Η τροπολογία της κυβέρνησης για τον καθορισμό του Μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτη ως «χώρου απόλυτης προστασίας και σεβασμού» αναμένεται να επιφέρει και σήμερα στη Βουλή μεγάλη πολιτική ένταση, αντεγκλήσεις και νέα πολιτική οξύτητα. Η συζήτηση για την τροπολογία που μεταφέρει την ευθύνη του μνημείου στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και επιβάλλει ποινές για κάθε «προσβολή ή βανδαλισμό» συνοδεύεται από εκατέρωθεν κατηγορίες για αυταρχισμό, επικοινωνιακή εκμετάλλευση και προσπάθεια φίμωσης της κοινωνικής διαμαρτυρίας.
Η διάταξη, που προωθήθηκε από το Μέγαρο Μαξίμου έπειτα από την απεργία πείνας του Πάνου Ρούτσι, πατέρα ενός από τα θύματα της τραγωδίας των Τεμπών, προβλέπει ότι ο χώρος του μνημείου και η πλατεία μπροστά από αυτό, συνολικής έκτασης 4.600 τ.μ., περνούν στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Άμυνας. Η τήρηση της τάξης παραμένει στην ΕΛ.ΑΣ., ενώ οι πράξεις βανδαλισμού ή «προσβολής του χώρου» τιμωρούνται ως πλημμελήματα με ποινή έως δύο ετών φυλάκισης. Σημαντική είναι και η παρατήρηση ότι το Υπουργείο Άμυνας μπορεί να αναθέτει σε τρίτους, μέσω συμβάσεων, τη νέα του αποστολή.
Οι θέσεις της κυβέρνησης
Επισήμως, η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι με την τροπολογία «αποκαθίσταται η ιερότητα του χώρου» και ότι «η Ελλάδα απλώς ακολουθεί την πρακτική άλλων χωρών», όπως η Γαλλία ή η Ιταλία, όπου απαγορεύονται διαδηλώσεις σε μνημεία εθνικής μνήμης. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης μίλησε χθες για «αυτονόητες κινήσεις σεβασμού προς τους ήρωές μας» και απέρριψε τις κατηγορίες περί «στρατιωτικοποίησης» του Συντάγματος, λέγοντας ότι «η αντιπολίτευση είναι εκτός τόπου και χρόνου».
Από την πλευρά της, πάντως, η αντιπολίτευση, από την Αριστερά έως το Κέντρο, αντέδρασε με έντονο τρόπο. Το ΠΑΣΟΚ έκανε λόγο για «προσπάθεια φίμωσης των κοινωνικών κινημάτων», ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγόρησε προσωπικά τον πρωθυπουργό ότι «μετατρέπει έναν χώρο δημοκρατικής μνήμης σε πεδίο καταστολής». Ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, κατήγγειλε «τραμποποίηση της δημόσιας ζωής», σημειώνοντας πως «η κυβέρνηση επιλέγει να στρατιωτικοποιήσει έναν χώρο που ανήκει σε όλους».
Εσωτερικές τριβές
Η αντιπαράθεση δεν εξελίσσεται μόνο στους κοινοβουλευτικούς διαδρόμους. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η εξαγγελία του πρωθυπουργού αιφνιδίασε ακόμη και τον υπουργό Άμυνας Νίκο Δένδια, ο οποίος φέρεται να ενημερώθηκε εκ των υστέρων. Η σιωπή του υπουργού και η απόσταση που κράτησε ενίσχυσαν τις φήμες για βαθύτερες ρωγμές στις σχέσεις Μαξίμου – Πενταγώνου. Δεν είναι λίγοι όσοι είδαν πίσω από την τροπολογία μια προσπάθεια του πρωθυπουργού να «επαναφέρει» ένα υπουργείο που έχει εξελιχθεί σε κέντρο εσωκομματικών ισορροπιών και φιλοδοξιών για την «επόμενη μέρα» της Νέας Δημοκρατίας.
