Αυξάνονται οι πιέσεις προς τη Νέα Δημοκρατία, τόσο από την κατακερματισμένη αντιπολίτευση και το εσωτερικό της κεντροδεξιάς παράταξης, όσο και από τη διεθνή, περιφερειακή και κοινωνική αστάθεια, λίγο πριν η χώρα εισέλθει στο προεκλογικό έτος 2026.
Αν και το κυβερνών κόμμα υπό την ηγεσία του Κυριάκου Μητσοτάκη διατηρεί μια σαφή πρωτοκαθεδρία στον κομματικό ανταγωνισμό, η φθορά που εμφανίζεται σε κοινωνικό και εκλογικό επίπεδο είναι ορατή, όχι μόνο μέσα από δημοσκοπικά δεδομένα, αλλά και μέσω της διάχυτης δυσφορίας σε τμήματα της εκλογικής της βάσης.
Η φάση αυτή χαρακτηρίζεται από τρεις παράλληλες διεργασίες: την ανάγκη διατήρησης της «γαλάζιας» πολιτικής ηγεμονίας, την προσαρμογή σε ένα πιο ρευστό πολιτικό περιβάλλον και τη διαχείριση των εσωτερικών πιέσεων.
Οι παράγοντες φθοράς
Οι τελευταίοι μήνες αποτυπώνουν μια σαφή, αν και όχι κατακλυσμιαία, μεταβολή του πολιτικού κλίματος. Η κόπωση της κοινής γνώμης από τη μακρά κυβερνητική παραμονή, σε συνδυασμό με επιμέρους κρίσεις στην οικονομία, το μεταναστευτικό, τη διαχείριση φυσικών καταστροφών κλπ, λειτουργούν διαβρωτικά για την εικόνα της κυβέρνησης και κατ’ επέκταση του κόμματος που έχει την ευθύνη της.
Η κόπωση αυτή δεν σημαίνει απαραίτητα απόρριψη της κεντρικής πολιτικής κατεύθυνσης, αλλά ενισχύει την τάση των πολιτών να εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους με πιο απρόβλεπτο τρόπο. Παράλληλα, σε κοινωνικά τμήματα που παραδοσιακά κινούνται στο κέντρο ή στη μετριοπαθή δεξιά, παρατηρείται ένα φαινόμενο «χαλαρής αποσύνδεσης» από το κόμμα, χωρίς όμως αυτό να μεταφράζεται σε οργανωμένη πολιτική μετατόπιση.
Ο μηχανισμός και τα όριά του
Η Νέα Δημοκρατία διαθέτει σήμερα έναν από τους πιο ισχυρούς μηχανισμούς εξουσίας της μεταπολιτευτικής περιόδου. Ελέγχει τη διακυβέρνηση, έχει συγκροτημένο οργανωτικό ιστό σε όλη την επικράτεια και σημαντική επιρροή στον δημόσιο διάλογο. Ωστόσο, αυτός ο μηχανισμός βρίσκεται αντιμέτωπος με το εγγενές του όριο: την αδυναμία ανανέωσης του πολιτικού της αφηγήματος σε μια περίοδο που το πολιτικό σκηνικό μεταβάλλεται.
Η διατήρηση της πολιτικής ηγεμονίας απαιτεί κάτι περισσότερο από αποτελεσματική διαχείριση της εξουσίας. Απαιτεί συνεκτικό πολιτικό αφήγημα, ικανό να εμπνεύσει κοινωνικές συμμαχίες πέραν του στενού πυρήνα της εκλογικής βάσης. Το κυβερνητικό αφήγημα της «σταθερότητας και ανάπτυξης» δείχνει να φθείρεται, καθώς προσκρούει στις υλικές εμπειρίες πολιτών που δεν βιώνουν τις υποσχόμενες «επενδυτικές απογειώσεις».
Εσωτερικές πιέσεις και πολιτικές ισορροπίες
Αν και ο πρωθυπουργός και πρόεδρος του κόμματος Κυριάκος Μητσοτάκης διατηρεί τον απόλυτο έλεγχο του κομματικού μηχανισμού, τα πρώτα «σκιρτήματα» δυσαρέσκειας σε κοινοβουλευτικό και οργανωτικό επίπεδο δεν περνούν απαρατήρητα.
