«Τρικυμία αχρείαστη» χαρακτήριζαν κοινοβουλευτικά στελέχη την αναταραχή που προκάλεσε η δήλωση της βουλευτού του ΠΑΣΟΚ Ράνιας Θρασκιά, ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα μπορούσε να ανοίξει διάλογο ακόμα και με τον Αλέξη Τσίπρα, αλλά υπό την ηγεσία του Νίκου Ανδρουλάκη.
Κι όμως, η δήλωση Θρασκιά αποκαλύπτει το βαθύτερο στρατηγικό αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται η Κεντροαριστερά, καθώς το ΠΑΣΟΚ παραμένει κολλημένο στο 11%–13% των δημοσκοπήσεων και αδυνατεί να βρει σταθερό πολιτικό αφήγημα για το πού θέλει να πάει και με ποιους, το οποίο να εμπνέει τους πολίτες.
Εκρηξη αντιδράσεων
Η δήλωση Θρασκιά άναψε φωτιές, πρώτα μέσα στο ΠΑΣΟΚ και αμέσως μετά μεταξύ ΠΑΣΟΚ και κυβέρνησης. Στελέχη της ΝΔ έσπευσαν να ερμηνεύσουν τα λόγια της ως «πρόβα συμπόρευσης ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ», εφαρμόζοντας τη στρατηγική Μητσοτάκη να «σπρώχνει» το ΠΑΣΟΚ προς τα αριστερά, ώστε ο ίδιος να καρπωθεί το χώρο του Κέντρου ανενόχλητος.
Η Χαριλάου Τρικούπη αντέδρασε σε οξύτατο τόνο και κατηγόρησε το Μαξίμου ότι «ρίχνει την ατζέντα Τσίπρα» σκόπιμα στο δημόσιο διάλογο, για να αποπροσανατολίσει από τις δυσκολίες της κυβέρνησης. Μάλιστα αντέστρεψε το επιχείρημα και κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι εκείνη βρίσκεται σε στρατηγικό πανικό και ψάχνει αντίπαλο δέος.
Όμως, αν κανείς διαβάσει πίσω από τις δηλώσεις, το πρόβλημα δεν είναι η Θρασκιά. Είναι η αβεβαιότητα της πολιτικής γραμμής που μπερδεύει τους πολίτες και θολώνει το μήνυμα του κόμματος.
Αντίρροπες πιέσεις
Πράγματι, το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται εδώ και πολύ καιρό αντιμέτωπο με δύο αντίρροπες πιέσεις:
Από τα αριστερά, δεχόταν επί χρόνια συνεχή αιτήματα για συμπόρευση τα οποία απέκρουε χωρίς συζήτηση, τόσο επί της αείμνηστης Φώφης Γεννηματά, όσο κι επί Νίκου Ανδρουλάκη. Από την άλλη, ο Αλέξης Τσίπρας έχει εδώ και μήνες αποστείλει πολιτικά μηνύματα ανοιχτά υπέρ ενός ευρύτερου προοδευτικού μετώπου. Ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις εσωτερικές του διαφωνίες, παρουσιάζεται πρόθυμος να αναζητήσει συνεργασίες. Από το Κέντρο, οι ψηφοφόροι που απορροφήθηκαν από τη ΝΔ το 2019 και το 2023 παραμένουν κατά πλειοψηφία αναποφάσιστοι.
Έτσι, παρά τις προσδοκίες της Χαριλάου Τρικούπη, η δημοσκοπική άνοδος δεν ήρθε ποτέ. Τα ποσοστά έχουν παγιωθεί, ενώ ο κ. Ανδρουλάκης δεν έχει καταφέρει να εμφανιστεί ως εναλλακτικός πόλος εξουσίας.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, κάθε διαφορετική άποψη, ακόμη κι αν διατυπώνεται προσεκτικά, λειτουργεί σαν σπίθα σε ξερόχορτο.
Η ίδια η κ. Θρασκιά, ακολουθώντας μια μάλλον μετριοπαθή γραμμή, μίλησε για «ανοιχτό διάλογο με όλες τις δημοκρατικές δυνάμεις». Δεν είπε κάτι ριζοσπαστικό ή πρωτάκουστο. Κι όμως, η αντίδραση υπήρξε εκρηκτική.
Η κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ αντάλλαξαν κατηγορίες όχι μόνο για το περιεχόμενο της δήλωσης, αλλά και για τις προθέσεις πίσω από αυτή. Το Μαξίμου μίλησε για «υπόγειες γέφυρες», η Χαριλάου Τρικούπη για «κυνική προσπάθεια αποπροσανατολισμού», καθώς είδε στη δήλωση «στόχευση από τη ΝΔ να φέρει το ΠΑΣΟΚ σε εσωστρέφεια».