Το σκηνικό επιβαρύνθηκε και από τη δημοσκόπηση της MRB, που έδειξε ότι το 56,6% των πολιτών διαφωνεί με την ανάθεση της φύλαξης στο Υπουργείο Άμυνας, ενώ το 62,5% αξιολόγησε αρνητικά τους κυβερνητικούς χειρισμούς στην υπόθεση Ρούτσι. Δηλαδή, μια πρωτοβουλία που προοριζόταν να δείξει αποφασιστικότητα και σεβασμό, εξελίχθηκε σε πολιτικό βαρίδι.
Η ιστορική διάσταση του Μνημείου
Η ιστορική φόρτιση του Αγνώστου Στρατιώτη είναι μεγάλη. Χτίστηκε μεταξύ 1926 και 1932, σε εποχές οικονομικής κρίσης και πολιτικής αναταραχής, και εγκαινιάστηκε από τον Ανδρέα Μιχαλακόπουλο. Δεν φέρει ορθόδοξο σταυρό, γεγονός που είχε προκαλέσει αντιδράσεις τότε, και αποτέλεσε από τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα σκηνικό πολιτικών συγκρούσεων, διαδηλώσεων και βίαιων επεισοδίων. Από τους αγώνες για τη δημοκρατία μέχρι τις μεγάλες κινητοποιήσεις των μνημονίων, ο χώρος αυτός λειτούργησε ως τόπος συλλογικής μνήμης αλλά και πολιτικής έκφρασης.
Για την αντιπολίτευση, η κυβερνητική πρωτοβουλία συνιστά «απόπειρα απονεύρωσης» αυτής της μνήμης. «Ο Άγνωστος Στρατιώτης δεν είναι μνημείο της εξουσίας, είναι μνημείο του λαού», είπε χαρακτηριστικά βουλευτής της αντιπολίτευσης. Πράγματι, η αντιπαράθεση δεν αφορά μόνο το αν πρέπει ή όχι να γίνονται διαμαρτυρίες στον χώρο, αλλά το ποιος έχει δικαίωμα να καθορίζει το νόημα της συλλογικής μνήμης.
Η κυβέρνηση προσπαθεί να εμφανίσει την τροπολογία ως μέτρο «θεσμικής κανονικότητας». Όμως, όπως σημειώνουν πολιτικοί αναλυτές, το πρόβλημα δεν είναι η προστασία του μνημείου, που κανείς δεν αμφισβητεί, αλλά το μήνυμα που εκπέμπει η χρονική συγκυρία και ο τρόπος παρουσίασής της. Μετά την τραγωδία των Τεμπών, ο Άγνωστος Στρατιώτης έγινε σημείο αναφοράς για τη λαϊκή οργή και το πένθος. Τα ονόματα των νεκρών χαράχτηκαν εκεί ως αυθόρμητο μνημείο διαμαρτυρίας και μνήμης. Όταν λοιπόν η κυβέρνηση επιλέγει να θεσμοθετήσει απαγορεύσεις στον ίδιο χώρο, το αποτέλεσμα μοιάζει με πολιτική αυτοπαγίδευση.
Η κόπωση της εξουσίας
Σήμερα στο Κοινοβούλιο η αντιπολίτευση θα μιλήσει για «βέβηλη χρήση του μνημείου από την εξουσία», θυμίζοντας ότι ο Άγνωστος Στρατιώτης «βασίστηκε σε επιλεκτική ιστορική μνήμη» και ότι οι λαοί είναι εκείνοι που του προσδίδουν αξία. Ο λαός, λένε οι δυνάμεις που στέκονται απέναντι στην κυβέρνηση, «σεβάστηκε πάντα το μνημείο, γιατί σε αυτό βλέπει το παιδί του». Αντίθετα, «οι εξουσίες το βεβήλωσαν κάθε φορά που το χρησιμοποίησαν για να διχάσουν».
Στη Βουλή, οι τόνοι θα ανέβουν και σήμερα. Η κυβέρνηση θα υπερασπιστεί το δικαίωμά της «να προστατεύει τα εθνικά σύμβολα». Η αντιπολίτευση θα αντιτείνει ότι «η Δημοκρατία δεν χρειάζεται προστασία από τους πολίτες της». Και κάπως έτσι, ο Άγνωστος Στρατιώτης, το πιο αθόρυβο και ταυτόχρονα πιο συμβολικό μνημείο της χώρας, θα γίνει για άλλη μια φορά πεδίο πολιτικής σύγκρουσης.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
