Στο σκάκι οι κινήσεις γίνονται μία- μία, αλλά το σχέδιο στο μυαλό του σκακιστή «βλέπει» αρκετές κινήσεις μπροστά. Το ίδιο συμβαίνει και στην πολιτική σκακιέρα, κι αυτό ο Αλέξης Τσίπρας το γνωρίζει καλά. Η πρώτη του κίνηση ήταν η παραίτησή του από το βουλευτικό αξίωμα. Η δεύτερη, ήταν η χθεσινή του συνέντευξη.
Η παραίτηση ήταν η αποκάλυψη μιας στρατηγικής που έχει δρομολογηθεί εδώ και καιρό: της πλήρους απεμπλοκής του από τον ΣΥΡΙΖΑ και της σταδιακής προετοιμασίας ενός νέου πολιτικού εγχειρήματος. Πρόκειται για μια επιλογή υψηλού ρίσκου, αλλά και με εμφανή πολιτική στόχευση: να αναδιατάξει τον προοδευτικό χώρο και να επανατοποθετήσει τον εαυτό του στο κέντρο του πολιτικού παιχνιδιού, όπως έγινε φανερό κι από τις απαντήσεις στη χθεσινή του συνέντευξη.
Το rebranding Τσίπρα ξεκίνησε σχεδόν αμέσως μετά την αποχώρησή του από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ το καλοκαίρι του 2023. Η δημιουργία του Ινστιτούτου με το όνομά του, η δημόσια παρουσία του στο Harvard University, η συστηματική προσπάθεια να εμφανιστεί ως υπεράνω μικροκομματικών μηχανισμών και, κυρίως, η απόφασή του να αποχωρήσει από το Κοινοβούλιο, έχουν στόχο να διαμορφώσουν ένα αφήγημα «πολιτικής αναγέννησης».
Σε αυτό το πλαίσιο, η ίδρυση του νέου κόμματος προγραμματίζεται να γίνει τους πρώτους μήνες του 2026, αφού προηγηθεί η κυκλοφορία του βιβλίου του στα τέλη Νοεμβρίου και μια σειρά πολιτικών περιοδειών ανά τη χώρα. Η κίνηση αυτή θα του επιτρέψει να αφουγκραστεί το κοινωνικό σώμα, να μετρήσει αντανακλαστικά και να σφυρηλατήσει το πλαίσιο του νέου εγχειρήματος.
Αν και ο ίδιος αποφεύγει δημόσια να δώσει σαφείς απαντήσεις για τη μορφή του νέου σχήματος, τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν δύο βασικά σενάρια:
- Κόμμα–«ομπρέλα» που θα λειτουργήσει ως πλατφόρμα συνεργασίας διαφόρων υφιστάμενων σχημάτων της ευρύτερης Κεντροαριστεράς, επιδιώκοντας κοινή εκλογική κάθοδο, ή
- Αυτόνομο πολιτικό κόμμα με οργανωμένη δομή, το οποίο θα επενδύσει σε συνεργασίες, αλλά με σαφή ηγετικό ρόλο για τον ίδιο και στρατηγική στόχευση τις επόμενες εθνικές εκλογές.
Η δεύτερη επιλογή θεωρείται από πολλούς πιο κοντά στην πολιτική ιδιοσυγκρασία του Τσίπρα. Ο πρώην πρωθυπουργός γνωρίζει ότι η Κεντροαριστερά στην Ελλάδα είναι ιστορικά ένας χώρος με εσωτερικές αντιθέσεις και ανταγωνισμούς. Γι’ αυτό, η δημιουργία ενός νέου «καθαρού» πολιτικού brand με δικό του αφήγημα και πρόσωπα, φαίνεται να είναι ο τρόπος με τον οποίο επιχειρεί να διαμορφώσει μια νέα ηγεμονία στον χώρο.
Η πολιτική ατζέντα του νέου εγχειρήματος κινείται σε δύο βασικούς άξονες
Πρώτον, «νέος πατριωτισμός» και κοινωνική δικαιοσύνη, όπως ο ίδιος ανέφερε στη συνέντευξή του: μια προσπάθεια να υπερβεί τα ιδεολογικά στεγανά της Αριστεράς και να μιλήσει σε ευρύτερα στρώματα που απογοητεύτηκαν από το πολιτικό σύστημα.
Δεύτερον, αντιδεξιό μέτωπο, με στόχο την πολιτική απομόνωση της κυβέρνησης Μητσοτάκη και την ανάσχεση της ανόδου της ακροδεξιάς. Στο σημείο αυτό, η στρατηγική θυμίζει έντονα το μοντέλο Εμανουέλ Μακρόν, δηλαδή τη δημιουργία ενός μετωπικού σχήματος που μπορεί να προσελκύσει ευρύτερα κοινωνικά και πολιτικά ακροατήρια.
