Ο χρόνος εργασίας και η οργάνωσή του, επηρεάζουν την υγεία την ασφάλεια και την επαγγελματική και κοινωνική ευημερία των εργαζομένων. Οι πολλές ώρες εργασίας συνιστούν κίνδυνο για τη σωματική και την ψυχική υγεία, καθώς ο βαθμός στον οποίο οι εργαζόμενοι εκτίθενται σε κινδύνους αυξάνεται συσσωρευτικά με την επιμήκυνση του χρόνου εργασίας. Παράλληλα, μια ισορροπημένη προσαρμογή μεταξύ του εργάσιμου και του ελεύθερου χρόνου είναι απαραίτητη ώστε οι εργαζόμενοι να είναι σε θέση να ρυθμίζουν αρμονικά τις επαγγελματικές και τις προσωπικές τους ευθύνες και υποχρεώσεις
Τα στοιχεία σε εθνικό και διεθνές επίπεδο επιβεβαιώνουν αυτό που βιώνουμε: οι έρευνες του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, του Ινστιτούτου των Ευρωπαϊκών Συνδικάτων, αλλά και της EUROSTAT διαπιστώνουν πως το burnout δηλαδή το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης, κυριαρχεί ως εργασιακή (υπο) κουλτούρα στην Ελλάδα, και πλήττει βάναυσα τους εργαζόμενους. Η επιδημία του εργασιακού άγχους στην Ευρώπη σκοτώνει περίπου 10.000 ανθρώπους ετησίως από καρδιολογικές παθήσεις και αυτοκτονίες, σύμφωνα με νέα ανάλυση που καταδεικνύει την επείγουσα ανάγκη για μια επικαιροποιημένη οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους στην εργασία.
Το 2024 (EUROSAT), o μέσος χρόνος εργασίας την εβδομάδα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν οι 36 ώρες με ελάχιστο χρόνο τις 32,1 στην Ολλανδία και μέγιστο τις 39,8 επίσημα δηλωμένες στην Ελλάδα.
Τα παραπάνω ευρήματα αποδεικνύουν ότι το υφιστάμενο επιχειρηματικό και αναπτυξιακό υπόδειγμα της Ελλάδας, όπως και το νομικό, ρυθμιστικό και ελεγκτικό πλαίσιο, επιτρέπει και παράγει σε μεγάλο βαθμό υπερεργασία, ανισότητες και παραβατικότητα. Η απλήρωτη υπερεργασία αποτελεί καθεστώς και λειτουργεί ως ένας δομικός μηχανισμός αναδιανομής του εισοδήματος σε βάρος του κόσμου της εργασίας.
Το burnout έχει επιβληθεί νομοθετικά από την Κυβέρνηση, καθώς οι νόμοι Χατζηδάκη και Γεωργιάδη εισήγαγαν την 13ωρη εργασία σε δύο εργοδότες την ημέρα, την υπερεργασία δίχως αμοιβή, την εξαήμερη εργασία και τις μηδενικές συμβάσεις εργασίας, ενώ παράλληλα αναβάλλεται η αποκατάσταση της ισορροπίας στο εργατικό δίκαιο με την παρεμπόδιση της σύναψης συλλογικών συμβάσεων, γεγονός που καθηλώνει τους μισθούς σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα και υποχρεώνει χιλιάδες πολίτες να εκτελούν δεύτερη και τρίτη δουλειά.
Η νομοθετική ώθηση του burnout, συσχετίζεται ευθέως και με την τρομακτική αύξηση των εργατικών δυστυχημάτων στη χώρα μας λόγω συσσωρευμένης εξουθένωσης με ένα νέο αρνητικό ρεκόρ να καταγράφεται τον μήνα Μάιο όπου σύμφωνα με την ΟΣΕΤΕΕ 22 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη δουλειά. Στις 16/05, σε μόνο μία ημέρα είχαμε 5 θανάτους…
Κυβέρνηση και εργοδότες διακηρύσσουν ότι χρειαζόμαστε επιπλέον 80.000 εργαζόμενους στον τουριστικό κλάδο, 50.000 στον κατασκευαστικό και άλλους 50.000 στον αγροτικό. Παρόλα αυτά το συνολικό έργο επιτελείται με κάθε εργαζόμενο να εκτελεί εργασία που αντιστοιχεί σε 2-3 άτομα, ενώ ο ίδιος υποαμοίβεται.
Η χαμηλή ποιότητα και η αντικοινωνική και αντιπαραγωγική οργάνωση του χρόνου εργασίας, περιλαμβάνει την εργασία το Σαββατοκύριακο, τη νύχτα, στον ελεύθερο χρόνο ή με απροειδοποίητη αλλαγή βάρδιας, που έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία των εργαζομένων. Η εργασία κατά τη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου θολώνει τα όρια μεταξύ εργασίας και ιδιωτικής ζωής.
Το burnout αποτελεί βασικό υπόβαθρο και άλλων σημαντικών κοινωνικών και εθνικών ζητημάτων όπως είναι η οικογενειακή και κοινωνική συνοχή, ή υπογεννητικότητα και η μετανάστευση ιδιαίτερα στις ηλικίες 25-45.
Απαιτείται άμεσα αλλαγή πολιτικής και νέες δράσεις για την προστασία των εργαζομένων από την εκμετάλλευση, από κινδύνους για την υγεία τους, από απρόβλεπτα και αντικοινωνικά ωράρια εργασίας και υπερβολικά πολλές και απλήρωτες ώρες εργασίας. Οι πολιτικές αυτές θα περιορίσουν τα φαινόμενα παραβατικότητας και θα ενισχύσουν την ικανότητα των εργαζομένων και των οικογενειών τους να επιδιώκουν την ευημερία τους υπό συνθήκες αξιοπρέπειας, οικονομικής ασφάλειας και ίσων ευκαιριών.
Η διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων που συνδέονται με την εργασία δεν αποτελεί απλώς ηθική υποχρέωση και καλή επένδυση για τους εργοδότες, αλλά και νομική επιταγή. Οι εργοδότες έχουν τη νομική ευθύνη να διασφαλίζουν ότι οι κίνδυνοι στον χώρο εργασίας αξιολογούνται και ελέγχονται επαρκώς. Οι εργαζόμενοι και οι εκπρόσωποί τους κατανοούν καλύτερα τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν στον χώρο εργασίας τους και η συμμετοχή τους έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί παράγοντα αποτελεσματικής καταπολέμηση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων στην εργασία.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (EU OSHA) επιταχύνουν τις δράσεις για την αντιμετώπιση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων στην εργασία: ο EU OSHA αποφάσισε η επόμενη καμπάνια 2026-2028 να είναι αφιερωμένη στην αντιμετώπιση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων στην εργασία ενώ η E.E. συγκρότησε τον Μάρτιο του 2025 σχετική νομοπαρασκευαστική ομάδα εργασίας.
Ο Ανδρέας Στοϊμενίδης είναι Αντιπρόεδρος EU-OSHA και Γραμματέας ΥΑΕ ΓΣΕΕ
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