Ορισμένα στελέχη εκφράζουν ανοιχτά προβληματισμό για την κατεύθυνση της πολιτικής στρατηγικής, άλλοι διεκδικούν ρόλο στον μελλοντικό σχεδιασμό. Η ενόχληση αυτή δεν έχει ακόμα οργανωθεί σε εσωκομματικό μέτωπο, όμως αποτελεί υπενθύμιση ότι το κυβερνητικό «μακρύ καλοκαίρι» δεν είναι άπειρο.
Ιδιαίτερη σημασία έχει το πώς η ηγεσία θα διαχειριστεί την ενδοπαραταξιακή ισορροπία ανάμεσα σε πιο φιλελεύθερες τάσεις και σε πιο συντηρητικές και παραδοσιακές φωνές, που συχνά λειτουργούν ανταγωνιστικά μεταξύ τους.
Το νέο πολιτικό περιβάλλον
Το κομματικό τοπίο δε διαμορφώνεται σε κενό αέρος. Η επικείμενη ίδρυση νέου πολιτικού φορέα από τον Αλέξη Τσίπρα αποτελεί δυνητική απειλή για την επιρροή της ΝΔ σε κεντρώους και μετριοπαθείς ψηφοφόρους. Αν το εγχείρημα Τσίπρα αποκτήσει κοινωνική δυναμική, μπορεί να αναδιατάξει την πολιτική γεωγραφία σε μια κρίσιμη χρονική συγκυρία.
Παράλληλα, το ΠΑΣΟΚ προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί μέσω Συνεδρίου και Επιτροπής Διεύρυνσης, αναζητώντας ρόλο εναλλακτικού πόλου. Αν και η ΝΔ εξακολουθεί να προηγείται ευρέως, το περιθώριο κινήσεων στενεύει.
Στο πολιτικό παιχνίδι εισέρχονται επίσης νέα στοιχεία: η άνοδος μικρότερων κομμάτων στα δεξιά της ΝΔ, η κοινωνική δυσφορία για ζητήματα καθημερινότητας, η ενεργειακή και γεωπολιτική αστάθεια στην περιοχή. Όλα αυτά συνθέτουν ένα περιβάλλον όπου η πολιτική κυριαρχία δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη.
Τα στρατηγικά διλήμματα
Η Νέα Δημοκρατία καλείται το προσεχές διάστημα να απαντήσει σε μια σειρά από στρατηγικά διλήμματα:
- Θα επιλέξει μια τακτική «συσπείρωσης» του παραδοσιακού της πυρήνα ή μια πιο ανοικτή, κεντρώα στρατηγική;
- Θα επενδύσει σε αληθινή ανανέωση προσώπων (όχι ανακύκλωση) και αφηγήματος ή θα επιχειρήσει να παρατείνει την κυριαρχία της μέσω ελέγχου των θεσμών και του επικοινωνιακού πεδίου;
- Πώς θα διαχειριστεί τις κοινωνικές πιέσεις από κρίσιμα στρώματα (μεσαία τάξη, νέοι, αγρότες, περιφέρειες που νιώθουν εγκαταλελειμμένες);
Το πολιτικό της μέλλον θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό από το κατά πόσο μπορεί να προσαρμοστεί προληπτικά και όχι απλώς να αντιδράσει στις εξελίξεις.
→ Διαβάστε επίσης: Πρωτοβουλία 5x5: Ευκαιρίες και κίνδυνοι από την πολυμερή Διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο
Η κρίσιμη μεταβατική περίοδος
Σε κάθε περίπτωση, η Νέα Δημοκρατία εξακολουθεί να βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση στον κομματικό ανταγωνισμό, αλλά πλέον βρίσκεται αντιμέτωπη με τη φάση που όλες οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις αργά ή γρήγορα βιώνουν: τη στιγμή που η πολιτική φθορά αρχίζει να αποκτά βάθος.
Η διαχείριση αυτής της μεταβατικής περιόδου θα καθορίσει αν θα παραμείνει κυρίαρχος πόλος του πολιτικού συστήματος ή αν θα ανοίξει ο δρόμος για νέες ισορροπίες και εναλλακτικά κέντρα ισχύος. Στο πολιτικό παρασκήνιο, πολλοί αντιλαμβάνονται ότι η «πολιτική άνοιξη» της ΝΔ βρίσκεται μπροστά σε ένα φθινόπωρο γεμάτο προκλήσεις – και αυτό μπορεί να αποδειχθεί η πιο κρίσιμη φάση της.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