Παράλληλα, ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρεί να διαφοροποιηθεί από το παρελθόν του ΣΥΡΙΖΑ: οι άνθρωποι που θα αποτελέσουν το πρώτο «πρόσωπο» του νέου σχήματος θα είναι τεχνοκράτες, προσωπικότητες από τον ακαδημαϊκό χώρο και την τοπική αυτοδιοίκηση και ανάμεσα σε αυτούς και κάποια γνωστά πολιτικά πρόσωπα. Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκει να εκπέμψει μήνυμα ανανέωσης και αξιοπιστίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τουλάχιστον 20 από τους 25 σημερινούς βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζονται πρόθυμοι να ακολουθήσουν το νέο εγχείρημα. Κεντρικά πρόσωπα, όπως η Όλγα Γεροβασίλη, ο Σωκράτης Φάμελλος (με διακριτό ρόλο), η Κατερίνα Νοτοπούλου και άλλοι, θεωρούνται σχεδόν βέβαιοι. Ωστόσο, η σχέση με τη λεγόμενη «Νέα Αριστερά» παραμένει ανοιχτή και δύσκολη, με έντονα προσωπικά και πολιτικά τραύματα.
Ταυτόχρονα, διατηρεί ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας με μεσαία στελέχη του ΠΑΣΟΚ, κυρίως από την τοπική αυτοδιοίκηση. Η επιδίωξη είναι σαφής: να «ψαρέψει» σε δεξαμενές εκτός ΣΥΡΙΖΑ και να δημιουργήσει έναν πυρήνα που θα διεκδικήσει μερίδιο στον χώρο της ευρύτερης δημοκρατικής παράταξης.
Ωστόσο, η συσπείρωση γύρω από τον πρώην πρωθυπουργό δεν είναι δεδομένη. Στελέχη που έχουν απομακρυνθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ παραμένουν δύσπιστα, ενώ και εντός του πρώην κόμματός του υπάρχουν εσωτερικές αντιστάσεις. Ορισμένοι θα συμμετάσχουν με επιφυλάξεις, άλλοι θα τηρήσουν αποστάσεις.
Η πολιτική βάση εκκίνησης εκτιμάται περίπου στο 13%, αν πιστέψουμε τις εκτιμήσεις του Γιάννη Λούλη. Πρόκειται για ποσοστό που, αν και καθόλου ευκαταφρόνητο, δεν του εξασφαλίζει πολιτική πρωτοκαθεδρία στον προοδευτικό χώρο. Η μεγάλη πρόκληση είναι να αποτρέψει τη συρρίκνωση αυτού του ποσοστού σε μονοψήφια επίπεδα, όπως συμβαίνει συχνά σε νέα πολιτικά εγχειρήματα όταν πλησιάζουν εκλογές.
Για τον λόγο αυτό, ο Αλ. Τσίπρας δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο αφήγημα: θέλει να παρουσιαστεί όχι ως «διασπαστής της Αριστεράς», αλλά ως «εκφραστής της κοινωνίας». Όπως είπε στη συνέντευξή του, «στην κολυμπήθρα της κοινωνίας, με εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του λαού», επιδιώκοντας να οικοδομήσει μια νέα σχέση με τους πολίτες, έξω από τις παλιές κομματικές φόρμες.
Η μεγαλύτερη όμως πρόκληση δεν είναι οργανωτική ή εκλογική: είναι πολιτική και ψυχολογική. Ο Τσίπρας κουβαλάει την κληρονομιά του ΣΥΡΙΖΑ, θετική και αρνητική. Από τη μία, εξακολουθεί να διαθέτει υψηλό βαθμό αναγνωρισιμότητας και προσωπική βάση στήριξης. Από την άλλη, το «αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο» δεν έχει εξαφανιστεί. Παραμένει ενεργό, τροφοδοτούμενο από τη διακυβέρνηση της περιόδου 2015–2019 και την εικόνα διαχείρισης της αντιπολίτευσης τα επόμενα χρόνια.
Ο ίδιος φαίνεται να το γνωρίζει: εξ ου και η πρόθεση να αξιοποιήσει το βιβλίο του ως εργαλείο πολιτικού «ξεκαθαρίσματος» του παρελθόντος, προτού περάσει στη φάση της ίδρυσης του νέου φορέα.
Το σχέδιο Τσίπρα δεν είναι απλώς να «επιστρέψει». Είναι να ηγεμονεύσει στον κεντραριστερό χώρο, απορροφώντας ή περιθωριοποιώντας τα υπόλοιπα σχήματα και κυρίως να εμφανιστεί ως ο μοναδικός αξιόπιστος αντίπαλος της σημερινής κυβέρνησης.
Αν πετύχει, μπορεί να μετατρέψει τις επόμενες εκλογές σε διπολική αναμέτρηση. Αν αποτύχει, κινδυνεύει να καταγραφεί ως ο δημιουργός ακόμη ενός μικρού κόμματος της Κεντροαριστεράς, που δεν κατάφερε να σπάσει τον κατακερματισμό της αντιπολίτευσης.
Σε κάθε περίπτωση, η «μεγάλη επιστροφή» του Αλέξη Τσίπρα είναι η απόπειρα αναδιάταξης ολόκληρου του πολιτικού χάρτη της προοδευτικής παράταξης, με όλα τα ρίσκα και τις συγκρούσεις που αυτή συνεπάγεται.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
