Πριν λίγες ημέρες πραγματοποιήθηκε το συνέδριο του Συνδέσμου Ελληνικών Εταιρειών Γραφείων Μελετών (ΣΕΓΜ) και με αυτή την αφορμή, σας παραθέτω σκέψεις αλλά και προβλήματα του κλάδου των Μελετητικών Εταιρειών Γραφείων.
Το πλέον επίκαιρο θέμα είναι η εφαρμογή του Π.Δ. 71/2019. Από το καλοκαίρι του 2019, λίγο μετά την υπογραφή του Π.Δ., οι διαδικασίες λειτουργίας των Μητρώων και διεξαγωγής των διαγωνισμών ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων ελάμβαναν χώρα με βάση ένα θεσμικό πλαίσιο που είναι μερικώς σε αναστολή.
Τελικά το Μάιο του 2024 ετέθη σε ισχύ το Π.Δ. ως είχε συνταχθεί.
Έκτοτε, το μελετητικό δυναμικό της χώρας βρίσκεται σε πλήρη σύγχυση αναφορικά με τη λειτουργία του ΟΠΣ ΜΗΤΕ, το ίδιο και οι Υπηρεσίες των Αναθετουσών Αρχών, ενώ οι Υπηρεσίες του Μητρώου καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες, χωρίς όμως ορατά αποτελέσματα.
Είναι εμφανής ο κίνδυνος απαξίωσης των εταιρειών μας, καθώς στο Π.Δ. περιλαμβάνονται φλέγοντα θέματα τα οποία χρήζουν σημαντικών τροποποιήσεων ώστε να μπορέσει να παραμείνει ενεργός και υγιής ο Μελετητικός Χώρος. Ταυτόχρονα θα πρέπει να εφαρμοσθούν οι τροποποιήσεις στο ΟΠΣ-ΜΗΤΕ και σε μία νέα λειτουργική πλατφόρμα Πιστοποιήσεως Εμπειρίας.
Δυστυχώς ο κλάδος μαστίζεται και από μία σειρά άλλων προβλημάτων, όπως ο αθέμιτος ανταγωνισμός. Στις περισσότερες διαγωνιστικές διαδικασίες ο ανάδοχος επιλέγεται με μόνο κριτήριο την χαμηλότερη οικονομική προσφορά. Η επιλογή αυτή των υπηρεσιών σε συνδυασμό με πρακτικές υποκοστολόγησης πλήττουν την ποιότητα των παραδοτέων και τον επαγγελματισμό του κλάδου. Θα πρέπει να περιλαμβάνονται πάντα και ποιοτικά κριτήρια.
Επιπρόσθετα, θα πρέπει να επισημάνουμε, ότι η αμοιβή κατά την ανάθεση του έργου δεν λαμβάνει καμία αναθεώρηση στα τα έτη εκπόνησης, όσα και να είναι αυτά.
Ζητούμε την άμεση αλλαγή, με δυνατότητα ανάλωσης μέρους των απροβλέπτων από εφαρμογή της τιμαριθμικής αναθεώρησης των αμοιβών μας
Μεγάλη μάστιγα για τα μελετητικά γραφεία είναι οι απ’ ευθείας αναθέσεις από το Δημόσιο, όπου τα ποσοστά αυτών των συμβάσεων είναι πολύ υψηλά σε πλήθος και σε οικονομικό μέγεθος.
Ακόμα και η συμμετοχή μας σε ομάδα μελέτης με υποψήφιο ανάδοχο σε έργα «Μελέτη -Κατασκευή» σύμφωνα με το άρθρο 50 του ν 4412/2016 είναι αίολη στην φάση αναδοχής, χωρίς καμία εγγύηση συμμετοχής. Απαιτείται άμεση τροποποίηση του σχετικού άρθρου για την προάσπιση και κατοχύρωση των μελετητών.
Τα γραφεία μας με εμπειρία δεκαετιών και ικανότατα στελέχη, ζητούν από την πολιτεία να δεχθεί την ενεργή και ουσιαστική συνδρομή μας, με τη συμμετοχή μας σε ομάδες εργασίας, για τη διαρκή σύνταξη πινάκων Στρατηγικού Σχεδιασμού των έργων υποδομής, ενέργειας και βιώσιμης ανάπτυξης. Οι πίνακες αυτοί, δενδροειδούς μορφής, προσφέρουν τα μέγιστα στην προτεραιοποίηση μελέτης και κατασκευής των έργων, συναρτήσει της οικονομικής ευχέρειας. Κάθε σύγχρονο κράτος θα πρέπει να σχεδιάζει και να κατασκευάζει τα έργα στα πλαίσια και ως μέρος ενός Στρατηγικού Σχεδιασμού με αντικειμενικά κριτήρια για την προτεραιότητα των έργων.