Ζήτημα ταυτότητας
Συνολικά, η ένταση αυτή δείχνει ότι στο ΠΑΣΟΚ υπάρχει μια βαθύτερη σύγκρουση ταυτότητας: Θέλει να είναι κόμμα–πόλος, που μπορεί να ηγηθεί της Κεντροαριστεράς; Θέλει να είναι αμιγώς κόμμα της αντιπολίτευσης, χωρίς διάλογο και προοπτική συμπόρευσης με τον ΣΥΡΙΖΑ ή άλλες αριστερές δυνάμεις; Και, τελικά, ποιο είναι το πολιτικό του αφήγημα που το διαφοροποιεί από μια μετριοπαθή αριστερή δύναμη, όπως προδιαγράφεται η πρωτοβουλία Τσίπρα;
Είναι προφανές, συνεπώς, ότι η δήλωση Θρασκιά δεν δημιούργησε το πρόβλημα. Απλώς το έκανε ορατό. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η σχέση ΠΑΣΟΚ – ΣΥΡΙΖΑ είναι τραυματική. Επί χρόνια τα δύο κόμματα πρωταγωνιστούσαν σε έναν «διάλογο κωφών» για το ενδεχόμενο συνεργασίας τους, που κούρασε την κοινωνία.
Η Ράνια Θρασκιά, η οποία προέρχεται από τον ΣΥΡΙΖΑ, ίσως εξέφρασε αυτό που συζητιέται αθόρυβα εδώ και μήνες: ότι το κόμμα πρέπει να ξεκαθαρίσει τη στρατηγική του, ακόμη κι αν χρειαστεί να συγκρουστεί με παλαιότερα ταμπού.
Ρευστότητα
Φυσικά είναι ξεκάθαρο ότι η κρίση δεν περιορίζεται στο ΠΑΣΟΚ. Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται ακόμη σε μεταβατική φάση, με εσωτερικές διαφωνίες για τη «γραμμή συμπόρευσης» που προτείνει ο Σωκράτης Φάμελλος, ενώ όλος ο χώρος της Αριστεράς κινείται κατακερματισμένος, χωρίς σταθερό προσανατολισμό.
Η Κεντροαριστερά έχει τρεις εστίες δύναμης (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, υπό διαμόρφωση πρωτοβουλία Τσίπρα), αλλά καμία σαφή στρατηγική. Σε αυτό το τοπίο, οι αντιφατικές δηλώσεις είναι αναπόφευκτες.
→ Διαβάστε επίσης: Κ. Μητσοτάκης: Τι θα πει στη συνέντευξή του – Απολογισμός πολιτικής και απαντήσεις στα «αγκάθια»
Κρίση ή ευκαιρία;
Συνεπώς, η «υπόθεση Θρασκιά» μπορεί να αποδειχθεί είτε καταλύτης ξεκαθαρίσματος για το ΠΑΣΟΚ, είτε προοίμιο ενός ακόμα, νέου κύματος εσωτερικής αστάθειας. Αν η ηγεσία Ανδρουλάκη συνεχίσει να αφήνει κενά στη στρατηγική και να απαντά μόνο αμυντικά, το ΠΑΣΟΚ κινδυνεύει να εγκλωβιστεί στην εικόνα του κόμματος που «δεν ξέρει τι θέλει».
Αν όμως αξιοποιήσει τη συγκυρία για να διατυπώσει ένα καθαρό αφήγημα για το πού τοποθετείται στο νέο πολιτικό χάρτη, με ποιους θέλει να κυβερνήσει και με ποιο σχέδιο, τότε η κρίση μπορεί να γίνει ευκαιρία.
Η δήλωση Θρασκιά είναι καμπανάκι για την Κεντροαριστερά συνολικά. Η στασιμότητα στις δημοσκοπήσεις κι η έλλειψη ξεκάθαρης στρατηγικής έχουν φέρει τον χώρο σε κατάσταση ρευστότητας.
Το ΠΑΣΟΚ πλέον πρέπει να διαλέξει: Ή θα διαμορφώσει ρόλο στον νέο προοδευτικό χάρτη, ή θα συνεχίσει να στροβιλίζεται ανάμεσα σε αντιφατικές τοποθετήσεις και εσωτερικούς τριγμούς. Και τότε, το «κρούσμα Θρασκιά» θα είναι το πρώτο από τα πολλά που θα ακολουθήσουν…
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
