Η χθεσινή δημοσιοποίηση των ονομάτων που απαρτίζουν το Επιστημονικό Συμβούλιο του νέου Ινστιτούτου που έχει ιδρύσει ο Αλέξης Τσίπρας παρουσιάζεται ήδη ως ένα ακόμη μεθοδικό βήμα στην πορεία του πρώην πρωθυπουργού προς το δικό του νέο κομματικό εγχείρημα.

Η ανακοίνωση, με έμφαση σε πανεπιστημιακούς, τεχνοκράτες και προσωπικότητες «εγνωσμένου κύρους», επιχειρεί να δώσει στο εγχείρημα επιστημονική νομιμοποίηση και να δείξει ότι πίσω από την πολιτική πρωτοβουλία υπάρχουν δομημένες ιδέες και δίκτυα γνώσης – όχι μόνον επικοινωνιακά σχήματα.

Η σύνθεση και ο στόχος του Ινστιτούτου

Τα ονόματα που έγιναν γνωστά δείχνουν ότι το Ινστιτούτο αποσκοπεί στο να λειτουργήσει ταυτόχρονα ως δεξαμενή ιδεών, κόμβος σχέσεων και ανθρώπινο απόθεμα για μελλοντικές πολιτικές κινήσεις.

Στη λίστα εγγράφονται ορισμένα ονόματα τεχνοκρατών και πρώην στελεχών της περιόδου ΣΥΡΙΖΑ (π.χ. Γιώργος Χουλιαράκης, Δημήτρης Λιάκος) και πρόσωπα του ακαδημαϊκού χώρου, καθώς και ονόματα όπως ο Χάρης Τζήμητρας και ο Αντώνης Παπαγιαννίδης, τα οποία αποτελούν ενδείξεις ότι ο σχεδιασμός αναζητεί γέφυρες μεταξύ ερευνητικού, τεχνοκρατικού και πολιτικού πεδίου.

Οι προθέσεις και η στρατηγική

Τι σηματοδοτεί αυτό για το επόμενο διάστημα;

Πρώτον, η συγκρότηση επιστημονικού συμβουλίου λειτουργεί ως θεσμική «εικόνα» των προθέσεων: το εγχείρημα δεν θέλει να εμφανιστεί ως προσωποπαγής κίνηση, αλλά ως οργανωμένο think tank που θα έχει πολιτική συνέχεια.

Δεύτερον, το άνοιγμα σε πρόσωπα με τεχνοκρατικά και ακαδημαϊκά προσόντα στοχεύει να προσελκύσει κεντρώες και μετριοπαθείς πτυχές του εκλογικού σώματος. Πρόκειται για μια στρατηγική που ο πρώην πρωθυπουργός έχει ήδη ξαναδοκιμάσει σε επιχειρήσεις στροφής προς τα κεντροαριστερά (όπως έδειξαν πρόσφατες παρεμβάσεις του).

Οι αντιδράσεις στον ΣΥΡΙΖΑ και η εσωτερική πίεση

Ταυτόχρονα, όμως, η κίνηση αυτή πυροδοτεί νέες τριβές εντός του ΣΥΡΙΖΑ και ευρύτερα στην Αριστερά.

Στην Κουμουνδούρου καταγράφεται έντονη αβεβαιότητα για την πορεία του κόμματος: ο Σωκράτης Φάμελλος προσπαθεί να κρατήσει ισορροπίες, αλλά υπάρχουν στελέχη που εκφράζουν ανοικτά επιφυλάξεις, ενώ ορισμένες εσωκομματικές φωνές – με πρώτο τον Παύλο Πολάκη – απειλούν με ρήξεις ή αποχωρήσεις.

Η παρουσία στο Ινστιτούτο προσώπων που παραμένουν κοντά στην Κουμουνδούρου μπορεί να λειτουργήσει αποσταθεροποιητικά στην ήδη ευαίσθητη εσωτερική συνοχή του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ.

Οι επιπτώσεις στην Κεντροαριστερά

Μία δεύτερη όψη είναι οι συνέπειες για το πολιτικό πεδίο της Κεντροαριστεράς: το εγχείρημα Τσίπρα επιχειρεί να δώσει νέα ώθηση στο αδύναμο κεντροαριστερό αφήγημα, προσφέροντας μια εναλλακτική που συνδυάζει τις κοινωνικές ευαισθησίες με τις τεχνοκρατικές προτάσεις.

Αυτό μπορεί να συρρικνώσει το χώρο στον οποίο απευθύνεται το ΠΑΣΟΚ και να δοκιμάσει τις υπαρξιακές αντοχές της Νέας Αριστεράς, ειδικά εάν το Ινστιτούτο καταφέρει να κάνει εμφανή πολιτικά βήματα πέραν της ακαδημαϊκής και συμβουλευτικής λειτουργίας.

Ένα σημαντικό τμήμα του κεντρώου και κεντροαριστερού εκλογικού σώματος παραμένει αναποφάσιστο – και εκεί ενδεχομένως ανθίζει η προοπτική για νέο φορέα.

Το επόμενο βήμα

Σε λειτουργικό επίπεδο, πρέπει να επισημανθεί η τακτική διάκριση που επιχειρείται: το Ινστιτούτο θέλει να εμφανιστεί ως «ερευνητικός πυλώνας» (research & policy), παρά ως άμεσο πολιτικό όργανο.

Ωστόσο, η πολιτική δυναμική είναι προδιαγεγραμμένη: είναι προφανές ότι το Επιστημονικό Συμβούλιο προορίζεται όχι μόνο για εκδηλώσεις και μελέτες, αλλά και ως «δεξαμενή» προτάσεων και στελεχών.

Η μετατροπή μιας τέτοιας δεξαμενής σε πολιτικό κόμμα είναι ζήτημα χρόνου και πολιτικών αποφάσεων – και είναι ακριβώς αυτό που ανησυχεί σήμερα την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και άλλους παραπλήσιους σχηματισμούς.

→ Διαβάστε επίσης: Τουρκία: Λύση ανάγκης η αγορά των Eurofighters

Καταλύτης

Συμπερασματικά, η χθεσινή ανακοίνωση του Επιστημονικού Συμβουλίου λειτουργεί πολλαπλώς:

• ως τεχνική ενίσχυση της νομιμοποίησης του νέου εγχειρήματος Τσίπρα,
• ως σήμα προς κεντρώες και τεχνοκρατικές δυνάμεις,
• αλλά και ως καταλύτης εσωτερικών αναπροσαρμογών στο χώρο της Αριστεράς.

Το κρίσιμο ερώτημα πλέον είναι αν το Ινστιτούτο θα μείνει στον χώρο των ιδεών ή θα μετασχηματιστεί ταχύτερα σε οργανωμένη πολιτική παρέμβαση – και, σε κάθε περίπτωση, πώς θα διαχειριστεί αυτό το διπλό ρεύμα η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να αποφευχθούν ραγδαίες ρήξεις στο εσωτερικό του.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!