Το πρότυπο της Δανίας, που αύξησε τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης στα 70 για όσους ασφαλισμένους είναι σήμερα έως 55 ετών – όχι χωρίς αντιδράσεις – αναμένεται να ακολουθήσουν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, από το 2027.

Ο βασικός λόγος αυτών των αλλαγών είναι η σύνδεση των ηλικιακών ορίων με το προσδόκιμο ζωής μετά τα 65, ώστε να προστατευθεί το ασφαλιστικό σύστημα από τις πιέσεις του δημογραφικού προβλήματος, δηλαδή τη γήρανση του πληθυσμού και τη μείωση του ενεργού εργατικού δυναμικού λόγω της υπογεννητικότητας.

Οι τρεις κρίσιμοι δείκτες

Τρεις είναι οι δημογραφικοί δείκτες που θα καθορίσουν αν και πόσο θα αυξηθούν τα όρια ηλικίας από το 2027:

• Ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων άνω των 65 ετών προς τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό, που οδεύει προς το 60%, από 39% που είναι σήμερα.
• Ο δείκτης γήρανσης, που αυξάνεται, καθώς για κάθε 170 ηλικιωμένους άνω των 65 αντιστοιχούν 100 νέοι εργάσιμης ηλικίας για να τους αναπληρώσουν.
• Ο δείκτης γονιμότητας, που μπορεί να βελτιώθηκε οριακά από 1,3 παιδιά το 2018 σε 1,5 παιδιά το 2022, αλλά και πάλι παραμένει χαμηλός.

Πότε ανοίγει η συζήτηση για την Ελλάδα

Το θέμα της αύξησης των ορίων ηλικίας στη χώρα μας θα τεθεί στο τραπέζι τέλη του 2026 – αρχές 2027 με βάση τη μελέτη της Αναλογιστικής Αρχής, η οποία εκπονείται κάθε τρία χρόνια και θα αποτυπώσει, όπως δείχνουν τα στοιχεία, αύξηση του προσδόκιμου ζωής, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

Σύμφωνα με την ισχύουσα διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου, η οποία δεν καταργήθηκε, από την 1/1/2024 τα όρια ηλικίας θα ανακαθορίζονται ανά τριετία, με βάση πάντα το προσδόκιμο ζωής. Από το 2010 έως το 2015 είχαμε αύξηση του προσδόκιμου ζωής (περίπου 7 έως 12 μήνες). Ωστόσο, την περίοδο 2015-2020 δε σημειώθηκε αντίστοιχη αύξηση. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της πανδημίας το προσδόκιμο ζωής έχει υποχωρήσει, οπότε – σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας – δεν απαιτείται προς το παρόν να ανοίξει συζήτηση για αύξηση των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

Τι ίσχυσε ήδη και τι έρχεται

Μάλιστα, έως τώρα η Ελλάδα βρίσκεται στο «απυρόβλητο», καθώς μετά από την πίεση της τρόικας αυξήθηκαν κατά 2 έτη τα ηλικιακά όρια στα 67 και στα 62 από 1/1/2013, πολύ περισσότερο δηλαδή από εκείνη την αύξηση που θα προέκυπτε από την εφαρμογή του νόμου του 2010. Επιπλέον, με το νόμο 4336/2015, αυξήθηκαν με βίαιο τρόπο και όλα τα ενδιάμεσα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης.

Ένα ακόμα επιχείρημα για να μην ανοίξει η συζήτηση είναι ότι η Ελλάδα είχε – τουλάχιστον πριν πάρει τα σκήπτρα η Δανία – το υψηλότερο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης στην ΕΕ, μαζί με τη Γαλλία (67 και 62 μετά τη μεταρρύθμιση Μακρόν) και την Ιταλία (67 και 64).

Οι νέες ευρωπαϊκές προβλέψεις

Ωστόσο, η πρόσφατη έκθεση της ΕΕ («Eurostat ageing report group 2024») αποτυπώνει στις προβολές της για την Ελλάδα αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά 7-8 μήνες από το 2024 έως το 2030 και υποδεικνύει αύξηση των ορίων ηλικίας για τη χώρα μας στα 68,5 έτη από 67 σήμερα, το 2030.

Αν οι προβλέψεις επιβεβαιωθούν, αυτό σημαίνει ότι τα όρια ηλικίας πρέπει να αυξάνονται κατά 6–8 μήνες κάθε τρία χρόνια.

Πάντως, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις του υπουργείου Εργασίας, θα θεσπιστεί μεταβατική περίοδος ώστε να μην υπάρξει ανατροπή των προσδοκιών των ασφαλισμένων. Για παράδειγμα: Αν υποθέσουμε ότι στην τριετία η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης είναι ένα 6μηνο, αυτή η αύξηση θα μπορούσε να είναι κατά 2–4 μήνες κάθε έτος στο διάστημα το 2027–2030, ώστε το 6μηνο να προστεθεί στα ηλικιακά όρια εντός της τριετίας και όχι μονομιάς.

→ Διαβάστε επίσης: Συλλογικές συμβάσεις: Πώς εξελίσσεται ο διάλογος - Ο στόχος για μέσο μισθό στα 1.500 ευρώ

Ο τεχνικός υπολογισμός των ορίων

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Eurostat, η Ελλάδα, που έχει γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης τα 67 και τα 62 για πρόωρη συνταξιοδότηση, το 2030 θα πρέπει να το αυξήσει κατά ενάμισι έτος στα 68,5 και για την πρόωρη συνταξιοδότηση κατά ένα έτος και τρεις μήνες στα 63,5.

Η τελευταία μελέτη του ΟΟΣΑ, πάντως, δείχνει ότι η αύξηση των ορίων ηλικίας στην Ελλάδα, λόγω της αύξησης του προσδόκιμου ζωής, θα είναι στο 1 έτος κατά την πρώτη εφαρμογή της σύνδεσης των ηλικιών συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής στις ηλικίες άνω των 65 ετών.

Πρακτικά, το 62ο έτος θα ανεβεί στα 63 και το 67ο στα 68. Με τη χρήση της μεταβατικής περιόδου, η αύξηση θα είναι 3–4 μήνες κατ’ έτος.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!