Συχνά πλέον ακούμε από υπηρεσίες και εργολάβους, ότι διαθέτουν ελλιπείς μελέτες, οι οποίες δημιουργούν προβλήματα στη υλοποίηση των έργων και οδηγούνται στη απαίτηση σύνταξης συμπληρωματικών μελετών. Το στοιχείο που πρέπει να δοθεί μέγιστη προσοχή είναι ότι, κατά τη διακήρυξη των μελετών, δεν πρέπει απλά να επιλεχθεί να καλυφθούν οι ελάχιστες «ονομαστικές» απαιτήσεις των προδιαγραφών, αλλά να διερευνηθούν οι πραγματικές ανάγκες του έργου και να προκηρυχθούν οι κατάλληλες μελέτες σε ποιότητα και πλήθος. Πρέπει δηλαδή να διατυπώνεται και να κοστολογείται επαρκώς το τεχνικό αντικείμενο, ώστε να προσφέρονται και αντιστοίχου επιπέδου μελέτες. Συνήθως οι υπηρεσίες για την απομείωση του κόστους μελετών περιορίζουν στο ελάχιστο τις έρευνες και τους ελέγχους. Το πρόβλημα αυτό αποκαλύπτεται στη φάση κατασκευής με χρονικό και οικονομικό τίμημα. Υπηρεσία για παράδειγμα, αναφέρει ότι διαθέτει Γεωτεχνικές μελέτες σε οδικό έργο αρκετών χιλιομέτρων, με δύο γέφυρες και χιλιόμετρα ορυγμάτων, έστω με τέσσερις θέσεις Γεωτεχνικών ερευνών. Δηλαδή διαθέτει γεωτεχνικά για τις δύο Γέφυρες και μελέτες σε δύο μεμονωμένες θέσεις ορυγμάτων. Λόγω των γνωστών γεωλογικών μεταβολών στην Ελλάδα, ουσιαστικά σχεδόν ολόκληρο το χωματουργικό έργο χιλιομέτρων είναι χωρίς έρευνες και μελέτες με συνηθέστερο αποτέλεσμα την εκδήλωση αστοχιών ή την διαπίστωση των ελλείψεων και την σύνταξη συμπληρωματικών μελετών. Τότε συνήθως ακούμε το περίφημο «…έχουμε λάθος μελέτες». Όλοι όμως κατανοούμε που πραγματικά είναι το λάθος…
Να ρωτήσω ευθέως, σε πόσες μελέτες οδικών έργων γίνεται και πλήρη μελέτη καταλληλόλητας υλικών εκσκαφής (με εργαστηριακές δοκιμές) ώστε να έχουμε ορθά κοστολογημένο έργο και κατά συνέπεια και οικονομικό.
- Θα πρέπει να προβληματιστούμε, ποιοι προτιμούν τις φτηνές και «ευέλικτες» μελέτες;
- Ποιοι καταδικάζουν οικονομικά και ηθικά ένα κλάδο;
Δεν είναι δυνατόν οι ίδιοι μελετητές να συντάσσουν ανεπαρκείς μελέτες για τις υπηρεσίες και ταυτόχρονα οι ίδιοι να συντάσσουν ποιοτικές κα πλήρεις μελέτες στα έργα «ΣΔΙΤ» ή «Μελέτη -Κατασκευή».
Πρέπει να αναρωτηθούμε, ο μελετητικός και συμβουλευτικός κλάδος στην Ελλάδα βρίσκεται σήμερα σε κομβικό σημείο μετάβασης και ευκαιριών; ή σε δυσμενή θέση; Πιθανόν ισχύουν και τα δύο. Είναι στα χέρια του τεχνικού χώρου να προσπαθήσουμε όλοι για τη δίκαιη κατανομή ρόλων και αρμοδιοτήτων, για αλληλοσεβασμό στις δεξιότητες και ικανότητες των συμμετεχόντων, ώστε ο κοινός στόχος, για τεχνικά έργα στην Ελλάδα ορθά προγραμματισμένα, σωστά μελετημένα, έντεχνα κατασκευασμένα, δίκαια αμειβόμενα αλλά και με μεγαλύτερη «αξία», να αποδίδει και να προκύπτει η μέγιστη προσφορά στην εθνική οικονομία. Οι μελετητές είναι έτοιμοι να συνδράμουν σε αυτή την κατεύθυνση.
Ο Γεώργιος Ντούλης είναι Πολιτικός Μηχανικός, Γεωτεχνικές Έρευνες ΤΕΕ και Γενικός Γραμματέας Δ.Σ. Συνδέσμου Ελληνικών Εταιρειών-Γραφείων Μελετών (ΣΕΓΜ)
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
