεδρος θα επιδιώξει να αποσπάσει οφέλη, όπως το «ξεπάγωμα» της συμμετοχής της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35, αν και η αμερικανική νομοθεσία το απαγορεύει όσο η Άγκυρα διατηρεί τους S-400. Σε κάθε περίπτωση, μια τέτοια προσέγγιση θα μπορούσε να μεταβάλει άρδην τους στρατιωτικούς συσχετισμούς στο Αιγαίο.
Η Αθήνα έχει χτίσει δίκτυα στο Κογκρέσο και παραμένει ενεργή σε όλα τα fora, ωστόσο είναι σαφές ότι οι προσωπικές σχέσεις Ερντογάν – Τραμπ αποτελούν έναν παράγοντα αστάθειας που δεν μπορεί να ελέγξει πλήρως.
Αυτό κάνει ακόμη πιο σημαντική τη διαχείριση του τετ-α-τετ Μητσοτάκη – Ερντογάν, καθώς το μήνυμα που θα εκπέμψει ο Έλληνας πρωθυπουργός ενδέχεται να χρησιμοποιηθεί από τον Τούρκο πρόεδρο και στις συζητήσεις του με τον Αμερικανό ομόλογό του.
Πέρα από τα ελληνοτουρκικά
Πέρα από τα ελληνοτουρκικά, η Νέα Υόρκη λειτουργεί ως πεδίο πολλαπλών επαφών. Ο πρωθυπουργός θα συναντηθεί με σειρά ηγετών, από τον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Χριστοδουλίδη έως τον πρωθυπουργό της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν, ενώ θα έχει και επαφές με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.
Θα παρέμβει σε συζητήσεις για την Τεχνητή Νοημοσύνη, την προστασία των παιδιών στο Διαδίκτυο και τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια. Η ατζέντα περιλαμβάνει συναντήσεις με εταιρείες ενέργειας, άμυνας και φαρμακοβιομηχανίας, ενώ θα δοθούν συνεντεύξεις σε διεθνή μέσα όπως η Wall Street Journal και το Bloomberg.
Η διπλωματία της οικονομίας είναι κρίσιμη, γιατί όσο η Ελλάδα ενισχύει την αξιοπιστία και την εικόνα της στις αγορές, τόσο θωρακίζεται και γεωπολιτικά. Η παρουσία του υπουργού Οικονομικών Κυριάκου Πιερρακάκη στη Νέα Υόρκη, με στόχο την εξειδίκευση των επενδυτικών ευκαιριών σε funds και αναπτυξιακές τράπεζες, υπογραμμίζει ότι η κυβέρνηση επενδύει στην οικονομική διπλωματία ως εργαλείο ισχύος.
→ Διαβάστε επίσης: Ελληνοτουρκικά: Σκληρό πόκερ Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη
Η ενεργειακή σκακιέρα στην Ανατολική Μεσόγειο
Όλα αυτά συνδέονται με το γεωπολιτικό παιχνίδι στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου η ενεργειακή σκακιέρα αναδιαμορφώνεται. Η Ουάσιγκτον προωθεί την απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο και βλέπει την Ελλάδα ως κόμβο μεταφοράς LNG και πράσινης ενέργειας. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ελληνικές κινήσεις στη Λιβύη, οι σχέσεις με την Αίγυπτο και οι συνεργασίες με την Κύπρο και το Ισραήλ είναι κρίσιμες.
Από τη δική της πλευρά, η Τουρκία επιχειρεί να τορπιλίσει ορισμένες από αυτές τις πρωτοβουλίες, επαναφέροντας το δέλεαρ μιας μεγαλύτερης ΑΟΖ στην Αίγυπτο και επιχειρώντας να εμφανιστεί ως αναντικατάστατος παίκτης για τις ΗΠΑ.
Το ερώτημα είναι εάν η συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν θα δώσει στον Τούρκο πρόεδρο το περιθώριο να κινηθεί πιο επιθετικά ή αν, αντιθέτως, θα οδηγήσει σε μια πιο ισορροπημένη στάση που θα μπορούσε να ωφελήσει έμμεσα την Ελλάδα.
Συνεπώς, η εβδομάδα που αρχίζει σήμερα είναι μια περίοδος κατά την οποία οι εξελίξεις στη Νέα Υόρκη μπορεί να προκαλέσουν αλυσιδωτές επιπτώσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Για την Ελλάδα, το στοίχημα είναι διπλό: να παραμείνει προσηλωμένη στην υπεράσπιση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων απέναντι σε μια Τουρκία που κινείται με αυτοπεποίθηση, αλλά και να αξιοποιήσει την παρουσία της στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για να ενισχύσει το διεθνές προφίλ της, προσελκύοντας επενδύσεις και παρουσιάζοντας μια εικόνα χώρας σταθερής και αξιόπιστης, εν μέσω αστάθειας και κρίσεων σε όλη, σχεδόν, τη Δύση.
Πάντως, η Νέα Υόρκη αυτή την εβδομάδα θα αποτελέσει το επίκεντρο κρίσιμων αποφάσεων που μπορεί να καθορίσουν την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή για τα επόμενα χρόνια.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
